Fálkinn - 07.07.1939, Síða 9

F A L K 1 N N
9
,,Við Smith höfðum ráðgert að
horfa á úrslitaleikinn í knattspyrn-
unni í dag. Það verður gaman að
l’.eyra úrslitin.“
Williams brosti glaðlega.
,,Það er alveg satt. Urslitin um
bikarinn. Heyrðu Margaret, við get-
um opnað útvarpið. Leiknum er
sjálfsagt útvarpað — og það er berta
en ekki neitt.“
Black rjetti upp hendina.
„Það er mjög vingjarnlegt, en ger-
um við ekki of mikið ónæði með
því?“
Frú Williams opnaði útvarpið.
Viðureignin stóð sem hæst og þau
hlustuðu öll með áfergju á hina
mergjuðu lýsingu þulsins. Þau sátu
öll steinþegjandi þangað til fyrra
hálfleik var lokið.
„Já, knattspyrnan,“ tautaði Willi-
ams. „Aldrei vex maður upp úr
henni. Jeg get eklci við mig ráðið.
jjegar jeg stend við knattspyrnu-
völlinn.“
Black dreypti á glasinu. Hann
virtist vera eins og út á þekju.
„Nú fór í verra, Smith!“ sagði
hann og leit til fjelaga síns. „Jeg
gleymdi alveg að jeg lofaði að senda
lýsinguna af reiðhjólaþjófnum til
Dorchester." Hann tók upp vasabók-
ina sína, reif blað úr henni og hrip-
aði á það noklcrar línur. Svo rjetti
hann Smith hlaðið. „Viltu gera svo
vel að skreppa með þetta á stöðina?
Þú getur víst verið kominn aftur áð-
ur en annar hálfleikur byrjar.“
Smith tók miðann, las hann og
stakk honum i vasann.
„Ekki vilduð þjer gera svo vel
að fylgja mjer út i dyrnar? Jeg veit
ekki hvort jeg rata,“ sagði Smith við
frú Williams.
Frú Williams gekk á undan Smith
fram ganginn.
Black kveikti sjer í sígarettu og
horfði á Williams, sem virtist liafa
fallið í værðarmók.
Alt í einu heyrðist skot. Og að
vörmu spori kom Smith þjótandi inn
og hrópaði æstur:
„Frú Williams hefir skotið sig!“
Black hafði ekki augun af Willi-
ams. Og nú skeði nokkuð skrítið.
Williams, máttlausi maðurinn,
Spratt upp úr sjúkrastólnum og vatt
sjer að Smith.
„Þjer hafið drepið hana!“
En Black var snar í snúningum.
Hann snaraðist aftan að Williams,
greip utan um hann og hjelt honum.
„Þetta eru alt svik“, sagði hann
„Takið umbúðirnar af hausnum á
lionum, Smith.“
Smith hlýddi og nú kom i Ijós
sjjett og fallegt andlit. Hann rak
upp undrunaróp.
„Dr. Roberts!“
Black kastaði höfði. „Hringið á
stöðina eftir bifreið.“
A-’HJÚPUN dr. Roberts hafði at-
vikast þannig: Þegar ,,William“
ljet orð falla um, að hann gæti
ekki ráðið við sig, þegar hann stœði
við knattspyrnuvöllinn, vaknaði
grunur Blacks. Á seðlinum, sem hann
l'jekk Smitli, stóðu þessi orð:
Gruna Williams um að gera sjer
upp máttleysið. Fáið frú Williams
með ijður út úr stofunni, lokið
hana úti og lileypið skoti af. Kom-
ið svo fljótt inn og hrópið: ,,Frú
Williams hefir skotið sig.“
Ráð Blacks hafði tekist. „William"
hafði gleymt sjer þegar hann lieyrði,
um að frúin hefði skotið sig, og
hafði sprottið upp og sannað með
]jví grun Blacks. Og þegar búið var
að svifta umbúðunum af andliti hans
og dr. Roberts kom í ljós, lá málið
Ijóst fyrir. Læknirinn meðgekk alt
sama daginn. Þau l'rú Williams unn-
ust hugástum og höfðu komið sjer
saman um, að koma Williams út úr
heiminum og flýja svo á burt saman,
eftir hæfilegan tíma. Dr. Roberls
hafði undirbúið „sjálfsmorð“ sitl
mjög vel, svo að almenningur svo
PAUL MUNI UM KVIKMYNDIR.
Warner Bros hafa lokið við inexí-
könsku myndina „Juarez" með Paul
Muni 1 aðalhlutverkinu. — Það var
hann sem ljek Kínverjan Wang í
„Góð jörð“ og aðalhlhtverkin i
myndu'num um Pasteur og Zola. —
Hafa menn undrast, hve vel hann
getur lifað sig inn i „aðra menn“,
ei: gefur þessa ráðningu sjálfur:
„Þegar maður á að sýna frægan
mann, er ekki nóg að læra hlutverk-
ið og gera gerfið sem líkast fyrir-
myndinni. Maður verður að kynn-
ast fyrirmyndinni, hugsun hans,
venjum og kækjum, þangað til hún
verður lifandi. Mig langar mikið að
leika Beethoven og hefi verið að
reyna að kynnast honum í mörg ár.“
að segja bjóst við því. Hann hafði
hagað sjer þannig, að allir, sem til
þektu, bjuggust við ]jví, að hin ó-
gæfusama ást læknisins á frú Will-
iams mundi enda með skelfingu.
Hann hafði ol't setið á kránni fram
á nætur og drukkið sig svínfullann
- og talaði þá um ógæfusama ást
og ónefnda konu, sem allir vissu hver
var. Roberls hafði lag á þvi, að láta
þetta berast og verða að umtalsefni
fólksins. Og loks þegar „kveðju
brjef“ lians birtist i blöðunum, þá
var það ekki meira en allir bjuggúst
við. Þessvegna þótti „sjálfsmorðið“
ekki kynlegt — það var ekki nema
eðlilegt, því að allir vissu um ástæð-
una. Roberts notaði sjer sjúkdóm
Williams með hinni mestu kænsku,
að það kom sjer vel, að Williams
hafði ekki umgengist annað fólk.
Roberts gal rutt honum úr vegi og
sest í sætið hans. Það er nær óhugs-
andi, að málið hefði nokkurntíma
komist upp, ef Black og Smith hefðu
fengið frí til að liorfa á knattspyrn-
ur.a.
Við yfirheyrslurnar bar Roberts
það, að hann hefði sjálfur átt upp-
tökin að þessari hugmynd — löngu
áður en liann tjáði frú Williams ásl
sína. Hann hefði náð valdi yfir
henni smátt og smátt, svo að segja
dáleitt liana til að fallast á þetta.
Tilgangurinn var sá, að sökin yrði
lögð á hann en hún fengi mildari
dóm. En það.tókst ekki. frú Williams
óskaði ekki eftir að sjer yrði hlíft
og játaði hreinskilningslega, að liún
hefði ekki átt minni þátl í morðinu
en elskhugi hennar; hún óskaði að
taka sinn hluta af hegningunni. Lik
Williams hafði Robert læknir grafið
úti í skógi og fanst það þar, eftir
tilvísun hans.
Það má segja að það væri i og
með tilviljun, að glæpurinn komst
upp. En Black hafði sýnt frábæra
athugunargáfu og snarræði. Ilan.i
var látinn hækka í tigninni — og
Smith fjelagi hans fjekk betri stöðu
lika.
Og hvorugur þeirra mintist einu
orði á það framar, að þeir skyldu
vcrða af úrslitakappleiknum.
Merkileg kirkja.
Þrenningarkirkjan í Lambach í
Austurríki er ein einkennilegasta
kirkjan á jörðinni. Þar er alt tákn-
mynd þrenningarinnar. Kirkjan er
þrihyrnd í lögun, dyrnar eru þrenn-
ar, turnarnir þrír, ölturun þrjú, org-
elin þrjú og gólfið er sett þríliyrnd-
um flögum, með þremur litum. —
Kirkja þessi var bygð árið 1724. Það
var ábóti í klaustri einu í nágrenn-
inu, sem bygði hana, í þakklætis-
skyni fyrir, að forsjónin hafði hlift
klaustrinu við plágu einni, sem þá
geisaði um landið.
ALDUR DÝRANNA.
Það er sagt um Alexander mikla,
að þegar hann lagði undir sig Aust-
urveg, liafi liann tekið einn af
stærstu vígfílum Porusar konungs,
sem Ajax hjet, slept honum inn í
frumskógana, eftir að hann hafði
sett þetta merki á fílinn: „Alexand-
er, sonur Jupiters, gefur sólinni
Ajax.“ Sama sagan segir, að fíllinn
hafi fundist aftur 350 árum sið;-r
og var auðkenni Alexanders þá á
lionum.
Þó að menn muni ekki vilja taka
þessa sögu trúanlega nú, þá er það
víst, að fílar verða allra dýra elstir,
og geta að minsta kosti orðið 200
ára. Það er regla, en þó ineð und-
antekningum, að aldur dýranna er
i ákveðnu hlutfalli við þann tíma,
sem það tekur þau að verða full-
þroska. Meðal undantekninganna er
kötturinn. Hann verður fullþroska
á einu ári, en getur lifað í tuttugu.
Stærð dýranna þykir líka hafa nokk-
ur álirif á aldurinn. Fíllinn og hval-
urinn eru þau spendýr, sem lifa
lengst — en hinsvegar getur oturinn
orðið helmingi eldri en stærsti flóð-
hestur.
Hjer fer á eftir meðalaldur nokk-
urra dýra: Api 30 ár, björn 20, geit
12, sauður 10, hjeri 8, hundur 14,
hýena’ 25, hestur 25, jagúar 25, úlf-
aldi 75, kanína 7, köttur 15, kýr
15, hjörtur 20, ljón 40, leoparði 25,
marsvín 4, nashyrningar 20, rotta
7, refur 14, skjaldbaka 100, gemsa
25, svín 15, úlfur 20, asni 30
elgur 50.
Meðalæfi hvala er frá 100 til 200
ár. Barón Guvier, frægur vísinda-
maður franskur, hjelt því fram, að
hvalirnir gætu lifað í þúsund ár.
Hve hratt synda fiskarnir?
Við klöppum og hrópum húrra
þegar góðir sundmenn setja met og
dáumst að John Weissmiiller og
Ragnhild Hveger, þegar við lesum
um þau eða sjáum þau á kvikmynd,
en samt eru þetta mestu silakeppír
i samanburði við fiskana i sjónum.
„Þakka skyldi þeim,'“ mundi ein-
hver segja, „þeir sem altaf eru i
sjó“! En livað fara þá fiskarnir
hratt. Um það eru enn ekki nema
ófullnægjandi skýrslur, því að málið
hefir verið litt rannsakað. Nú hefir
franskur vísindamaður, Mangan, gert
tilraun til að ráða þessa gátu og
hefir hann komist að eftirfarandi
niðurstöðum: Karfinn syndir 10
km. á klukkustund, állinn 12, gjedd-
an 22, laxinn 35, silungur 35, há-
merin 45, makohákarl 55, tarpoon
65 og túnfiskur 65. Flestar þessar
fiskategundir eru útlendar og væri
gaman, ef hægt væri að fræða okk-
ur um hraða þorsksins og síldar-
innar. Laxinn er taíinn jafnfrár og
silungur, en flestir mundu þó telja
þann fyrnefnda röskari. En þeir eru
báðir löghlýðnir — og halda sjer
við hámarks ökuhraða bifreiðanna!
Sverðfiskurinn er talinn fljótasti
fiskur veraldar, en Mangan hefir
ekki tækifæri til að rannsaka hann.
Hann demhir sjer, eins og kólfi
væri skotið, inn í fiskatorfur og
drepur fiska eða lamar með „sverði“
sinu. Þess eru dæmi, að hann hefir
rekið gat á koparþynnur á skipum.
Þykir sennilegt, að hann geti farið
ineð 90 km. hraða. Mangan hefir
einnig bent á, að ýmsir fiskar bæti
við sig liraða, með því að spýta
vatni aftur úr tálknunum og hafa
hugvitsmenn nú reynt að notfæra
sjer þetta við skipasmíðar.
Rostungar í Eystrasalti.
Undanfarið hafa ýmsir sjeð rost-
ung á sveimi skamt frá Travemunde
við Eystrasalt. Þykir þetta tíðind-
um sæta, því að þeir eiga alls ekki
heima á þessum slóðum, og var
sagan fyrst talin lygasaga. En vís-
indamenn hafa látið svo um mælt,
að þetta geti verið rjett, enda mun
það hafa komið fyrir áður. Rostung-
ur þessi er um 3 metrar á lengd.
Hagenbecks dýragarður í Hamborg
gerði þegar út leiðangur til að ná
i rostunginn, en ekki hafði ■ það
tekist, er síðast frjettist.
Lengstum voru rostungar eða
romshvalir fátíðir hér við land, og
þóttu tennurnar mesta gersemi og
voru notaðar til að skera út kjör-
gripi, er jafnvel voru notaðar sem
gjafir til erlendra höfðingja. Þeir
sáust ekki nema endrum og eins,
oftast með nokkurra ára millibili.
Vita menn til að þeir hafi sjest
þrisvar á þessari öld og var einn
þeirra drepinn. En norður i höfum
eru þeir —ekki eins sjaldgæfir, t. d.
við Novaja Semlja og Norður-Græn-
land. Rostungshúð þótti óslítandi
og var notað i reipi hjer fyrrum.
Chust — þrír þjóðfánar á 27 tímum.
Þegar nágrannarnir voru að
gleypa Tjekkóslóvakíu í vor, gerðist
það i austustu borginni í landinu,
að hún liafði þrjá þjóðfána, hvern
eftir annan, á rúmum sólarliring.
Þessi bær, Cliust eða Huszt, er aðal-
bærinn í austurhluta hinnar gömlu
Tjekkoslóvakíu, sem nefnist nú Kar-
pato-Ukraine, og hafði verið undir
stjórn Tjekkóslóvaka i nær tuttugu
ár. Þegar Þjóðverjar tóku Praha
lýsti Karpato-Ukraine yfir sjálfstæði
sínu og drógu niður Tjekkóslóvakiska
.fánann, en nýjan þjóðveldisfána upp.
En hann lifði ekki nema sólarhring,
því að þá tóku Ungverjar landið
og lögðu undir sig, og drógu sinn
fána upp.
Chust var undir Ungverjalandi ná-
lægt þúsund ár eða fram á heims-
styrjöld. Var þetta svieitaþorp i
skógarjaðri neðan við Karpatafjöll.
En undir stjórn Tjekka óx bærinn
og efldist, og fór meira fram á þess-
um tuttugu árum, en áður á þúsund.
Þar voru orðnir um 20.000 ibúar, en
í vetur fjölgaði þeim mjög, eftir
að sundurliðun Tjekkóslóvakíu liófsl
i fyrrrahaust. Þarna ægir saman
ýmsum þjóðernum, en mest ber á
Rúthenum, Ungverjum, Tjeklcum,
Rússum og Þjóðverjum.
í Síam eru smábörn kölluð „dang“,
en það þýðir rót. Meðan barnið er
á fyrsta árinu er það haft allsnakið,
en perlufesti er látin um hálsinn
á því eða uni úlfliðinn. Þegar barn
fæðist, er snæri, sem prestarmr
hafa vígt, strengt utan um húsið,
sem barnið fæddist í, og síðan strá
þrjár kerlingar hrísgrjónum í þair
áttirnar, „sem færa gæfu“. Þetta er
hvorttveggja gert til þess, að varna
illum öndum að komast að húsinu og
nýfædda barninu.