Náttúrufræðingurinn - 1935, Qupperneq 45

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 185
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 1111111111111111111111
Golfstraumurinn væri hvergi, og þó eru til menn, sem muna ekki
að hann sé til, heldur skýra fyrirbrigði, sem honum eru að þakka,
eins og það að álalirfurnar berast til Evrópu, á hinn furðulegasta
hátt. Þýðendur láta dýr, sem ekki eru nema örfáir cm á lengd,
synda í þrjú ár, þangað til þær „reka snjáldrið í síðuna á Ev-
rópu“, eins og þeir orða það.
Karfinn er djúpfiskur, það taka þýðendurnir fram, sem er rétt,
en í heimkynni hans segja þeir þó til þaraskóga Það er nú álíka
fjarstæða eins og ef sagt væri að þorsk mætti veiða í ám og vötn-
um. Þýðendurnir taka það réttilega fram, að karfinn gleypi fæðuna
í heilu lagi, eins og það sé nokkuð sérstakt með hann, eða þekkj-
um við nokkurn fisk, sem tyggur fæðuna? Þeir nefna það einn-
ig, að hann fæðir lifandi unga, það er rétt, en svo bæta þeir við,
að aðrir fiskar gjóti eggjum. Það er misvísandi, því að margir
aðrir fiskar fæða unga, t. d. margir háfiskar. Þó tekur út yfir
alla þjófabálka, þegar farið er að lýsa „fjölskyldulífi" karfans.
Hin „skáldlega“ lýsing á umönnun móður og systkina fyrir litla
karfanum er svo átakanleg skrípamynd, mér liggur við að segja
„Spegil-mynd“ af lifnaðarháttum fiskanna, að vel mætti nota það
í „grín-blað“. Eða hvernig ætli að fari um umönnun móðurinnar
fyrir hverju einstöku barni, þegar barnahópurinn, sem kemur í
heiminn á hverju ári, er 100,000—200,000, og hvernig mætti sú
umönnun takast, þegar vitað er að seiðin fara upp í yfirborð og
berast strax burt frá gotstöðvunum með þessu fyrirbrigði, sem
við nefndum áður, Golfstraumnum. Þegar sonur fiskimannsins
er búinn að melta þennan fróðleik, þegar hann rennir huganum
út á djúpið, þar sem faðir hans er að leita honum bjargar, þá
vekja kennararnir hann á ný, með geddu, sem þeir láta ráðast á
karfann. Allir sæmilega vel gefnir krakkar, sem eru farnir að
komast til vits, vita þó að geddan er vatnafiskur, og getur því
ekki elt annan fisk, sem lifir á djúpsævi, — að geddan er ekki
til hér á landi, og getur því ekki átt í höggi við íslenzka fiska, en
hér er verið að skrifa um íslenzkan fisk, fyrir íslenzka skóla.
Eg hirði nú ekki um að tína fleira til, eg vona að hér sé komin
nægilega glögg lýsing á þessari einstöku ritsmíð. Ef þýðendurnir
hafa tekizt þetta verk á hendur af áhuga fyrir náttúrufræði, er
mér það með öllu óskiljanlegt, hvernig stendur á því, að þeir eru
með öllu gjörsneyddir einföldustu frumþekkingu í náttúrufræði.
Það eru ill örlög að verða svo úti í fræðigrein, sem maður ber
áhuga fyrir. Hvað þá um aðrar fræðigreinar ? — Ef þeir hefðu