Fréttablaðið - 17.09.2009, Blaðsíða 28

17. SEPTEMBER 2009 FIMMTUDAGUR4 ● fréttablaðið ● sjónvarp
● VINSÆLASTA SJÓNVARPSSTJARNAN
Leikkonan og skemmtikrafturinn Lucille Ball er ástsæl-
asta sjónvarpsstjarna Bandaríkjanna sem ekki er leng-
ur á lífi. Þetta er niðurstaða skoðanakönnun-
ar sem Marketing Evolutions lét framkvæma í
Bandaríkjunum.
Ball er sjálfsagt þekktust fyrir hlutverk sitt í
sjónvarpsþáttunum I Love Lucy sem sýndir
voru á sjónvarpsstöðinni CBS í fjölmörg ár.
Fyrsta þáttaröðin leit dagsins ljós árið 1953.
Ball lék þó einnig í yfir 70 kvikmyndum á
löngum og viðburðaríkum ferli, meðal ann-
ars á móti Henry Fonda í Yours, Mine and
Ours frá árinu 1968 og á móti Bob Hope í
Fancy Pants frá árinu 1950.
● YNGSTUR MEÐ EMMY-
TILNEFNINGU Leikarinn
Frankie Muniz var aðeins fimmt-
án ára þegar hann var tilnefnd-
ur fyrir leik sinn í grínþáttunum
Malcolm in the Middle árið 2001.
Þar með varð hann yngsti leik-
arinn sem hefur verið tilnefndur
til þessara verðlauna. Muniz var
einnig tilnefndur til fjölda ann-
arra verðlauna fyrir túlkun sína á
aðalpersónu þáttanna, Malcolm,
og þar á meðal til tveggja Gold-
en Globe-verðlauna.
● LANGLÍFASTI VÍSINDASKÁLDSÖGUÞÁTTURINN Tíu
þáttaraðir hafa verið gerðar af Stargate SG-1 frá árinu 1997. Fyrsti þátt-
urinn var sýndur í sjónvarpi 27. júlí það ár. 203. þátturinn sem var sýnd-
ur 2006 markaði tímamót því þá var met slegið, en það áttu X-Files þætt-
irnir sem voru alls 202
talsins, framleiddir frá
10. september 1993 til 9.
maí 2002. Á meðfylgjandi
mynd má sjá skot úr SG-1,
en þættirnir fylgdu í kjöl-
farið á myndinni Stargate
með leikurunum Kurt
Russell og James Spader
frá árinu 1994, sem naut
mikilla vinsælda.
Saga nútímasjónvarpsins spannar langan tíma
og þurfti mikill fjöldi gáfumanna að leggja upp-
finningar sínar á vogarskálar vísindanna áður
en áhorfendur gátu séð fyrstu sjónvarpsútsend-
inguna. Í upphafi þriðja áratugarins urðu mikil
straumhvörf í sögu sjónvarpstækisins. Í Banda-
ríkjunum hófust fyrstu reglulegu sjónvarps-
útendingarnar 2. júlí 1928. Ólympíuleikarnir
í Þýskalandi flýttu svo enn frekar fyrir þróun
þessarar nýju tækni. - kdk
Ótti við litsjónvörp
reyndist óþarfur
● RÍKISSJÓNVARPIÐ á Íslandi hóf útsending-
ar í september 1966. Fram að þeim tíma höfðu Íslend-
ingar aðeins horft á svokallað Kanasjónvarp sem ætlað
var varnarliðinu á Keflavíkurflugvelli. Talsverðar áhyggjur
höfðu menn haft af áhrifum amerísks sjónvarps á íslensk-
an æskulýð og vildu stöðva útsendingarnar. Til þess kom
þó ekki því sama ár og útsendingar Ríkissjónvarpsins hóf-
ust tilkynnti yfirmaður varnarliðsins að útsendingar Kana-
sjónvarpsins yrðu takmarkaðar við svæði hersins á Kefla-
víkurflugvelli vegna reglna um kaup bandaríska hersins á
sjónvarpsefni. Íslendingar misstu því Kanasjónvarpið en
fengu sitt eigið í staðinn. Sá galli var þó á gjöf Njarðar að
í fyrstu var aðeins sjónvarpað tvisvar í viku. Dögunum var
þó fljótlega fjölgað í sex og hélst það fyrirkomulag allt til
ársins 1987.
● FRAM TIL
ÁRSINS 1975
voru sjónvarps-
útsendingar í lit
óheimilar. Efni var
sent út svart/hvítt
jafnvel þótt það
væri í lit. Menn
greindi þó á um
réttmæti þessar-
ar ákvörðunar og
voru margir ugg-
andi um að þjóð-
in myndi hrífast
svo mjög af litríku
sjónvarpsefni að gjaldeyrisforða þjóðarinnar yrði öllum
sólundað í litsjónvörp. Betur fór en á horfðist.
● FRAM TIL ÁRSINS 1983 lögðust útsendingar
niður í júlímánuði vegna sumarleyfa. Þóttu þessir siðir Ís-
lendinga sérviskulegir. Í ávarpi sem Björn Bjarnason þá-
verandi menntamálaráðherra hélt árið 1996 í tilefni þrjá-
tíu ára afmælis sjónvarpsins, minntist hann þess að
sumum hefðu þótt íslenskir sjónvarpssiðir til eftirbreytni.
Til að mynda hafi Helmut Schmidt, þáverandi kanslari
Vestur-Þýskalands, þótt sjónvarpslausi vikudagurinn til
mikils sóma. Með honum væri þegnum gefið tækifæri til
að njóta einkalífs síns betur en undir sífelldu áreiti fjöl-
miðilsins.
● ÞAÐ VAR SVO ÁRIÐ 1986 að Íslendingar voru
hrifsaðir inn í nýja tíma. Það ár var leiðtogafundurinn í
Höfða haldinn hér á landi og frá honum þurfti að sýna
hvað sem allri sérvisku um sjónvarpsútsendingar leið.
Það ár hóf Stöð 2 sölu áskriftar að sjónvarpsútsending-
um og samkeppni skapaðist á markaðnum. Árið 1987 tók
Ríkissjónvarpið svo ákvörðun um að sjónvarpa alla daga
vikunnar.
● ÞEGAR LEIÐ AÐ
árþúsundamótum árið
2000 urðu miklar breyt-
ingar á íslensku sjón-
varpsáhorfi. Skjár einn
hóf starfsemi 20. októb-
er 1999 og sendi lands-
mönnum efni án endur-
gjalds en seldi þess í stað
þeim mun meira af aug-
lýsingum. Ýmsar sjón-
varspstöðvar, sem ein-
göngu eru reknar með
auglýsingatekjum, hafa
síðan litið dagsins ljós
við misjafnar undirtektir.
● SJÓNVARPSMARKAÐURINN á Íslandi hefur
tekið stökkbreytingum undanfarna tvo áratugi. Að með-
altali verja Íslendingar um þremur klukkutímum á sólar-
hring í sjónvarps-
gláp en hvað svo
verður veit nú
enginn. Hefð-
bundið sjónvarps-
áhorf hefur breyst
mikið með tilkomu
dreifingar á sjón-
varpsefni á netinu.
Fólk bíður sjaldn-
ar eftir uppáhalds-
þættinum sínum í
sjónvarpinu heldur
sækir hann á netið.
Efasemdir eru þó
uppi um lögmæti
slíkra iðju.
karto.is
A
R
G
U
S
/
0
8
-0
4
4
8