Fréttablaðið - 06.06.2009, Blaðsíða 22

22 6. júní 2009 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Ingvar Gíslason skrifar
um Evrópumál
Össur Skarphéðins-son utanríkisráðherra
lagði áherslu á það í þing-
ræðu að tillaga frá ríkis-
stjórninni til þingsálykt-
unar um aðildarumsókn
að Evrópusambandinu (þingmál nr.
38) væri tímamótaviðburður. Ráð-
herrann hefur rétt fyrir sér í þessu.
Tillagan markar tímamót í ýmsum
skilningi. Þótt flokkur Össurar hafi
lengi barist fyrir aðild Íslands að
ESB hefur Samfylkingin ekki haft
möguleika á að gera umsókn um
aðild að stefnumáli ríkisstjórnar
fyrr en nú. Þessi möguleiki hefur
skyndilega opnast. Og hvernig
mátti það verða?
Samfylkingin er orðin stærsti
flokkur landsins, finnur vel til
máttar síns og á í stjórnarsam-
starfi við flokk sem kall-
ast Vinstr ihreyfing-
in – grænt framboð, eða
Vinstri grænir til hægða-
rauka og gerir út á það
að grasrótarbragð finn-
ist af nafni og gælunafni.
Ekki skal úr því dregið að
flokkurinn er vinstrisinn-
aður og ber umhverfismál
fyrir brjósti. En í hugleið-
ingu minni að þessu sinni vil ég
einkum benda á, að Vinstri grænir
hafa markað sér með hástemmdum
orðum þá stefnu að berjast gegn
aðild Íslands að ESB. Þeir hafa
auglýst sig sem fullveldissinna í
réttum skilningi þess orðs og þóst
standa stífir á meiningunni.
Upp á síðkastið hefur þó komið í
ljós að skoðanafestan er laus í sér
og flokkseindrægni í Evrópumálum
stórlega ýkt. Vinstri grænir hafa nú
gert sitt til þess að aðild Íslands að
ESB er opinber stefna ríkisstjórnar
sem þeir eru þátttakendur í. Miðað
við fyrri orð kemur þetta úr hörð-
ustu átt. Vinstri grænir gera sig
bera að tvískinnungi. Þeir segja
í sama orðinu að þeir séu harðir
andstæðingar aðildar en jafnframt
taka þeir undir við fólk sem vill að
sótt sé um aðild til þess að fá úr því
skorið, „hvað sé í boði“. Auk þess
telja þeir að það „þjóni lýðræðinu“
að fara í þess háttar könnunarvið-
ræður. Látum það vera! En hingað
til hafa Vinstri grænir staðið á því
eins og aðrir andstæðingar aðildar,
að Íslendingar geti vitað það fyrir-
fram, hvað í boði er, ekki síst hvað
varðar pólitísk málefni, stjórnskip-
an og stjórnsýslu. Á því er enginn
vafi að þjóðin væri að ganga í ríkja-
samtök sem lúta yfirþjóðlegu valdi.
Evrópusambandið hefur öll pólitísk
og táknleg einkenni sambandsríkja
(bandaríkja). Evrópusambandið er
„federal“ (upp á ensku), „föderativ“
(upp á skandinavísku) og lýtur vita-
skuld lögmálum þess háttar stjórn-
skipulags. Erlendis fer þetta ekki
leynt, en á Íslandi er varla á þetta
minnst. Aðildarsinnar hér á landi
taka létt á þessu grundvallaratriði,
þó út yfir taki ábyrgðarleysi þeirra
sem halda því beinlínis fram að full-
veldisafsal, svo víðtækt og almennt
sem raun ber vitni, styrki stjórn-
frelsi þjóðarinnar! Sú kenning er
engin spakleg þverstæða, heldur
blátt áfram fjarstæða! Fullveldi er
hvorki söluvara né skiptimynt. Það
er algilt, en ekki afstætt.
Vinstri grænir verja með fyr-
irvörum, sem þó eru mestmegn-
is fyrirsláttur, stuðning sinn við
tillöguflutning ríkisstjórnar um
ESB-aðild. Samfylkingin beitti
því bragði í fyrstu að telja Vinstri
grænum trú um að þeir gætu stað-
ið gegn þessu þingmáli en setið
þó sem fastast í ríkisstjórn, því
að varla mundi standa á fram-
sóknarmönnum og Borgarahreyf-
ingunni og e.t.v. þingmönnum úr
Sjálfstæðisflokki að styðja slíka
tillögu. Össur og Jóhanna sögðu
ítrekað að tillaga um aðildarum-
sókn hefði meirihlutastuðning á
þingi. Annað hefur komið í ljós.
Framsóknarmenn höfnuðu henni
þegar í stað, svo að það gladdi mitt
gamla hjarta, og hafa tekið upp
samstarf við Sjálfstæðisflokkinn
um að fordæma efni tillögunnar
og málsmeðferð ríkisstjórnarinn-
ar frá rótum.
Engar líkur eru til þess að tillaga
ríkisstjórnarinnar um Evrópusam-
bandsaðild verði samþykkt. Hún er
fyrirfram dæmd. En í þessum rugl-
ingslega málatilbúnaði Jóhönnu,
Össurar og Steingríms stendur
upp úr sem tímamótaviðburður tví-
skinnungur Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs í Evrópumálum
og fyrirsláttur forustumanna VG
sér til afbötunar. Hvar eruð þið nú
Ögmundur, Katrín og Atli?
Höfundur er fyrrverandi þing-
maður Framsóknarflokks og
félagi í Heimssýn.
Vinstri græn og tímamótin í ESB-umræðunni
UMRÆÐAN
Þórsteinn Ragnarsson skrifar
um skipulag í kirkjugörðum
Vegna umræðu í Fréttablaðinu að undanförnu um staðsetningu
minningarmarka í Gufuneskirkju-
garði vill undirritaður koma neðan-
greindum sjónarmiðum á framfæri.
Í kristnum löndum hafa kistugraf-
ir snúið í austur og vestur og hefur
kistan verið jarðsett með það í huga
að ásjóna hins látna snúi í austur,
þ.e. hvirfillinn snýr í vestur. Í alda-
raðir hafa stærri kirkjugarðar á
Norðurlöndum og í Evrópu verið
skipulagðir á þann veg að göngu-
stígar eru lagðir sitt hvoru megin við
tvær grafaraðir og minningarmörk
eru sett inn á miðju og síðan er geng-
ið að hvorri grafarröð frá þeim stíg
sem er sömu megin og grafarröðin.
Þetta fyrirkomulag er fyrir hendi
í Hólavallagarði, Fossvogskirkju-
garði og Gufuneskirkjugarði. Einn-
ig er það við lýði hjá nokkrum stærri
kirkjugörðum utan Reykjavíkur.
Hugum nú nánar að þessu skipu-
lagi. Þar sem allar kisturnar snúa
eins og gengið er að gröfunum frá
sitt hvorum stígnum, er nauðsynlegt
að setja minningarmörkin við fóta-
gafl á annarri hverri röð. Minningar-
mörk þau sem eru við höfðagafl blasa
við þegar horft er í vestur á grafar-
röðina en minningarmörk þau sem
eru við fótagafl blasa við þegar litið
er til austurs. Ef minningarmörk-
in væru í báðum tilvikum sett við
höfðagafl snéru minningarmörkin
öfugt við þeim sem kæmi gangandi
eftir vestari stígnum og yrði komu-
maður við það skipulag að ganga yfir
viðkomandi grafarröð og inn á miðj-
una til að sjá áletrun á minningar-
mörkunum.
Tvær meginástæður eru fyrir því
að skipulagið er með þessum hætti.
Annars vegar auðveldar
það aðstandendum að nálg-
ast grafirnar frá göngustíg-
unum og lesa á minningar-
mörkin án þess að ganga
ofan á gröfunum og hins
vegar er umhirða yfir sum-
artímann auðveldari, þegar
minningarmörkin eru höfð
inni á miðjunni. Yfir vetrar-
tímann þarf tíðum að ryðja
snjó af stígunum og væru
þá mörg minnismerki í hættu ef þau
væru staðsett uppi við stígana.
Besta nýting á garðinum væri
eflaust sú að sleppa öllum göngu-
stígum, ökustígum og bílastæðum
og hafa grafaraðir hverja á eftir
annarri og þar með væri hægt að
hafa minningarmörk við höfðagafl
á öllum gröfum. Það er hins vegar
óhugsandi þegar stærð garðanna
er farin að skipta tugum hektara (1
ha = 10.000 m²) því þar með færi öll
vélaumferð yfir grafirnar. Þegar
taka ætti grafir í frátekin grafar-
stæði innan um eldri grafir sömu-
leiðis færu líkfylgdir við jarðsetn-
ingu yfir grafirnar. Örfáar kvartanir
hafa borist síðastliðna áratugi vegna
þessa skipulags sem viðhaft er innan
Kirkjugarða Reykjavíkurprófasts-
dæma og fleiri kirkjugarða á land-
inu. Aðstandendur hafa í þeim tilvik-
um nær undantekningarlaust tekið
skýringar starfsmanna til greina og
ekkert aðhafst. Fram að þessu hefur
ekki verið talin ástæða til að vekja
sérstaka athygli á þessu skipulagi
við úthlutun grafa af þeim ástæð-
um að stór meirihluti fólks er ekki
að velta staðsetningunni fyrir sér
og ekki hefur verið hægt að velja
grafir heldur er þeim úthlutað í
þeim grafarröðum sem grafið er í á
hverjum tíma.
Starfsmenn og stjórnir kirkju-
garða hafa vissulega áhyggjur af
því, þegar ber á óánægju aðstand-
enda og vilja gera sem flest-
um til geðs.
Sú umfjöllun sem birst
hefur hér í blaðinu hefur
fjallað um að óviðunandi sé
að aðstandendur séu ekki
upplýstir um að minnis-
merki séu sett upp við fóta-
gafl og þeir haldi almennt
að þeir séu að signa yfir
ásjónu þegar þeir signa yfir
minnismerkið. Það er mik-
ill misskilningur að það skipulag, að
minningarmörk séu höfð við fóta-
gafl, sé vísbending um að þar eigi
aðstandendur að signa yfir, þegar að
gröfinni er komið. Minningarmark-
ið gefur til kynna hver hvílir undir
og er staðsett með það í huga að auð-
velt sé að lesa grafskriftina frá stíg-
unum. Þeir aðstandendur sem vilja
signa yfir höfðagafl, þar sem minn-
ingarmark er við fótagafl, geta það
engu að síður, ef það skiptir þá máli.
Þeir þurfa þá að vera meðvitaðir
um það hvernig hinir látnu hvíla.
Engin trúarleg forsenda er fyrir því
að minningarmark eigi fremur að
vera við höfðalag en fótalag. Minn-
ingarmörk í kirkjugörðum krist-
inna manna hafa allt frá frumkristni
verið með ýmsum hætti, staðsetning
þeirra hefur aldrei verið sáluhjálp-
aratriði og oftar en ekki hafa engin
minningarmörk verið sett upp.
Ég vil að lokum fullvissa þá
aðstandendur sem vilja signa yfir
höfðalag að það er ekkert í skipulagi
Kirkjugarða Reykjavíkurprófasts-
dæma sem kemur í veg fyrir að það
sé gert en það er jafnframt dagljóst
að þeir sem signa yfir grafir ástvina
sinna án tillits til höfðagafls eða fóta-
gafls eru einnig af kristnum skiln-
ingi að biðja um guðsblessun, þar er
enginn munur á.
Höfundur er forstjóri Kirkjugarða
Reykjavíkur.
Um staðsetningu minnismarka
UMRÆÐAN
Kjartan Magnússon
skrifar um nýjan gervi-
grasvöll
Stórátak hefur verið gert í endurbótum á skóla-
lóðum og leikskólalóðum
Reykjavíkurborgar á kjör-
tímabilinu. Hluti af þessu
átaki hefur falist í lagningu nýrra
sparkvalla, gjarnan með gervigrasi,
sem njóta mikilla vinsælda yngstu
kynslóðarinnar. Í dag, laugardag, kl.
12 verður því fagnað á Stýró-vellin-
um við Öldugötu að löng bið barna
og ungmenna í Gamla Vesturbæn-
um eftir „mjúkum“ sparkvelli er nú
loks á enda þar sem hann hefur nú
verið lagður gervigrasi. Öllum er
velkomið að vera viðstaddir vígslu
vallarins, sem verður í tengslum við
hátíðarhöld KR-dagsins og munu
ungir KR-ingar sjá um hana ásamt
borgarfulltrúum.
Um árabil hafa íbúar í Gamla
Vesturbænum kvart-
að yfir lélegri aðstöðu til
íþrótta og leikja í hverf-
inu. Sparkvöllum hafði
fækkað mjög í hverfinu og
einungis tveir malbikað-
ir vellir eftir, annar á lóð
Vesturbæjarskóla, hinn
við Öldugötu. Gamli Vest-
urbærinn var um árabil
eina hverfi borgarinnar,
þar sem ungviðið hafði
ekki aðgang að sparkvelli með
mjúku yfirborði, þ.e. með grasi eða
gervigrasi. Sýnt hefur verið fram
á að þátttaka í skipulögðu íþrótta-
starfi er mun minni meðal barna og
ungmenna norðan Hringbrautar en
sunnan hennar. Skýringin er auð-
vitað sú að íþróttasvæði KR er við
Frostaskjól, í töluverðri fjarlægð
frá Gamla Vesturbænum, og þá er
hin umferðarþunga Hringbraut far-
artálmi fyrir yngstu börnin. Vegna
þessa er sérstaklega mikilvægt að
leggja áherslu á að bæta leikja- og
íþróttaaðstöðu í hverfinu.
Á síðasta kjörtímabili lagði und-
irritaður fram nokkrar tillögur í
nefndum og ráðum borgarinnar
um að lagning „mjúks“ sparkvallar
í Vesturbænum yrði sett í forgang.
Voru þær tillögur ýmist felldar af
fulltrúum R-listans eða vísað til
frekari skoðunar sem aldrei bar
árangur. Á sl. ári var málið tekið
upp að nýju með samþykkt íþrótta-
og tómstundaráðs og það hefur nú
borið þennan ánægjulega árangur.
Í vetur hófust endurbætur á skóla-
lóð Vesturbæjarskóla og er nú unnið
að undirbúningi þess að koma þar
fyrir svokölluðum battavelli fyrir
knattspyrnu og bæta körfuboltaað-
stöðu. Þá hafa umferðarsérfræð-
ingar borgarinnar það til skoðunar
hvernig bæta megi göngutengsl yfir
Hringbraut í því skyni að stuðla að
greiðari aðgangi að KR-svæðinu við
Frostaskjól.
Ég óska Vesturbæingum til ham-
ingju með endurbættan sparkvöll
og hvet þá til að taka þátt í hátíðar-
höldum KR-dagsins.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Gervigrasvöllur í Vesturbæinn
INGVAR GÍSLASON
ÞÓRSTEINN
RAGNARSSON
KJARTAN
MAGNÚSSON
Tóm í höfðanum
UMRÆÐAN
Júlíus Fjeldsted skrifar um
ferðaþjónustu
Daglega stöðva rútur full-ar af ferðamönnum fyrir
framan eina af merkustu bygg-
ingum borgarinnar, Höfða. Fólk-
inu er hleypt út stutta stund til
myndatöku, yfirleitt er rölt smá-
vegis í kring og gægst á glugga
en svo ekið beinustu leið í burtu.
Ég velti því fyrir mér hvort ein-
hverjum öðrum en sjálfum mér
finnist eitthvað skrýtið við
þessa mynd.
Í dag er mikið atvinnuleysi,
ekki síst hjá háskólafólki, og
nauðsynlegt að líta til allra
átta við sköpun fleiri atvinnu-
tækifæra. Nýsköpun er vin-
sælt lausnarorð við vandanum
en mig langar að benda á gamla
sköpun og hún er öll til staðar
í Höfða.
Fallegt hús á einum besta
útsýnisstað borgarinnar, fullt af
menningu og þarna býr meira að
segja draugur. En húsið er víst
aðeins notað á tyllidögum sem
móttökustaður á vegum Reykja-
víkurborgar eftir því sem ég
best veit. Er hægt að réttlæta
þessa einhæfu notkun?
Það eru ekki bara erlendir
ferðamenn sem hefðu áhuga á
að reka inn nefið og skoða her-
bergið þar sem Reagan og Gor-
bachev lögðu grunninn að lokum
Kalda stríðsins. Það eru eflaust
margir Íslendingar sem hefðu
gaman af því að skoða sig um
og njóta, alveg eins og það er
gaman að koma inn í Viðeyjar-
stofu og fá sér kaffi og vöfflu á
góðum degi.
Það hlýtur að vera skemmti-
leg áskorun fyrir t.d. atvinnu-
lausa háskólastúdenta að búa
sér til sumarvinnu við að setja
saman sögukynningu og lóðsa
fólk um húsið. Póstkort, límmið-
ar, krúsir, margmiðlunarefni og
jafnvel smágerðar fánaborgir
með fánum Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna gætu staðið til
boða.
Opnun Höfða fyrir almenn-
ingi myndi ekki laga halla
Reykjavíkurborgar ein og sér
– en dropinn holar steininn var
mér kennt.
Höfundur er áhugamaður um
skynsamlega nýtingu auðlinda.