Náttúrufræðingurinn - 1933, Page 19

náttCtrufr.
145
ormurinn, þegar liðirnir hanga saman, eigi ólíkur perlufesti,
með aflöngum perlum. Annað einkenni er það, að á hverri hlið
hvers liðs er eitt op, en á öðrum bandormum er aðeins eitt op á
annari hliðinni.
Eins og kunnugt er, lifa bandormarnir, það er að segja
hvaða tegund bandorma, sem vera skal, í tveimur tegundum
dýra, t. d. lifir sullaveikis-bandormurinn í hundum og mönn-
um, höfuðsóttar-bandormurinn í hundum og sauðfé (í heila-
búinu), netjusulls-bandormurinn í hundum og sauðfé (í netj-
unni) o. s. frv., þó þannig, að æskuskeiðið, eða hinn svonefndi
.sullur, lifir í annari tegundinni, en sjálfur bandormurinn í hinni.
Ekkert dýr getur fengið bandorm, nema með því að eta sull,
þ. e. engin dýr, nema kjötætur, eða réttara sagt dýraætur, geta
haft bandorm, því sullurinn lifir alltaf og einungis í líffærum
dýranna, og á þaðan enga útgöngu von. Hins vegar lifa band-
ormarnir sjálfir í þörmum dýranna, og öftustu liðirnir berast
niður af matmóðurinni með saurnum, þegar þeir eru full-
þroska, og þannig komast eggin á vettvang, þegar liðurinn rotn-
.ar eða rifnar, og geta þá borist niður í hvert það dýr, sem næst
er hendinni, klakist þar, orðið að lirfu, sem borar sér út úr
þörmunum út í blóðið, sezt að 1 þeim líffærum, sem eðli henn-
ar bendir henni á til dvalar, og orðið að sulli.
Það er nú merkilegt við bandorm þann, sem að framan
■er nefndur, lúsasulls-bandorminn, að sullurinn lifir í lús þeirri
eða fló, sem þefst við í hári hundsins eða kattarins. Eggin ber-
.ast með liðunum út í bæli hundsins eða kattarins, en lýsnar eta
þau þá líklega. Að minnsta kosti komast þau niður í lýsnar og
verða þar að ofurlitlum sulli, sem verður að bíða byrjar, þang-
.að til hans tími kemur. Sleiki nú kötturinn eða hundurinn sér
undan kláða, fer varla svo, að eigi loði nokkrar lýs eða flær við
tunguna ef um auðugan garð er að gresja, lúsin meltist í þörm-
um kattarins, en sullurinn byrjar á nýjum lífsferli, sem band-
ormur. —
Almennt gera bandormarnir lítið tjón, nema að því leyti,
að þeir tileinka sér nokkuð af mat þeim, sem hýsillinn (þ. e.
dýr það, sem hýsir bandorminn) er að matreiða handa sjálf-
um sér. — Öðru máli er þó að gegna með sullina, sem geta
orðið mjög hættulegir sumir hverjir. — Lúsasulls-bandormur-
inn getur borist í menn, en það kvað mjög sjaldgæft. Niður í
manninn kemst hann einungis á einn hátt, nefnilega með fló af
Jketti eða hundi, sem sýkt er af sullinum. Því munu helzt börn
10