Fálkinn - 07.10.1933, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
Eyjan.
Einu sinni átti heima í Lissa-
bon maður, Dom Luiz de Farin
að nafni, sem síðar sigldi á
burt til að sjá lieiminn, og
dó loks i fjarlægri eyju, er
bann bafði farið víða um böf.
Meðan liann átti heima í Lissa-
bon var bann talinn maður vit-
ur og greindur. Hann lifði eins
og menn eru vanir að gera
ef þeir eru þess um komnir,
reyndi að njóta lifsins án þess
að gera öðrum mein, og staða
hans í mannf jelaginu var í sam-
ræmi við meðfæddar óskir bans.
En þó að liögum hans væri
þannig komið, þá var lífið hon-
um leitt og tii byrði. Þessvegna
kom hann eignum sinum í pen-
inga og sigldi með næsta skipi
út í veröldina.
Fyrst fór hann til Cadiz með
skipinu og svo til Palermo,
Miklagarðs og Beirút, til Pale-
stínu, Egyptalands, suður fyrir
Arabíu og alla leið til Ceylon.
Svo sigldi hann austur með Ind-
landi eystra og eyjunum, fram
hjá Java, en þaðan hjelt skipið
út á opið haf, til suðausturs.
Við og við bittu þeir sinnar
þjóðar skip, sem voru á lieim-
leið og þar grjetu menn af gleði
þegar verið var að segja þeim
frjettirnar að heiman.
Alstaðar þar, sem Dom Luiz
kom við sá hann svo margt ein-
kennilegt og næstum undravert,
að honum fanst liann gleyma
fjTri æfi sinni.
Meðan þeir voru á leiðinni
austur hafið hófst vindatíminn
og skipið þeirra vappaði á öld-
unum eins og korktappi, sem
hvorki hefir markmið nje akk-
eri. í þrjá daga samfleytt harðn-
aði veðrið. Og fjórðu nóttina
tók skipið niðri á kóralrifi.
Viðnámið var svo snögt, að
Dom Luiz fann sig takast á loft
og svo steyptist hann í sjóinn
en aldan greip hann og þeytti
honum meðvitundarlausum upp
á timburfleka.
Þegar hann fjekk meðvitund-
ina aftur varð hann þess var að
liann var staddur á stórum
fleka, aleinn en sjórinn orðinn
dauður. I því augnabliki fann
hann í fjTsta sinni til fögnuðar
yfir 'því að vera lifandi.
Svona rak hann til kvölds,
nóttina og daginn eftir, en
hvergi sá til lands. Svo bættist
það við, að stauraflekinn, sem
iiann var á, liðaðist sundur
smátt og smátt og sumir staur-
arnir fóru alveg. Var Dom Luiz
að bisa við að binda staurana
saman með ræmum, sem hann
reif úr fötunum sínum. Loks
voru ekki eftir nema þrír við-
ir og þá fjellust honum hend-
ur og mók færðist yfir hann.
Fanst nú Don Luiz öll von vera
úti; hann kvaddi þetta líf og
fól Guði sálu sina.
Þriðja daginn i afturelding
sá hann að öldurnar báru hann
að undurfallegri eyju með ynd-
islegum trjálundum og grænum
skógarrunnum, sem virtust vera
á floti i faðmi hafsins.
Loks steig hann á land, al-
þakinn salti og löðri. I sama bili
komu nokkrirvillimenn fram úr
skóginum, en Dom Luiz hljóð-
aði hryssingslega því hann var
hræddur við þá. Svo kraup
hann á knje til að biðjast fyr-
ir, valt svo út af og stein-
sofnaði þarna í fjörunni.
Um sólarlagið vaknaði hann
glorimngraður. Traðk eftir
nakta mannafætur var alt í
kringum hann. Þetta gladdi Dom
Luiz mjög, því hann skildi, að
villimennirnir höfðu verið á
vakki þarna lijá honum án þess
að gera honum mein. Hann
hjelt af stað til að leita sjer
að æti, en það var orðið dimt.
Þegar hann kom upp á kamp-
inn sá liann villimennina sitj-
andi þar í hring og voru þeir
að snæða kvöldverð sinn. í
þessum liring sá liann karlmenn
konur og börn; settist liann svo
skamt undan því honum fanst
nærgöngult og óviðeigandi að
koma nær, eins og hann væri
að betla.
Ung stúlka úr hópnum stóð
upp og færði honum körfu,
fulla af ávöxtum. Luiz þreif til
körfunnar og hámaði í sig
banana, fíkjur, bæði nýjar og
jmrkaðai-, ýmsa aðra ávexti og
nýjan skelfisk, vindþurkað két
og sætt brauð, mjög ólíkt þvi,
sem við eigum að venjast. Stúlk-
an færði honum einnig leirkrús
með svalandi lindarvatni og
settist svo á hækjur lijá honum
og horfði á hann eta og drekka.
Þegar Luiz var mettur fann
hann vellíðan streyma um sig
allan og fór að þakka stúlkunni
fyrir matinn og vatnið, fyrir
hjartagæsku hennar og fyrir
vinsemd fólksins. Meðan hann
var að tala, klökknaði liann og
varð viðkvæmur af þakklætinu
og gerðist svo mælskur og inni-
lcgur, að hann fann að lionum
hafði aldrei tekist eins vel upp.
Villistúlkan sat fyrir framan
hann og hlustaði.
Dom Luiz fann að hann yrði
að endurtaka ])akkir sínar á
þann hátt að hún skildi og nú
Jjakkaði hann aftur með brenn-
andi orðalagi, eins og bann væri
að flytja bæn. Meðan þessu fór
fram voru villimennirnir allir
farnir inn í skóginn og Luiz
fór að óttast, að hann yrði einn
skilinn eftir á þessuin ókunna
stað, með hjartað svona þrung-
ið af þakklæti. Svo fór liann að
segja stúlkunni liitt og annað,
til að tefja för hennar — hann
sagði henni hvaðan hann væri,
að skipið hefði brotnað, og hve
Eftir CAREL CAPEK.
mjög hann hefði þjáðst á sjón-
um. En stúlkan lá á maganum
fyrir framan hann á meðan og
hlustaði steinliljóð. Loks tók
Luiz eftir því, að hún hafði
steinsofnað, með andlitið ofan
í sandinn. Hann settisl skamt
frá, horfði á stjörnurnar og
hlustaði á gjálpina í sjónum,
J)angað til svefninn yfirbugaði
hann.
Þegar hann vaknaði morgun-
inn eftir fór hann að svipast
um eftir stúlkunni en hún var
liorfin. Aðeins farið eftir líkama
hennar, langan og mjóan eins
og græna hríslu, var eftir í
sandinum. Og þegar Luiz steig
ofan í dældina var hún heit og
sólbökuð. Svo lagði hann af
stað meðfram ströndinni til að
kanna eyjuna. Við og við hitti
hann hópa af villimönnum, en
hann var ekkert hræddur við þá.
Hann tók eftir að bláminn á
hafinu var fegurri en hann liafði
sjeð nokkurntíma áður i heim-
inum og að þarna voru blómguð
trje og hinn unaðslegasti jurta-
gróður. Svona gekk liann allan
daginn og naut fegurðarinnar,
sem var meiri en hann hafði
áður augum Iitið. Hann veitti
því athygli að jafnvel villifólk-
ið þarna var fríðara en allt það
villifólk, sem hann hafði sjeð
áður.
Daginn eftir hjelt hann áfram
könnun sinni og komst alla leið
kringum eyjuna, sem var tals-
vert mishæðótt, með lækjum
og blómskrúði, alveg eins og
maður gæti ímyndað sjer Para-
dís. Undir kvöld kom bann á
staðinn þar sem hann hal'ði rek-
ið að landi og þar sat unga
stúlkan alein og var að fljetta
hár sitt. Við fætur hennar lágu
sprekin, sem hann hafði flotið
á i land. Öldur hins lokaða
úthafs teygðu sig upp að sprek-
unum, svo að liann komst ekki
lengra milli þeirra og sjávar-
kampsins. Don Luiz settist
þárna hjá stúlkunni og horfði
á öldurnar brotna við sandinn,
hverja eftir aðra og liugur hans
taldi ölduföllin. Þegar hann
hafði talið mörg hundruð öld-
ur varð hjarta hans gagntekið
af sorg og hann fór að þylja
kveinstafi sína og segja frá því
að nú hefði hann gengið með
ströndinni í tvo daga samfleytt,
kringum alla eyjuna, en hvergi
sjeð bæ eða liöfn eða mannlega
veru, sem líktist honum sjálf-
um. Ilann sagði stúlkunni hver
atvik hefðu orðið að því, að all
ir fjelagar lians hefðu druknað
og sjálfan hefði hann borið á
land á Jjessari eyju, J)aðan sem
engrar undankomu væri auðið;
nú væri hann einn eftir skil-
inn meðal villimanna, sem töl-
uðu fjarlægt mál, er ómögulegt
yæri að skilja og skynja. Svona
þuldi hann harmatölurnar lengi
en villistúlkan lá í sandinum og
hlustaði á liann þangað til hún
sofnaði, eins og henni hefði
verið vaggað í blund af and-
streymissönglinu i honum. Þá
Jiagnaði Luiz og loks sofnaði
l)ann.
Morguninn eftir settust þau
upp á kletl, en þaðan var út-
sýn alt i kring. Þá ljet Luiz
alt sitt liðna líf speglast í endur-
minningunni, skrautið og dýrð-
ina í Lissabon, ástaræfintýr sin,
ferðir sínar og alt það, sem
hann hafði sjeð í heiminum og
liann lokaði augunum til þess
að hugarsýnin yrði skýrari en
ella. Þegar hann opnaði augun
aftur sá liarin villistúlkuna sitja
á hækjum hjá sjer og horfa
hálf glópslega fram undán sjer.
Ilann sá að hún var falleg, lík-
aminn grannur og limirnir
mjóvaxnir; liún var brún eins
og moldin og beinvaxin.
Eftir þetta sat liann oft á
klettinum og mændi út á hafið.
ef ske kynni að hann sæi skip.
Hann sá sólina rísa yfir liafinu
og siga í faðm þess og liann
vandist þessari tilveru eins og
öllu öðru. Dag frá degi fann
hann betur og betur til hins
J)ægilega unaðar af umhverfinu
og loftslaginu. Þetta var unað-
areyjan. Stundum komu villi-
mennirnir og góndu á liann með
tilbærilegri lotningu og tyltu
sjer á hækjur eins og mörgæs-
ir, hringinn i kringum hann.
Meðal þeirra voru hörundflúr-
aðir menn og æruverðir öldung-
ar og færðu þeir honum mal
til að draga fram lífið á.
Þegar rigningatiminn kom
fluttist Dom Luiz búferlum í
kofa ungu villistúlkunnar. Þann-
ig lifði hann lifi sínu innan um
villimennina og gekk nakinn
eins og þeir, en hann fyrirleit
J)á og lærði ekki stakl orð í
máli þeirra. Ekki vissi hann
hvað þeir kölluðu eyjuna, sem
J)eir bygðu, kofana, sem veittu
þeim og bonum húsaskjól eða
stúlkuna, sem fyrir guðs aug-
liti var einka fjelagi hans. Þegar
liann kom inn i kofann var alt
þar til reiðu handa honum, mat-
urinn framreiddur, fletið og
kyrlát faðmlög brúnu konunn-
ar lians. Samt sem áður taldi
hann hana í raun og sannleika
ekki mannlega veru, heldur öllu
fremur einskonar skepnu, en
þó fór hann með haria eins og
hún skildi hann, sagði lienni frá
ýmsn af æfi sinni á sínu eigin
máli og fanst hugnun að því,
vegna J)ess að hún hlýddi á með
eftirtekt. Hann sagði henni frá
öllu því, sem honum l'anst gam-
an að viðburðum úr líl'i sínu
í Lissabon, heimili sinu og at-
vikum frá ferðum sinum. í
fyrstu gramdist lionum, að
stúlkan skildi hvorki orðin nje
inntak ])ess, sem liann var að
segja frá, en hann vandist jafn-
vel J)essu lika og hann hjelt á-
t
l