Náttúrufræðingurinn - 1933, Blaðsíða 9

NÁTTÍIRUFR.
135
mýflugum, sýnir að tilfinningin er næm. Taminn hreinn verður
var við, jafnvel hvað lítið sem maður kemur við hann. Allir
veiðimenn, sem nokkuð hafa komizt í kynni við hreininn í villtu
ástandi, dázt að skynsemi hans, fullyrða meira að segja, að
hann bregði fyrir sig kænsku —“.
Hér að framan hefi eg bent á ritgerð um veiði hreindýra
hér á landi. Frumstæðir þjóðflokkar, bæði í Síberíu og Norður-
Kanada, sem lifa mestmegnis á hreindýrum, veiða þau mest á
sundi; sérstaklega var sú veiðiaðferð algeng áður en þeir fengu
skotvopn Evrópumanna í hendur. Skrælingjar í Grænlandi reka
hreindýrin á sund út í firðina og ráða þar niðurlögum þeirra;
þar eiga þau ekki eins auðvelt með undankomu eins og á
þurru landi.
Eins og áður er getið, flytja hreindýrin sig til eftir árs-
tíðum. Þau fara þá jafnan sömu leiðir og forfeður þeirra hafa
íarið öld eftir öld. í Norður-Kanada eru til flokkar Skrælingja,
sem lifa nær eingöngu á hreindýrum, og ennfremur á laxi og
hðrum vatnafiskum — þekkja alls ekki hafið og íbúa þess: seli,
rostunga, hvítabirni o. s. frv. Þessir Skrælingjar þekkja vel til
ferða hreindýranna. Þegar þau koma, feit og sælleg, norðan
frá íshafs-strönd á haustin veiða þeir þau þar sem þau leggja
til sunds yfir stórár. Eða þá að þeir flæma hóp úr ,,göngunni“
inn í nokkurskonar gildrur, með hræður á tvo vegu, sem hrein-
dýrin óttast og æða í dauðans ofboði út í vötn, þar sem veiði-
menn eru fyrir á hinum léttu skinnbátum sínum og drepa þau
umvörpum. Þetta er ,,vertíð“ þeirra, þarna aíla þeir sér forða
fyrir allt árið, ekki aðeins matar, heldur einnig klæðnaðar þar
sem skinnin eru, o. s. fi'v. (Sbr. Rasmussen Den store Slæde-
rejse). —
Hreindýrin fara sömu leiðir og forfeður þeiri’a höfðu farið
bld eftir öld. Og Skrælingjarnir hafa sömu veiðiaðferðir og for-
feður þeirra hafa notað öld eftir öld. Komi hvítur maður til
skjalanna, verður hann að finna upp nýjar veiðiaðferðir. Veiði-
aðferðir Þingeyinga eru gerólíkar veiðiaðferðum Skrælingja.
Og þegar kynlandi vor Vilhjálmur Stefánsson var á sínum
merkilegu ferðum nyrzt í Kanada, notaði hann ennþá aðra
veiðiaðferð. Eins og kunnugt er fór hann að því leyti öðru vísi
að en aðrir norðurfarar, að hann flutti ekki matvæli með sér um
þá óravegu, sem hann fór. Hann treysti á það, að ,,lifa af land-
inu“, þ. e. veiðinni. Því var það honum lífsskilyrði, að veiðin
mistækist ekki. Sæi hann hreindýrahóp, var það honum ekki