Náttúrufræðingurinn - 1969, Blaðsíða 14

NÁTTÚ RU F RÆÐINGURINN
8
við úr íslenzkum skrúðgörðum. I rjóðrum sprettur sums staðar
af'ar blómstór liljutegund með hvítri krónu. Jurt þessi er náskyld
blómstærstu liljutegundinni, sem ræktuð er í vermihúsum á ís-
iandi og kölluð er Arnaryliis, en það þýðir hjarðmey, svo að teg-
und þessa mætti kalla hjarðmeyjarlilju. Þegar upp fyrir barrskógar-
beltið kemur, tekur að sneiðast um háplöntugróður. Aðallega eru
það mosar og fléttur, sem ráða þar ríkjum. Tveggja metra hátt
kræklótt elrikjarr sést þó í dældum á stöku stað. Mikill snjór ligg-
ur hér í fjöllum fram eftir öllu sumri og veldur jrví, að fjöldi lækja
streymir niður hlíðarnar og sameinast í ár, sem flytja frjóefni niður
á undirlendið, gróðrinum til hagsbóta. í sjálfu fjalllendinu eru
margir smáfuglar iðulega á ferð, svo sem: urðatitla, strandt.ittling-
ur og grœnfinlia; og í hlíðunum neðanverðum er býsvelgurinn að
starfi, en hann er óvenjulega litfagur fugl. Það mætti kveða um
hann, engu síður en um regnbogann: „Gulur, rauður, grænn og
blár, gerður af meistarans höndum.“ Fuglinn grefur djúpar og
þröngar holur í jarðveginn og býr sér þar lireiður. Við lygnar árn-
ar niðri á láglendinu er dvalastaður margra norrænna farfugla á
vetrum og einnig áningarstaður þeirra fugla, sem lialda lengra
suður á bóginn. Á þessurn slóðum er jní fjölbreytilegt fuglalíf,
bæði vor og haust. Hér getur að líta: tígulþernu, veimiltitu, rú-
kraga, flóastelk og sandlóu. Farfuglar, sem merktir hafa verið í
Finnlandi, í Svíþjóð eða í Hollandi, sanna viðkomu þeirra hér,
því að allmörg merki hafa löndum þessum borizt frá eyjunni. Við
tjarnir umluktar sefgróðri heldur dverggoðinn til; hann er af sömu
ættkvísl og flórgoðinn okkar. Og hér stikar háleggur um með
mikilmennskubrag. Úr runnum skammt undan hljómar rödd sef-
söngvarans og blœsöngvarans. Sums staðar er láglendið nærri gróð-
urlaust vegna vatnsskorts, og þó má sjá þar stórar, rósrauðar breið-
ur af hádegisblómi á skraufþurrum sandauðnum. Jurt þessi er ætt-
uð frá Suður-Afríku og er hún með fegurstu sumarblómum í skrúð-
görðum hérlendis.
Vesturströnd eyjarinnar er víða klettótt; er hér um að ræða rauð-
leita granítkletta, sem ganga jjverhníptir í sjó fram. Suðvestur-
ströndin er einnig með Jjverhníptum klettum, en jreir eru úr kalki.
Ströndin er því óvíða sendin að sunnan og vestan. Aftur á móti er
austurströndin sendin, og eru Jrar víða strandlón. Hingað í lónin
hefur verið flutt fisktegund ein frá Suður-Afríku. Vísindanafn