Stéttabaráttan - 13.12.1974, Blaðsíða 1

VERKFALL HJA TOGARA-
AFGREIÐSLUNNI
Dagsbrúnarforystan í
næturvinnu til að brjóta á
bak aftur baráttu verka-
mannanna
Rvík 6/12. Samningar Dagsbrúnar
við Eimskip hafa dregið dilk á eftir
sér - verkamenn við Togaraaigreiðsl-
una tóku upp baráttu fyrir því að fá
þá kauphækkun (16%) sem verkamenn
hjá Eimskip áttu að fá samkv. samn-
ingnum (sjá nánar í annarri grein í
blaðinu). ryrsta krafa verkamann-
anna var 8% kauphækkun og engar
breytingar á tilhögun kaffitíma og
keyrslu. Gagntilboð stjérnar Togara-
afgreiðslunnar var 16% kauphækkun
og sams konar samningar og gerðir
voru hjá Eimskip. Verkamennirnir
svöruðu þessu með því að krefjast
16% og enga þvælu umfram það. Eft-
ir að málið var búið að ganga fram og
aftur í rúmar tvær vikur ákváðu
verkamennirnir að gera verkfall til að
fá sína kröfu í gegn. Og það gerðu
þeir þ. 5/12.
Verkamennirnir mættu á staðinn á
venjulegum tíma - en þeir féru ekki
til vinnunnar. Héldu þeir fund þar
sem kosin var samninganefnd, í
nefndinni voru fulltrúar hinna ýmsu
hópa - þeirra sem vinna'í togurum,
í fragtskipunum og katlahreinsunar-
mannanna. A fundinum var ákveðið
að halda fast við 16% kröfuna og að
halda verkfallinu áfram þar til að
gengið yrði að kröfunni.
Eins og vænta mátti kallaði stjórn
Togaraafgreiðslunnar á Dagsbrúnar-
stjórnina sér til aðstoðar. Halldór
Björnsson kom skeiðandi daginn fyrir
verkfallið til að freista þess að draga
kjark úr mönnum. Hann lýsti því
m.a. yfir að verkamennirnir fengju
engan stuðning frá Dagsbrún - félag-
inu þeirra - þeir stæðu einir. En
sendiför Halldórs fyrir kapitalistana
bar ekki árangur.
Þegar verkfallið hafði staðið hálfan
daginn kom fulltrúi Vinnuveitenda-
sambandsins, Barði Friðriksson, til
þess að hefja samningaviðræður við
neindina sem verkamennirnir höfðu
kosið. Verkamennirnir köstuðu
Halldóri B. , sem kom enn eina sendi-
förina, út og hvöttu hann til þess að
fara aftur til Kanaríeyja - þar væri
hann best geymdur.
A fundi Barða með samninganefnd '
verkamannanna lagði hann fram til-
boð sem hljóðaði upp á 8% kauphækk-
un strax - 8% í janúar og að verk-
fallsdagurinn yrði greiddur þótt ekk-
ert hafi verið unnið. Ennfremur að
samningar haldi áfram og vinna hefj-
ist daginn eftir.
Samninganefndin hélt síðan fund með
verkamönnunum og bar upp tilboð VSl
- sem var samþykkt. Þó nokkur hluti
verkamannanna vildi halda verkfall-
inu áfram fyrir upphaflegu kröfuna -
en margir þeirra sem samþykktu að
hætta verkfallinu sögðu, að þeir
myndu aldrei gangast inn á breyting-
ar með kaffitíma og keyrslutilhögun.
Að fundinum loknum héldu menn heim.
En það voru ekki allir á því að hvíla
sig - Vinnuveitendasambandið og
Dagsbrúnarforystan unnu sér ekki
hvíldar. Sú baráttuaðferð, sem þau
höfðu beitt verkfallsdaginn sýndi sig
ónothæfa gagnvart samstöðu verka-
mannanna. Tilboð Barða F. var ein-
göngu tímabundin eftirgjöf - um
kvöldið blésu hann og Eðvarð Sigurðs-
son, formaður Dagsbrúnar, til nýrr-
ar atlögu. Samninganefnd verkamann
anna var kölluð til viðtals í höll VSl
við Garðastræti (en fyrr um daginn
hafði hún neitað að mæta í "palisand-
erhöllinni" og töldu Barða ekki of
góðan til að koma í kaffistofuna hjá
þeim).
Þar var mætt framkvæmdanefnd VSl
ásamt Eðvarði Sig. og Halldóri
Björnssyni. Einnig var þar kominn
Gunnar Ilákonarson kranamaður hjá
Togaraafgreiðslunni - meðlimur í
varastjórn Dagsbrúnar - vaxandi
stjarna á himni stéttasamvinnunnar.
Var augljóst að nú skyldi hann hljóta
þjálfun f því að semja fyrir kapital-
istana.
Greinilegt var að VSl og Dagsbrúnar-
forystan höfðu undirbúið nýja bardaga-
aðferð - I stað eftirgj afanna og "gðð-
mennskuimar" komu nú úrslitakostir,
settir fram af Dagsbrúnarforystunni.
(Halldór B. sagði reyndar daginn áð-
ur, að "hér þýðir ekkert að tala um
úrs litakos ti"). Dagsbrúnarforvstan
Rúturnar biðu í gangi, en án árangurs, enginn verkamaður fór til vinnu.
Hagsmunir fyrirtækisins
metnir meira en mannslíf in
A síðum borgaralegu dagblaðanna er nær daglega að finna fréttir af slysum og
dauðsföllum er eiga sér stað f atvinnulífinu. I flestum tilfellum er verkamönn-
um kennt um og sakaðir um óaðgæslu eða vanrækslu í starfi. I hvert sinn
sem borgararnir ráðast í stórframkvæmdir, svo sem stórbyggingar og þess
háttar, er gert ráð fyrir ákveðnum fjölda vinnuslysa eða jafnvel dauðsfalla.
Þannig var t.d. gert ráð fyrir að viss fjöldi verkamanna léti lífið á meðan
Búrfellsvirkjun var í smíðum, og eins er á byggingarframkvæmdum stöð í
Straumsvík.
Öryggi verkamanna I Straumsvík
I auðvaldsþjóðfélaginu er framleiðsl-
an miðuð við það eitt að skapa há-i
marksgróða til handa atvinnurekand-
anum. Hagsmunir verkamanna eru
hins vegar látnir liggja á milli hluta.
Þetta kemur greinilega í ljós við Al-
verið í Straumsvík. Allir nýráðnir
verkamenn þar eru boðaðir á svo-
kallaðan öryggisfund, og þeim bent
á hætturnar í vinnunni, og þeim sagt
að fara varlega, þar sem hætturnar
leynast við hvert fótmál. Sérstakur
öryggisfulltrúi er ráðinn við fyrir-
takið, og á hann að sjá um að örygg-
isreglunum sé framfylgt og hefur
hann jafnframt vald til að víkja mönn-
um úr starfi, ef homun finnst verka-
menn ekki fylgja þeim öryggisreglum
er fyrirtækið setur. Öryggisfulitrú-
inn er aðeins skrautfjöður í hatti at-
vinnurekandans og til þess eins að
dylja og hylma yfir þær hættur sem
fyrir eru, ásamt því að útbúa og
skipuleggja vinnuvélapróf, og gefa út
skrautprentuð ökuskírteini.
Slysasamkeppni
Arlega fer fram samkeppni milli hinna
ýmsu vinnuhópa og vakta, og hlýtur
sá vinnuhópur sem faæt sfysin hefur
yfir árið verðlaun. Þetta er gert I
þvf skyni að fækka veikindadögum
verkamanna, og koma I veg fyrir að
sá sem fyrir slysinu verður geti ver-
ið frá vinnu þar til hann hefur náð
fullum bata, þar sem fjarvera I viss-
an fjölda daga leiðir til að viðkomandi
vinnuhópur missir réttinn til verð-
launanna.
Öryggistæki vinnuvélar
Vinnutæki þau er verkamenn vinna við
daglega eru öll úr sér gengin og stór-
hættuleg, þar sem öryggisútbúnaður
þeirra er I ólagi eða enginn. A þetta
hefur oft verið bent, og menn jafnvel
neitað að vinna með tEekjunum. En
hver eru viðbrögð atvinnurekandans ?
Viðliomandi tæki er tekið frá einum
vinnustaðnum og flutt á aiman án við-
gerðar á öryggisbúnaði.
Kapitalistarnir sjá ekki ástæðu til að
kosta upp á öryggistæki vinnuvélanna,
þar sem það gæti skert gróða,
sem annars rynni I vasa þeirra.
FRAMHALD A BAKSlÐU
og VSÍ-nefndin skiptust nú á um að
tala við samninganefnd verkamann-
anna, og voru Eðvarð og Halldór sýnu
verri viðureignar. Gékk þetta sitt á
hvað fram til kl. 5 um nóttina. Það
verður ekki af Eðvarði skafið að
hann er duglegur þegar VSl þarf á að
halda, enda taldi hann, réttilega, að
nýundirritaðir samningar hans við
Eimskip væru í hættu. Fordæmi
verkamannanna hjá Togaraafgreiðsl-
unni gæti reynst hættuleg Eimskipa-
kapitalistunum - það skildi Eðvarð og
lagði sig því allan fram.
Daginn eftir
Strax um morguninn var haldinn fund-
ur með verkamönnunum - þar var
Halldór Björnsson mættur enn - og
nú með úrslitakosti af hálfu VSÍ.’
Hann talaði mikið fyrir þvf að samn-
ingarnir yrðu samþykktir. Þegar
greiða skyldi atkvæði um samningana
var hluta verkamannanna neitað um
atkvæðaseðla og það vgr ekki fyrr
en eftir nokkurt þóf að allir fengu
seðla. Samningur sá er Ifalldór las
upp var í stórum dráttum svipaður
samningnum sem Dagsbrúnarforyst-
an gerði við Eimskip. Atkvaiði féllu
þannig að 24 samþykktu - 22 voru á
móti og einn var auður. En úrslit at-
kvæðagreiðslunnar segir ekki alla
söguna, því að elvki voru allir verka-
mennirnir mættir og það voru atkvæði
kranamannanna (8 eða 10 stk.), sem
elcki tóku þátt í baráttunni, sem réðu
úrslitunum.
Niðurstöður
Tökum forystuna i
eigin hendur
Þetta verkfall hefur veitt mikilvæga
reynslu; það sýnir fram á að óánEegj-
FRAMHALD A BAKSlÐU
Viðtal við Sigurð
Einarssonverkamann
Stéttabaráttan tók eftirfarandi viðtal
við Sigurð Einarsson hafnarverka-
mann hjá Eimskip:
- Hvað fela samningarnir f sér ?
Þessir samningar fela í sér aukið
vinnuálag á hvern verkamann sem
vinnur við út- og uppskipun. Enn-
freinur erum við keyrðir í okkar
tíma í staðinn fyrir að vera keyrðir
f tíma Eimskipafélagsins og í fram-
tíðinni verður öll keyrsla í Smida-
höfn og út á Granda lögð niður.
Kaffitíminn eftir hádegi færist til
og verður tuttugu mínútur fyrir
fimm f staðinn fyrir hálf fjögur og
hann fellur alveg niður, ef ekki
verður unnin yfirvinna, en þetta
mun vera gert fyrir heildsula og
aðra braskara. Ennfremur eru
þessir samningar vopn f höndum
Eimskipafélagskapftalistana til að
faádca mönnum þegar fram í sEekir
með aukinni hagræðingu eins og
þeir kalla það. Sem sagt þessir
samningar eru stórt skref afturábak
fyrir hafnarverkamenn.
Hvernig starfaði Dagsbrúnarfor-
ystan að samningunum ?
Starf Dagsbrúnarforystunnar að
samningimum var nánast sagt
hörmuleg vinnubrögð og mjög ólýð-
ræðisleg; þeir plokkuðu upp menn
sem þeir sögðu sfðan að væru full-
trúar fyrir okkur, en þegar við
strækuðum á samningana voru að-
eins fulltrúarnir okkar sem ekki
fóru upp úr lestunum.
- Hvað geta verkamennirnir gert ?
Það sem ég tel að verkamennirnir
geti gert og eigi að gera, er að
kjósa sér forystu, sem verði sam-
an sett af verkamönnum við höfn-
ina, ekki aðeins frá Eimskip, held-
ur og frá Togaraafgreiðslunni og
frá Ríkisskip. i>essi forysta á svo
að vera fulltrúar frá okkur, sem
gæti tekið ákvarðanir um áfram-
haldandi baráttu, þvf við vitum nú,
að Dagsbrúnarforystan hefur svikið
okkur verkamennina og er fulltrúi
kapítalistanna en ekki verkamann-
anna. Þetta sýnir, að við verðum
að taka forystuna f okkar eigin
hendur og treysta á eigin krafta.
16% hækkunin reyndist
vera kjaraskerðing
Samningar Eimskipafélagsins og hafn-
arverkamanna, sem gerðir voru með
þvingunum og sundrungaraðgerðum
Dagsbrúnarforystunnar um daginn,
eru nú komnir til framkvæmda. Þrátt
fyrir mótspyrnu verkamanna, hefur
Eimskipafélagskapitalistunum tekis t
að pressa fram kauplækkun, jafnhliða
betri nýtingu á vimiukraftinum og
minnkuðum skyldum gagnvart verka-
mönnunum.
16% hækkunin reynist vera kjaraskerð
mgj
Eimskipafélagskapitalistarnir lofuðu
16% kauphækkun í samningunum, en
svo kemur það á daginn, að kaup-
hækkunin er í mesta lagi 11% og fer
allt niður f 1%. Orsökin er sú, að
hækkunin er reiknuð á grunnlaun og
margir verkamannamia hafa þegar
gengið í gegnum námskeiðin sem tal-
að er um í samningunum en eftir þau
áttu menn að fá 8% til viðbótav þeim
8%, sem þeir fengu strax. Ef reikn-
að er með 40 þúsund í mánaðarlaun
(Dagsbrúnartaxtinn hljóðar upp á 32-
36. 000) verður árshækkunin rúm 50
þúsund, ef um er að ræða 11% hækkun
En á móti dregst frá greiðsla sem
verkamenn fengu áður fyrir heim-
keyrslu, en hún er um 25 þúsund á
ári. Að auki er vinnutíminn lengdur
(kaffitfmanum eftir hádegi er sleppt
ef aðeins er unnin dagvinna) og með
fælikun verkamanna í hverju gengi er
vinnuálagið aukið stórlega. Ekki
þarf heldur að taka það fram, að á
tímum slíkrar verðbólgu, sem nú rík-
ir, er þessi hækkun ekki upp í vísi-
tölubæturnar, sem ílialdsstjórnin tók
®f. Það þarf heldur ekki að búast við
því, að Eimskipafélagskapitalistarnir
taki það upp hjá sjálfum sér, að bjóða
verkamönnum 16% kauphækkun á
sama tíma og þeir eru að væla í dag-
blöðunum um taprekstur og kreppu.
Samningarnir, sem gerðir voru með
fullu samþykki og aðstoð Dagsbrúnar-
forystunnar voru búnir til með það
fyrir augum að lEekka laun verkamanna
en reyna að bjarga gróða kapitalist-
anna á kostnað verkamannanna.
Þjóðviljinn veitir kapitalistunum lið
Dagsbrúnarforystan er að mestu sam-
ansett úr Alþýðubandalagsmönnum,
FRAMHALD A BAKSlÐU
EFNAHAGSHRUN
YFIRVOFANDI
Seinustu mánuði hefur efnahagsástand
auðvaldsheimsins farið stórversnandi.
Eftirfarandi staðreyndir bera þvf ljós
vitni.
Þrðun verðbólgunnar
Hlkynjuð verðbðlga er fyrsta merkið
um alvarlegt og skuggalegt efnahags-
ástand. A seinasta Sri hefur verðlag
f helstu auðvaldslöndunum stigið meir
en dæmi eru um frá lokum sfðustu
heimsstyrjaldar. Samkvæmt skýrslu
Efnahags- og framfarastofnunarinnar
(OECD) var smásöluverð fjórum
sinnum hærra á árinu 1973 en hlut-
fallslegt ársmeðaltal á Sratugnum
1960-70 nam. Astandið var jafnvel
enn verra á fyrra helmingi þessa árs.
Aukningin var nálega 30% f Japan,
um það bil 20% f ítalfu, meira en 16%
í Bretlandi og Frakklandi og 12,4% í
Bandaríkj ununi.
Og verðlagið hækkar enn stöðugt, að
því er virðist án nokkurra takmarka.
Hækkanir á heildsöluverði undanfarið
f Bandarílqunum, sem numið hafa
44,4%, er ákveðin vísbending um frek-
ari fjallgöngu smásöluverðsins.
Hrun iðnaðarins
Annað merki um alvarlega erfiðleika
í efnahagslífi auðvaldsrii >.nna er að
frá fjðrða ársfjórðungi seinasta árs
hefur framleiðsla iðnaðarvara staðn-_
að eða stöðvast. Fyrstu þrjá mánuði
þessa árs minnkaði framleiðslan
stórkostlega f flestum aðallöndum
kapitalismans, f apríl og maf varð
smáaukning en stöðnun mánuðina
júnf og júlí. Agúst varð síðan tfma-
bil mikils samdráttar. I Japan hafði
iðnaðarframleiðslan f ágúst sfðast-
liðnum lirapað um 6,6% frá hæsta
mánaðarmeðaltali 1973. Framleiðslu
verðmæti iðnaðar f Bretlandi minnk-
aði á fyrra helmingi ársins um 2%
miðað við samsvarandi tíma í fyrra.
Stöðnun f iðnaðinum og afturför er
einnig einkennandi fyrir önnur auð-
valdslönd.
FRAMHALD A BAKSlÐU