Náttúrufræðingurinn - 2007, Page 7

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Sturla Friðriksson
Línrækt og hörvinnsla
FYRRÁ TÍMUM
I. mynd. Spunalín (Linum usitatissimumj. Ljósm. Kristján Eysteinsson
Lín mun hafa verið ræktað á
íslandi á landnámsöld og
nokkuð fram eftir fyrstu öld-
um byggðar í landinu. Ræktun þess
lagðist síðan af þegar auðvelt var að
fá líndúka erlendis frá, en á 18. öld
var reynt að endurvekja þessa rækt-
un. Árið 1752 voru sendir hingað 14
jóskir og norskir ræktunarmenn til
að kenna Islendingum kornrækt til
viðreisnar íslenskum landbúnaði.
Áttu þeir að vera hér í 8-10 ár en
flestir dvöldu hér aðeins 2 ár. Auk
kornræktar reyndu þeir einnig lín-
rækt á nokkrum stöðum. Tókst sú
ræktun ágætlega vel, en fáir lands-
menn munu hafa leikið hana eftir.1
Á seinni árum hafa áhugasamar
vefnaðarkonur einstaka sinnum
ræktað hér lín eða spunahör í smá-
um stíl og tekist afbragðsvel.
Plöntutegundir þær sem hér um
ræðir eru af línætt (Linanaceae).
Spunalínið (Linum usitatissimum) er
með um eins metra háum beinvöxn-
um stöngli, fimm bláum krónublöð-
um og fimm grænum bikarblöðum
(1. mynd). Villilín (L. catharicum)
vex villt hér á landi og er víða að
finna á Suður- og Suðvesturlandi,
við Breiðafjörð, Eyjafjörð og á Aust-
urlandi. Það er mun lágvaxnara
en spunalín, með gagnstæðum,
Náttúrufræðingurinn 75 (1), bls. 7-12, 2007
7