Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 37

Árni Friðriksson:
Prófessor Johan Hjort
í sumar barst tilkynning um það, að forseti Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins, próf. Johan Hjort, ætlaði að láta af því starfi. Rétt
fyrir ársfund ráðsins, sem hófst í Kaupmannahöfn 4. okt. sl. var
tilkynnt, að Hjort hefði tekið sótt og gæti ekki komið á fundinn,
og 7. s. m. barst fregnin um lát hans. Hjort fæddist árið 1869 og
vantaði aðeins hálft ár á áttrætt, er hann lézt.
Með Hjort er fallinn í valinn einn allra fremsli forvígishöldur
Norðurlanda Iræði á sviði fiskveiða og hafrannsókna. Aðeins 24 ára
gamall gerðist hann starfsmaður við Universitetets zootomiske insti-
tutt í Oslo (1893), og árið eltir varð hann ráðunautur stjórnarinnar
í fiskveiðimálum, eftirmaður hins fræga norska fiskifræðings G. O.
Sars, og tók jafnframt við stjórn sjórannsóknastöðvarinnar í Dröbak.
Hann var einn af aðalhyatamönnunum að norrænni samvinnu til
fiskirannsókna, og þegar fiskimálastjórnin var flutt til Björgvinjar,
aldamótaárið, gerðist hann forstjóri fiskirannsóknanna við þá stofn-
un. Hann kom því til leiðar, að Norðmenn eignuðust rannsókna-
skip, mjög vandað á þeirra tíma mælikvarða, Michael Sars, en því
var hleypt af stokkunum árið 1900. Hjort var forstjóri fiskirann-
sóknanna í 17 ár og stjórnaði fjölmörgum rannsóknaleiðöngrum
á því tímabili, meðal annars til íslands og Grænlands. Hann var sá
fyrsti, sem benti á sveiflurnar í stærð fiskistofnanna (mismunandi
stærð árganganna) sem helztu orsök breytilegs afla, en um það mál
skilaði hann miklu riti: Vekslingerne i cle store fiskerier (Kria
1914). Sumarið 1910 gerðu Norðmenn og Bretar út rannsókna-
leiðangur í félagi, Norðmenn lögðu til skipið, Michael Sars, en
Bretar féð. Foringjar fararinnar voru þeir Hjort og hinn frægi enski
vísindamaður Sir John Murray. Tveimur árum síðar birtist rit eitt: