Náttúrufræðingurinn - 2007, Blaðsíða 32

Náttúrufræðingurinn
B Stftflnvatnastig mefl flnfti.
Eftir að stíflun átti sér stað byrjuðu fín setefni
að safnast fyrir og setjast til á
stöðuvatnsbotninum og mynda lagskiptan
siltstein. Þegaraðflutningur landrænna rofefna
var lítiil myndaðist kísileðja á botninum.
Gosræn setefni urðu áberandi.
Framvinda og fylling.
Lægðin fylltist smá saman af bergmylsnu og
lífrænu setefni. Setið varö grófara síðar í þróuninni,
þar sem straumvötn voru jafnt og þétt að fylla upp í
stöðuvatnið með setburði. Mýrar og fen byrjuðu að
myndast meðfram brúnum lægðarinnar.
E Eldvirkni og varðveisla setlaga.
Stöðuvatnið fylltist af grófu straumvatnaseti og
hraun og huldu lægðina. Þróun stöðuvatnsins lauk.
Síðar meir sökk allur jarðlagastaflinn niður vegna
síaukins jarðlagafargs frá vaxandí eldvirkni og
hraunflæði svo og vegna myndunar jökia.
A Straumvatnastig og rof.
Rof átti sér stað á rissvæðum og set
safnaðist fyrir í lægðum. Jarðyfírborðið varð
fyrir mikilli svörvun og bergmylsna settist
til sem rofset í nýmyndaðri lægð á
Hreðavatnssvæðinu.
D Víðrakinn hamfara atburður.
Gosvirkni hafði áhrif á þróun stöðuvatnsins.
Þykkt gjóskulag með mikla lárétta dreifíngu
fyllti upp mest af efri hluta lægðarinnar.
Víðáttumiklar mýrar urðu áberandi í lokin.
Útskýringar
Ásýndarhópur G
Ásýndarhópur E
Ásýndarhópur A
Hraunlög frá
vestrarekbeltinu
Ásýndarhópur F
Ásýndarhópar
B, C, og D
Hraunlög frá
Húnaflóarekbelti
72. mynd. Þrívíddarmyndir sem endurspegla myndun lægðarinnar, þróun hennar og endalok. Lægðin þróastfrá straumvatnastigi með
rofi (A) yfir í stöðuvatn (B) þar sem setmyndun á sér stað. Síðar verður mikil eldvirkni og hraun renna yfir setlögin (E). Setlögin gefa
til kynna áflæðisfasa sem fylgt er eftir af afflæðisfasa (áflæðis-afflæðishringferli). - Schematic block diagram sequence illustrating the
evolution ofthe sedimentary basin, from its initial formation to closure. The basin evolves from an erosional fluvial stage (A) to seal-
ing of sediments (E). The sediments reflect a transgressive phase followed by a regressive phase (transgressive-regressive cycle).
32