Fálkinn - 20.08.1932, Blaðsíða 5

F Á L K 1 N N
5
„Jæja þá, sjúklingur minn
varð æ lakari. Þjer eruð ekki
læknir, herra minn; þjer skiljið
ekki hvað hrærist í brjósti okkar
\eslinganna, einkum i byrjun,
þegar við sjáum að sjúkdómur-
inn er að fá yfirhöndina. Hvað
verður þá af trúnni á sjálfan
sig? Maður verður svo hræddur,
það er ómögulegt að lýsa því.
Þá finst manni maður hafa
gleymt öllu sem maður kunni.
og að sjúklingurinn hafi ekkert
traust á manni og að annað fólk
fari að taka eftir hve maður er
utan við sig og segi manni sjúk-
dómslýsi'ngarnar með tregðu;
finst að fólk horfi á mann með
grunsemd og hvísh.... Ó, það
er hræðilegt! Það hlýtur að vera
lil meðal gegn þessum sjúkdómi
er það ekki þetta? Þjer reyn-
ið nei, ekki er það það! Þjer
hafið ekki þolinmæði til að bíða
eftir að meðalið verki. . . . Þjer
gripið þetta og þá liitt. Stundum
grípið þjer lyfjafræðibók
þetta er það, liugsið þjer. Stund-
um takið þjer eitthvað af handa
hófi og látið giftu ráða.... En
meðan þessu fer frarn kemst
sjúklingurinn í dauðann og ann-
ar læknir hefði getað bjargað
honum. „Jeg verð að ráðfæra
mig við annan lækni“, segið þjer,
„jeg vil ekki taka á mig ábvrgð-
ina ejínn“. Og hvað þjer eruð
bjálfalegur þegar svo stendur á!
Jæja, þetta kemur upp í vana,
gerir ekkert til. Maður hefir sál-
ast en það er ekki yður að
kenna, þjer hafið farið eftir
reglunum. En það sem er enn
þá kvaiafyllra er að finna blint
traust á yður og finna að þjer
getið ekki orðið að liði. Já, það
var blint traust sem öll fjöl-
skylda Alexöndru hafði á mjer;
það hafði gleymst að muna, að
hún var í hættu. Og jeg fullvissa
þær mæðgurnar um, að hættan
sje engin og jafnframt verð jeg
æ hræddari. Svo bættist það við
vandræðin, að sendimaðurinn
var lieila daga á leiðinni til þess
að sækja lyf. Og jeg fór aldrei
út frá sjúklingnum; gat ekki far-
ið þaðan; jeg sagði henni sögur
og spilaði fyrir hana. Og vakti
yfir henni á nóttunni. Gamla
móðirin þakkar mjer með tár-
in í augunum; en jeg hugsa með
mjer: „Þú átl ekki þakklæti skil-
ið“. Jeg játa yður það hrein-
skilnislega — það er engin á-
stæða tll að leyna þvi nú að
jeg var ástfanginn af stúlkunni.
Og hún var hrifin af mjer líka,
stundum vildi hún engan nema
mig inni i herberginu. Hún fór
að tala við mig, spyrja mig hvar
jeg hefði lærl, hvaða fólk jeg
mngengist og hver fjölskylda
mín væri. Jeg vissi að hún átti
ekki að tala en gat ekki bannað
henni það. Stundum hjelt jeg
báðum höndum um höfuð mjer
og sagði: „hvað ertu að gera
þorpari ?“. . Og hún tók í hend-
ina á mjer og sagði: „En hvað
þjer eruð góður!“ Hendur henn-
ar voru heitar.... augun svo
stór og magnlaus.. „Já“, sagði
hún, „þjer eruð góður maður,
ekki eins og nágrannar yðar. .
Nei, gjörólíkur þeim.... Hvers-
vegna kyntist jeg yður ekki fyr
en nú?“ „Alexandra Andreyevna
verið rólegar“, sagði jeg, „jeg
finn að yður batnar af'tur“. Og
nú verð jeg að skjóta þvi inn í“
hjelt læknirirm áfram og laul
fram og hleypti brúnum, „að
mæðgurnar áttu íatt sameigin-
legt með nágrönnunum, vegna
þess að þær voru annað fólk en
lvændurnir en of stærilátar til
þess að umgangast ríkisfólkið.
Hún vildi ekki taka inn með-
ul nema hjá mjer. . . . hún lyfti
sjer upp með minni hjálp, tók
þau og starði á mig. Hjarta mitl
var eins og það ætlaði að
springa. Og stöðugt var henni
að þyngja, dag frá degi; hún
deyr, hugsaði jeg með sjálfum
mjer, hún deyr. Trúið mjer,
lieldur hefði jeg viljað fara i
gröfina sjálfur; og þarna voru
móðir hennar og systur og höfðu
gál á öllu sem jeg gerði, horfðu
í augun á mjer og traust þeirra
á mjer þveri’aði. „Hvernig geng-
ur?“ „Vel mjög veí!“ Jeg var að
kikna. Jæja, eina nótt sat jeg hjá
sjúklingnum. Stúlkan var þar
líka en hraut eins og vant var;
jeg lái henni það ekki kven-
mannsgarminum, hún var út-
slitin. Alexöndru hafði liðið mjög
illa all kvöldið; hitinn var afar
mikill. Hún var með óráði fram
að miðnætti; loks virtist hún
sofna, að minsta kosti lokaði
hún augunum. Lampinn logaði
í horninu fyrir framan myndina
helgu. Jeg sat álútur; blundaði
við og við. Alt í einu fanst mjer
snert við mjer; jeg sneri mjer. .
Alexandra horfði á mig starandi
augum .... varirnar opnar....
kinnarnar virtust brenna. „Hvað
er það?“ „Læknir, á jeg að deyja
. . nei, nei, læknir. . segið mjer
ekki að jeg muni lifa. . segið
það ekki.. Heyrið þjer, i guðs
bænum leynið mig ekki því sem
er“, og andardráttur hennar varð
,s\ o fastur. ,Ef jeg veit með vissu
að jeg á að deyja, ætla jeg að
segja yður alt. Heyrið þjer, jeg
svaf ails ekki. . jeg hefi horft á
yður lengi. . . . Jeg treysti yður,
þjer eruð góður maður, heiðar-
legur maður. Jeg grátbæni yður
við alt, sem heilagt er: segið mjer
satt! Ef þjer vissuð á hve miklu
rnjer stendur þetta. . . . Segið
mjer, er jeg í hættu?“ Jeg svar-
aði:: „Jeg get ekki leynt þvi, að
þjer eruð i hættu, en guð er
miskunnsamur“. „Jeg á að deyja
jeg á að devja!“ Og það var eins
og henni hægði, andlit hennar
varð svo bjart. „Jeg er óhrædd
við dauðann“. Hún reis upp við
dogg. „Nú. . já nú get jeg sagi
yður, að jeg þakka yður af öllu
hjarta. . að þjer eruð vænn og
góður — að jeg elska yður!“ Jeg
starði á hana eins og haldinn,
það var hræðilegt. „Heyrið þjer
að jeg elska yður. . nei, nei, þjer
skiljið mig ekki“. Og alt í einu
rjetti hún út báðar hendurnar,
tók um höfuð mjer og kysti mig.
. . Mjer lá við að hljóða. . . . fjeíl
á knje og gróf höfuð mitt í kodd-
anum. Hún sagði ekkert; fingur
hennar fóru skjálfandi urn hár
mitt; jeg hlustaði, hún var að
gráta. Jeg reyndi að hugga hana.
Jeg vissi ekki hvað segja skyldi.
„Þjer vekið stúlkuna“, segi jeg,
„þakka yður fyrir, verið nú ró-
legar. „Mig gildir einu um þær,
látum þær vakna, látum þær
koma inn. . gerir ekkert til, þú
sjerð að jeg er að deyja. . Hvað
hræðist þú? lyftu upp höfðinu. .
Eða, elskarðu mig kannske ekki,
máske skjátlast mjer. . Fyrir-
gefðu mjer þá“ „Hvað segir þú
Alexandra, víst elska jeg þig“.
Hún horfði beint i augun á mjer
og breiddi út faðminn. „Faðm-
aðu mig“. Jeg segi það eins og
er, að jeg skil ekkert i að jeg
skyldi ekki verða brjálaður þá
nótt. Jeg fann að sjúklingur
tninn var að verða sjer að bana;
jeg sje að hún er ekki með fullu
valdi yfir sjálfri sjer; jeg sje lika
að ef hún hefði ekki vitað sig í
dauðans greipum hefði hún ’al-
drei hugsað um mig, en segið það
seni yður líkar, það er hart
að deyja um tvítugt og hafa al-
drei þekt ástina; þetta kvaldi
hana og þessvegna hændist hún
að mjer i örvæntingu sinni. Hún
hjelt mjer í örmum sinum og
slepti mjer ekki. „Vægið mjer
Alexandra, vægið yður sjálfri!“
, Hversvegna, hvers er að gæta,
við vitum að jeg á að deyja“.
Þetta endurtók hún í sííellu. „Ef
jeg vissi að jeg ætti að lifna við
og verða ung og siðprúð stúlka
mundi jeg skammast min....
en hvað gerir þetta til nú?“ „Þjer
eigið að lifa, Alexandra; „jeg
ætla að lækna yður, og við skul-
tim verða eitt og hamingjusöm“.
„Nei, jeg veit að jeg á að deyja
. . . ,þú hefir lofað mjer þvi. . . .
þú hefir sagt það!“ Þetta var
grimmilegt. Og lítið á hverju iít-
ilfjörleg alvik valda stundum.
Hún spurði mig að heiti, ekki
eftirnafni, heldur skírnarnafni.
Jeg varð endilega að vera svo ó-
heppinn að heita Trifon, Trifon
Ivanich. Allir í húsinu kölluðu
mig læknir. En við þessu varð
ekki gert. „Jeg heiti Trifon",
sagði jeg. Hún hleypti brúnum,
hristi höfuðið og muldraði eitt-
hvað á frönsku eitthvað ógeð-
felt, vitanlega. Og svo hló hún,
ónotalega lika. Jæja, jeg sat hjá
henni alla nóttina. Undir morg-
un íor jeg út, mjer fanst jeg
vera brjálaður. Þegar jeg kom
inn aftur var kominn dagur.
Ouð minn góður. Jeg þekti hana
varla aftur, fólk sem borið er til
grafar lítur betur út en hún. Jeg
skil ekki enn hvernig jeg iifði
þá sýn al'. Þrjá sólarhringa hjar-
aði hún enn. Síðustu nóttina sat
jeg við rúmið hennar og bað
1:1 guðs: „Taktu hana 'fljótt og
mig lika“. Alt í einu kom móð-
ir hennar inn — jeg hafði sagt
henni kvöldið áður, að nú væri
lítil von um hana og rjett væri
að senda eftir prestinum. Þegar
\eika stúlkan sá móður sína
sagði hún: „Það var gott að þú
komst, sjáðu okkur, við unn-
umst — við erum heitin hvort
öðru“. Hvað er hún að segja
læknir?“ Jeg varð blýgrár. „Hún
ei með óráði“, svaraði jeg. Eít
hún sagði: „Annað sagðirðu rjett
uúna og hringinn minn fjekstu.
Ertu að gera þjer látalæti? Móð-
ir mín er góð, hún fyrirgefur,
hún skilur — og jeg er að deyja.
Jeg þarl' ekki að ljúga, gefðu
mjer liönd þína“. Jeg spratt upp
og flýði út. Gamla konan gat sjer
'uðvitað til hvernig í öllu iægi.
„Jeg ætla ekki að þreyta yður-
lengur og mjer er það vitanlega
örðugt, að rifja þetta upp. Sjúk-
lingurinn dó daginn eftir. Frið-
ur sje með sálu hennar“, bætti
læknirinn við og andvarpaði. Áð-
ur en hún dó bað hún alla að
fara út, svo að hún gæti verið
ein með mjer.
„Fyrirgefið mjer“, sagði hún,
“jeg er kannske lastverð i yðar
augum. . veikindin. . en trúið
mjer, jeg hefi engan elskað eins
og vður. . gleymið mjer ekki
og geymið hringinn minn“.
Læknirinn sneri sjer undan
og jeg tók í hönd hans.
„Nú skulum við tala um eitt-
hvað annað, eða vilduð þjer
kannske spila vist upp á lága
bit? Það sæmir ekki fólki eins
og mjer að láta undan hugar-
hræringum. Við höfum aðeins
eitl að hugsa, hvernig eigi að
verja krakkana gráti og konuna
því að jagast. Jeg hefi nefnilega
komist i löglega hjúskaparhöfn
síðan.......leg giftist kaup-
mannsdóttur - sjö þúsund í
heimanmund. Hún heitir Akui-
ina, það hæfir vel Trifon. Hún
er mesta skass, en sem betur
fer sefur hún allan daginn. . . .
Jæja, eigum við að fá okkur
einn slag?“
Við spiluðum um þriggja aura
bit. Trifon Ivanich vann hálfa
þriðju rúblu af mjer og fór
heim ánægður með árangurinn.
Vitið þjer, að það er mjög erfitt
eða nærri ómögulegt að renna niður
niatnum, ef maður hefir munninn
opinn; ennfremur að beinagrinU
rnannsins heldur áfram að vaxa til
25 ára aldurs, að enginn veit með
vissu hvar tónskáldið Mozart og Al-
exander mikli eru grafnir, að mað-
ur áttræður hefir stærri möguleika
til þess að lifa eitt ár enn, en ný-
fætt barn til þess að lifa eina viku,
að blýantur er ekki búinn til úr blýi,
að fyrsta dagblaðið var prentað
fyrir 1200 árum og að það var „The
Peking Gazette“ og loks að það ber
vott um góða heilsu er neglur manns
vaxa mjög ört.
-----x—-—
Klerkur nokkur i Júgoslaviu
frarndi um daginn sjálfsmorð. Hann
Ijet eftir sig brjef, þar sem hann ger-
ir grein fyrir þvi, að hann geti ekki
lifað eftir að hafa mist hundinn
sinn — og biður þess, að hundur-
inn verði látinn með honum í gröf-
ina.