Samvinnan - 01.12.1951, Blaðsíða 20

Tryggingastarfsemi íslenzkra
samvinnumanna fimm ára
Starfsemi SamvLnnutrygginga og
Andvöku fer stöbugt vaxandi
í annarri grein samþykkta Sam-
vinnutrygginga segir svo: „Eigendur
stofnunarinnar eru þeir, sem á hverj-
um tíma tryggja hjá henni.“
I þessari einu setningu er raunveru-
lega falinn sá munur, sem er á sam-
t;m?w-tryggingafélögum og flestum
öðrum tryggingastofnunum. Og það
lætur að líkum, að verði ágóði af
starfi stofnunarinnar, njóta eigend-
urnir góðs af. Svo hefur og verið um
eigendur Samvinnutrygginga, — alla
þá, er tryggja hjá félaginu. Þeir hafa
undanfarin tvö ár fengið 532 905
krónur af tekjuafgangi félagsins end-
urgreitt í árslok, og hefur þetta jafn-
gilt 5% lækkun á endurnýjunarið-
gjöldum bruna- og bifreiðatrygginga
og 5% á sjótryggingariðgjöldum af
vörum.
Svo vel hafa Islendingar tekið þess-
ari nýjung í íslenzkum tryggingamál-
um, og öðrum, sem Samvinnutrvgg-
ingar hafa innleitt, að félagið er nú
annað stærsta tryggingafélag lands-
ins, enda þótt það sé yngst hinna
stærri félaga og hafi aðeins fimm
starfsár að baki. Er þetta ekki lítill
árangur á svo skömmum tíma.
Samvinnutryggingafélög höfðu starf-
að með miklum árangri í mörgum
löndum, áður en fyrst kom til tals að
hrinda hugmyndinni í framkvæmd
hér á landi. Munu fyrstu slík félög
hafa verið stofnsett í Englandi 1867,
og nú á dögum eru þau öflug í fjölda
landa, til dæmis Svíþjóð, Belgíu,
Bandaríkjunum og víðar.
Það mun hafa verið snemma á ár-
inu 1946, sem hugmyndin um stofn-
un samvinnutrygginga á íslandi var
fyrst alvarlega rædd á stjórnarfund-
um Sambands íslenzkra samvinnufé-
laga, og var þá samþykkt að athuga
möguleika á slíkri starfsemi rækilega.
Síðar á sama ári, er undirbúningur
var þegar hafinn, ræddi stjórnin mál-
ið enn frekar og samþykkti að und-
irbúin skyldi stofnun samvinnutrygg-
ingafélags. A aðalfundi Sambandsins
þetta sama ár skýrði Vilhjálmur Þór,
sem hafði tekið við forstjórastarfi SlS
um áramót, frá því, að undirbúning-
ur tryggingastarfsemi væri þegar haf-
inn, en í þeirri ræðu ræddi hann fjöl-
margar stórfelldar framkvæmdir, sem
Sambandið hefur síðan ráðizt í undir
hans stjórn.
Samvinnutryggingar tóku til starfa
1. september 1946, og var Erlendur
Einarsson ráðinn framkvæmdastjóri
stofnunarinnar og hefur verið það síð-
an. Hafði hann dvalizt í Englandi um
hríð og kynnt sér starfsemi hinna öfl-
ugu samvinnutryggingafélaga, og
einnig sérstaklega athugað sjótrygg-
ingar hjá hinu heimsfræga trygginga-
sambandi, Lloyd’s í London. Um sum-
arið kom hingað til lands einn af sér-
fræðingum sænsku samvinnutrygg-
inganna, Bengt Frænkel, og veitti
hann margvíslega aðstoð við undir-
búning starfsins.
Þannig stóð á, að brunatryggingar
á vörubirgðum kaupfélaganna voru
útrunnar 1. september, og þurftu Sam-
vinnutryggingar að geta tekið þær
tryggingar að sér þann dag og bera
fulla ábyrgð á miklum eignum þegar
í öndverðu. Þetta gat félagið fyrst og
fremst vegna þess, að það hafði gert
mjög hagkvæma samninga við sænsku
félögin um endurtryggingar og hafði
raunar notið velvildar og aðstoðar
þeirra félaga í hvívetna.
Fyrstu tvær deildir Samvinnutrygg-
inga voru bruna- og sjódeildir. Höfðu
tekizt samningar við Lloyd’s um end-
urtryggingu á sjótryggingum, en und-
ir þá starfsemi heyrir ekki aðeins
trygging skipa, heldur einnig trygg-
ing farma þeirra, og eru því nálega
allar vörur, sem fluttar eru til lands-
ins og frá því, tryggðar í sjódeildum
tryggingafélaga. Eru slíkar trygging-
ar að sjálfsögðu mjög mikilvægar í
löndum, sem byggja afkomu sína að
miklu leyti á flutningum á sjó, eins
og íslendingar gera. Sjódeild Sam-
vinnutrygginga hefur vaxið ár frá ári,
og var tala nýrra tryggingaskírteina
hjá deildinni 1950 komin upp í 3008,
en frá byrjun var tala skírteinanna
þá 10 821.
Um áramótin 1946—47 tók þriðja
deild félagsins, bifreiðadeildin, til
starfa. Hefur sú deild vaxið mjög ört,
og er nú þriðjungur allra bifreiða í
landinu tryggður hjá henni, eða 3500
alls. Á sviði bifreiðatrygginga hefur
félagið valdið byltingu með því að
innleiða afsláttarkerfi það, sem öll hin
tryggingafélög landsins hafa síðan
tekið upp. Byggist kerfið á því, að
menn fái verulegan afslátt af trygg-
ingagjöldum, ef þeir valda ekki tjóni
í ákveðinn árafjölda. Er þetta eðlileg
þróun, þar eð öruggir bifreiðastjórar,
sem valda ekki tjóni árum saman, eru
minni áhætta fyrir tryggingafélögin
en hinir, sem valda mörgum árekstr-
um eða slysum á hverju ári. Afsláttur
þessi nam árið 1950 hvorki meira né
minna en 190 141 krónu, og er það
ekki iítill skildingur, sem varkárum
ökumönnum og bifreiðaeigendum
sparast á þann hátt.
Fjórða deildin hefur síðan bætzt við
hjá Samvinnutryggingum, og er það
endurtryggingadeild. Tekur hún nú
tryggingar fyrir fjölda erlendra trygg-
ingafélaga víða um lönd.
Samvinnutryggingar hafa frá upp-
hafi lagt á það ríka áherzlu að efla
svo sjóði sína, að félagið standi sem
allra tryggustum fótum. Voru ið-
gjaldasjóðir þegar á árinu 1948 komn-
ir upp í 1 987 791 krónur, námu næsta
ár 2 854 787 krónum og um síðustu
áramót samtals 5 038 482 krónum.
Uthlutun tekjuafgangs gat hafizt
þegar 1949, aðeins þrem árum eftir
stofnun félagsins, og er það mjög góð-
ur árangur. Var þá úthlutað yfir
90 000 krónum í brunadeild og yfir
20