Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 23

Ingólfur Davíðsson:
Þættir úr sögu grasafræðinnar
Gróðurinn er undirstaða lífsins á jörðunni. Sóiin er aflgjafi gróð-
ursins. I birtu er grænn gróður fær um að vinna kolefni úr loftinu
og breyta ólífrænum efnum í lífræn efnasambönd. Menn og dýr
lifa á gróðrinum. Hægt er að vísu að lifa á kjöti og fiski. En dýrin,
sem gefa af sér kjötið og fiskinn, lifa á jurtum eða á dýrum, sem
eru jurtaætur. — Allt bera að sama brunni.
Blómgróðurinn er fullkomnari og fjölbreyttari en blómleysingj-
arnir. Talið er, að til séu um tvö hundruð þúsund tegundir blóm-
plantna alls á jörðunni. Þess skal getið til samanburðar, að íslenzkar
blómplöntur eru um fjögur hundruð að tölu, auk slæðinga og um
200 „tegunda" eða afbrigða af túnfíflum og undafíflum. Enn frem-
ur munu um 500 tegundir erlendra blómjurta og trjáa vera ræktað-
ar hér á landi.
Hinum tvö hundruð þúsund tegundum er skipað í ellefu — tólf
þúsund œttkvislir, sem teljast til um þrjú hundruð celta. íslenzkar
blómjurtaættir eru fimmtiu <og tvœr, en ættkvíslir liundrað sjötiu
og níu.
I sumum ættkvíslum og jafnvel ættum eru örfáar tegundir eða
aðeins ein. Welwitschia er t. d. eina tegund Welwitschia-ættarinnar.
Melasól telst ein íslenzkra jurta til draumsóleyjaættarinnar. En til
eru margar erlendar draumsóleyjar. Á hinn bóginn eru sumar ætt-
kvíslir og ættir geysistórar. Teljast t. d. yfir þúsund tegundir til
krossfíflaættkvíslarinnar (Senecio). Aðeins ein þeirra, krossfífill eða
krossgras, vex villt hér á landi. Alls eru taldar fimmtán — tuttugu
þúsund tegundir til körfublómaættarinnar, en hún er talin einhver
fullkomnastá ætt blómjurtanna. Tegundir hálfgrasa eru um þrjú
þúsund og er skipt í h. u. b. 70 ættkvíslir. Hér á landi eru hálfgrösin