Samvinnan


Samvinnan - 01.12.1951, Blaðsíða 10

Samvinnan - 01.12.1951, Blaðsíða 10
UeifÁ tu/cfuriHH Smásaga eftir SIGURJÓN EINARSSON GRÍMUR BÓNDI gekk frá hlöðu- dyrunum heim að bænum. Hann dokaði við á hlaðinu, skimaði til himins og augu hans urðu hvöss og mjó, eins og ósýnilegur máttur væri að toga þau undan loðnum augna- brúnunum. Svo tók hann upp pont- una, og meðan hann horfði upp í hvelfinguna stútaði hann sig — einu sinni — tvisvar — og stundi við. Síð- an gekk hann í bæinn. Grímur var einn af gildustu bænd- um sveitarinnar, orðinn nokkuð við aldur og loðinn um lófana, eða það sögðu grannar hans. Þó var hann ekki óvinsæll maður, en ekki vinsæll held- ur; hann var einskonar ríki í ríkinu, menn þekktu hann lítið, gerðu sér lít- ið far um að kynnast honum, og hann gerði sér heldur ekki far um að kynn- ast öðrum. Hann hafði aldrei þurft að leita á náðir sveitunga sinna, og þeir höfðu heldur aldrei leitað til hans. Hann var sjálfstæður maður, sem fyr- irleit félagshyggju hins nýja tíma og spjátrungshátt aldarinnar. Hann var forngripur íslenzku dalanna. Veturinn hafði verið óvenju harð- ur og sorfið að mörgum bændum, einkum þeim, sem bjuggu á kotjörð- um. A Einmánuði voru því flestir orðnir heylitlir. Menn leituðu til þeirra, sem eitthvað gátu látið af hendi rakna, en að Iokum var Grímur sá eini, sem álitinn var birgur, og menn vissu, að hann átti meira af heyi en hann sjálfur myndi þarfnast. Samt drógu menn það í lengstu lög að fara á fund hans, og loksins, þeg- ar sá fyrsti stundi upp erindinu, vís- aði Grímur honum út hið bráðasta. — Eg heyja ekki handa allri sveit- inni, sagði hann. Svo var hann far- inn út. Hann talaði ekki meira við gestinn. — Nei, tautaði hann við sjálfan sig. — Hey skal enginn hafa út úr mér. Hver gat líka sagt um það, hve harðindin stæðu lengi? Kannske myndi hafísinn leggjast að upp úr páskunum. Hvítgrænn og ískyggileg- ur myndi hann þrengja sér inn á hverja vík og hvern vog, og ísþokan, nábleik og hráslagaleg, leggjast yfir landið og hljóðbær kyrrðin myndi enduróma djöfladans hins hvíta óvin- ar. Þá myndi hallærið liggja í landi, hungurvofan glotta í skúmaskoti mannlífsins og sauðkindin fá manns- augu, þegar hún ryddist að tómum garða. Grímur mundi þau vor, þegar fé var ekki hleypt úr húsi fyrr en mán- uð af sumri; þegar íslenzki bóndinn fór ekki úr fötum um sauðburðinn; þegar eina hvíld hans var fuglsblund- ur í jötu og Iambféð jarmaði, snusaði og hnibbaði í jötuböndin í kring. Að vera heylaus þá var hallærið, flóttinn, dauðinn. — Nei, hann myndi aldrei láta hey. Það var meira að segja ekki víst, hvort hann ætti nóg sjálfur. Þetta fór allt í beljurnar. Það voru skepnur, sem aldrei höfðu unnið ást hans. Helzt hefði hann kosið að hafa enga kú. En ein- hvern veginn varð þetta svona að vera. En aldrei hafði hann lagt á þær slíkt hatur og nú, og til þess að gera þeim eitthvað til bölvunar fór hann að draga úr gjöfinni við þær. En nokkru seinna fór hann að veita því athygli, að ýmislegt í hlöðunni benti til þess, að þar kæmu fleiri en hann. Strax og hann varð þessa var læsti sig um hann kitlandi grunur. Honum skaut upp í huga hans, ýfði við tortryggni hans, lyftist og hneig í brjósti hans og lét hann aldrei í fnði. Hann ásótti hann á nóttunni, hélt fyrir honum vöku, kom honum til þess að þjóta upp úr rúminu og hundraðfaldaðist, þegar hann var einn í hlöðunni á daginn. Hann var knúinn til þess að vita hið sanna. I fyrstu skorti hann sann- anir, en bragðvísin, sem var honum í blóð borin, kom honum til hjálpar. Þetta var ofur einfalt ráð, serrí hon- um hugkvæmdist, ákaflega auðvelt, en þó myndi það gera sitt gagn. Hann stakk heynálinni á vissan hátt í stálið. Morguninn eftir, þegar hann kom út, var ekki lengur um að villast. Ein- hver hafði komið í hlöðuna og hreyft við nálinni. Reyndar hafði ekki mik- ið verið tekið, sennilega í poka eða svo. En því hafði verið stolið, og mönnum verður stundum miklu verr við, þegar litlu er stolið en þegar miklu er stolið. 1 fyrstu stóð hann tvístígandi fyr- ir framan stálið og hrollkaldur glímuskjálftinn hríslaðist um hann. Hatrið svall í brjósti hans og hefndar- þorstinn skar hann innan. Hann ætl- aði að kæra þetta fyrir hreppstjóran- um. En þegar frá leið og hann mundi aftur eftir því, hvað hann var sjálf- stæður maður, afréð hann að klófesta þjófinn af eigin rammleik. Og hann ætlaði sjálfur að hegna garminum. Hann hlaut að koma aftur og sækja meira. í horni hlöðunnar kom hann fyrir potti einum miklum, sem notaður var til þess að þvo í ullina á vorin. Á þil- ið fyrir ofan hengdi hann reiðtýgi sín, tvo hnakka og einn söðul. Þarna ætl- 10

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.