Fálkinn - 01.05.1937, Page 4

4
F Á L K I N N
fP
3BF=5=^S
=3E

ELSKHUGI KATRÍNAR MIKLU

J-IINN 25. ágúsl 1758 var
Schwerin greifi, aðstoðar-
foringi Prússakonungs lekinn
til fanga í orustunni við Zorn-
dorf og fluttur til St. Pjeturs-
horgar. I varðliðinu var rúss-
neskur foringi, sem hafði getið
sjer orðstír í orustunni. Hann
var djarfmannlegur, fífldjarfur
og harðleikinn kappi og ramur
að afli. Höfuðið á þessum vöðva
stælta skrokk var fagurt svo af
har og andlitið eins og á engli
— það eina sem var englum
líkt hjá Gregor Orloff.
En kvenfólkið
var gagntekið af
lionum, og Kat-
rín stórfurstafrú
þóttist sjá full-
komnun mann-
legrar fegurðar,
þar sem hann
var. Gregor Or-
loff var ekki
heimskur, en
hann Jiafði ekk-
ert lært og eyddi
tímanum í her-
búðunum í spil,
drykkju og svall.
Hann var land-
;yða sem ekkert
átti, siðlaus svelg
ur og kunnienga
mannasiði. Þess-
um mannrudda
átti það fyrir
að liggja að sitja öndvegissess-
inn í hjarta Katrinar tólf næstu
ár, elcki af þvi að hann væri
Ijúfur og ástleitinn, ekki af því
að hann væri dugandi ráðu-
nautur, ekki af því að hann
væri aðlaðandi í framkomu,
heldur eingöngu af því að hann
var vöðvamikill. Hann var per-
sónugervingur þeirra eiginleika
sem Katrín virti mest: krafta
og ruddaskapar.
Katrín varð frilla Orloffs. En
jafnvel þar gleymdi hún ekki
stjórnmálunum. Jafnvel í áslar-
vimunni skorti hana ekki und-
irhyggjuna, því að Orloff og
bræður hans fjórir voru liðsfor-
ingjar í herdeildunum fjórum,
sem höfðu völdin í St. Pjeturs-
borg. Það gat komið sjer vel ef
í hart færi. Og ýmislegt benti á
að til stórtíðinda mundi draga
í Rússlandi þá.
Elísabet drotning sálaðist og
nú varð Pjetur, maður Katrínar
keisari. Ilann var bæði heimsk-
ur og brjálaður og því hættu-
legur maður, sjerstaklega af því,
að hann var einvaldsherra yfir
miljónum Rússlands. Hann hat-
aði konu sína, og einu sinni þeg-
ar hann vildi sina fyndni sína
og kallaði konu sína gæs — en
hirðin hló dált að -— fann Kat-
rín, að til úrslita yrði að draga
í sambúð þeirra.
Og nú hófst sú bylting, sem
minst hefir verið undirhúin,
allra byltinga. Hún kom jafn-
vel þeim á óvart, sem stóðu að
henni, en ýms samverkandi at-
við urðu til þess að Katrín og
undirtyllur hennar, Orloff bræð-
urnir, náðu völdum og Pjetur
týndi bæði kórónunni og lífinu.
Nú varð Katrín keisari og
Gregor Orloff „persónulegur að-
stoðarforingi“ hennar. Þau skiftu
vöklum milli sín, en Katrín
Katrin II. Rússadrotning.
gerði enga undantekningu Iivað
hann snerti, að þvi leyti að
stjórnmálin annaðist hún ein,
en hann fjekk að njóta valda-
sælunnar á þann hátt, að hann
mátti eyða og svalla eins og
hann vildi. Og vilji hans i þvi
efni var mikill. En stjórnmál-
unum mátti hann ekki koma
nærri, fremur en hinir tólf
friðlar aðrir, sem Katrín hafði.
Iíatrín átti Orlof mikið upp
að inna, því að segja mátti, að
hún fengi völdin úr hans liendi.
Og hún unni þessum svola af
öllu hjarta. En honum var ann-
að betur gefið en fara í laun-
kofa með tilfinningar sínar.
Hann fór svo hrottalega með
drotninguna að ölluin ásjáandi,
að það vakti hryllingu. Þegar
hann var drukkinn — og það
var liann að jafnaði — stærði
hann sig af því við hvern sem
hafa vildi, að hann væri friðill
Katrínar og raunverulegur hæst-
ráðandi Rússlands. Og þegar
það bar við að Katrínu var sagl
frá þessu, þá liló hún, og varð
ekki annað sjeð, en henni
þætti heiður að þessu.
Hún var æfintýramanneskja
eins og bófinn Orloff. Það var
æfintýrablóðið í æðum beggja,
sem tengdi þau saman, fífldirfsk
an, öfgaþorstinn, fyrirlitningin
á almenningsálitinu, sóunarsem-
in, hófleysið og ástríðurnar. En
í mestu ástarvímunni, ljet Kat-
rín tilfinningarnar þó aldrei
fara með sig í gönur, að því er
að stjórnmálunum vissi. Hún
stjórnaði landi og þjóð með
snildarlegri forsjálni og þoldi
engum að leggja þar orð í belg.
Dirfskan var mesti styrkur
Orloffs, því að hugmyndaflug
hafði liann ekkert, nje dóm-
greind nje skilning á komandi
stund. Hann var augnabliks-
maður. Hann naut augnabliks-
ins og þegar Katrín fæddi hon-
um son steig metnaðurinn lion-
um til höfuðs.
Orloff liafði aðrar frillur og
l'ór ekki í launkofa með það. Og
Katrín liefndi sín stundum, með
því að dansa „aukavals“ við
einhvern friðilinn, sem af tilvilj-
un varð á vegi hennar. Þetta
var talin vera einskonar bend-
ing lil Orloffs, um að hann væri
máske ekki eins fastur í sessin-
um og hann vildi vera láta. En
meðan þetta hjó ekki nærri
valdastöðu Orloffs ljet liann
það gott heita, þó að Katrín
þjónaði öðrum herrum. í fyrst-
unni var það valdagirnd og á-
slríða, en síðar hjegómagirnd.
og kænska sem laðaði hann að
henni. Og hún var honum si-
streymandi tekjulind. Auk þess
sem hún gaf honum peninga-
gjafir fjekk hann og ýms feit
embætti, án þess að hann þyrfti
„að standa reikningsskil“ á
þeim.
Astríða Katrínar fyrir ungum
mönnum var yfirleitt alls ekki
ódýr ánægja. Það hefir verið
talið, að þetta hafi kostað hana
um 100 miljón rúblur i bein-
hörðum peningum. Og Orloff
var ekki sá ódýrasti, enda ent-
ist hann lienni lengst. Hann var
talsvert bundinn. Hann varð að
búa í „friðilsíbúðinni“, sem Kat-
rín liafði látið gera í Vetrarhöll-
inni. Fyrir daginn var föst áætl-
un. Klukkan 10 átti liann að
fara á fund drotningarinnar.
Hann varð að aka út með henni,
horða með henni, hann mátti
aldrei fara úl einn og ekki taka
á móti lieimsóknum og á kvöld-
in varð hann að fylgja drotn-
ingunni til sængur.
En þessi „karlabúrs“-tilvera
var ekki Orloff að skapi og
hann braut öll boðorðin —
nema það síðasta — og fjekk
nægan tíma til að vera með
öðru kvenfólki og þjóra svo ó-
sleitilega að mönnum blöskraði,
og kölluðu Rússar þó ekki alt
ömmu sína í þvi efni, á þeim
timum.
ÆFINTÝRAMAÐURINN
GREGOR ORLOFF OG ÖR-
LÖG HANS. — DUTLUNG-
AR DROTNING ARINN AR
KOSTUÐU RÚSSLAND
HUNDRAÐ MILJÓN RÚBL-
UR. —

En þetta hátterni var honum
alls ekki hættulaust. Hann vissi,
að ekki þurfti nema bendingu
frá Ivatrínu til þess að dagar
lians væri taldir. En hversvegna
að hera áhyg'gju fyrir morgun-
deginum? Dagurinn í dag var
góður og Orloff var maður
augnabliksins.
Jafnvel þó hann gæti lialdið
framtíðardraugnum í fjarlægð
leyndist óvissan þó í sál hans.
Og þessvegna spilaði hann djarl'
ar. Katrín var í fyllri mæli
herra lífs og dauða en einvalds-
herrar nútímans. Einu sinni
kom lögreglustjórinn í St. Pjet-
ursborg inn til kaupmanns. Lög-
reglustjórinn afsakaði sig, en
erindið var það, að drotningin
hafði krafist að fá kaupmann-
inn — útsloppaðan! Hann yrði
að koma með lögreglusljóran-
um og láta stoppa sig út.
Gregor Orloff.
Kaupmaðurinn fór mcð lög-
reglustjóranum, skjálfandi at'
iiræðslu. Úr því að drotningin
heimtaði það, varð ekki hjá því
komist. Vilji hennar var lög.
Nú kom boð frá dýragarðin-
um, þar sem kaupmaðurinn
skyldi stoiipaður út, fyrirspurn
til drotningarinnar, hvorl hún
vildi láta setja gleraugu í kaup-
manninn. Þá uppgötvaðist að
farið hafði verið nafnavilt.
Drotningin kærði sig ekkert um
kaupmanninn, en liann liafði
heitið sama nafni og uppáhalds
hundurinn hennar, Andruijska,
sem hafði hrokkið upp af ný-
lega. Það var hann sem liún
vildi láta stoppa út en ekki
kaupmanninn.