Fálkinn - 23.02.1940, Qupperneq 4

4
F Á L K 1 N N
r
f BÓKINNI, sem Mussolini hefir
skrifað um sjálfan sig, minnist
hann oft á „dulrún fasismam". Þjóð-
ín hefir enga þörf á staðreynduai
— hún á aðeins að trúa. Fasisminn
j að gefa múgnum hrifning, fórnfýsi
og trú. Lífskjör hans skifta minna
máli —- fasisminn á að sjá fyrir
hinni ytri gyllingn og viðliöfn, svo
að Jjað sjóði upp úr múgnum af að-
ciáun, persóna einrœðisherrans á að
teljast yfir annað hafin og vera æðri
en aðrir dauðlegir menn. í stað
brauðs á hann að gefa almúganum
skrautlega leiki, í stað lífsgæða á
hann að gefa hrifning — ekki fyrir
neinu tilteknu, heldur fyrir ein-
hverri óskýrri hugsjón sem Musso-
lini kallar „dulrúnina'".
Eitthvað þessu líkt kemst einvaldi
Ítalíu að orði. Fólkið á að lifa á ó-
virkilegleikanum.. Það er dulrúnin,
sem á að hrífa og æsa það, svo að
leiðtoginn — og þeir mjög svo
„virkilegu“ kraftar, sem standa að
haki honum — geti geymt l)að eftir
vild sinni.
Ef allir ítalir væru læsir, mundi
Jieim máske blöskra, live blátt áfram
hinn tignaði leiðtogi þeirra lýsir
fyrirlitningu sinni á sauðsvörtuin al-
múganum, sem aðeins er ætlað það
lilutverk, að vera eins og hljóðfæri,
sem il Duce leikur á. Iín í ítalíu er
mikill fjöldi af almúganum ólæs, og
hin upprennandi kynslóð er alin
upp í anda fasismans frá því að hún
var sex ára. „Jeg hef gefið þjóðinni
ættjarðarást og guðsótta, og það er
verðmætara en persónufrelsið,“ seg-
ir Mussoíini. Það er engin tilviljun,
að Italia var fyrsta landið i Evrópu,
sem gat melt fasismann. ítalir voru
blóðheitir og fljótir til að hrærast og
hrífast af því, sem Mussolini kallar
„dulrún“ fasismans — hugmynd,
sem á sjer ekki neina stoð í veru-
leikanum. Mussolini reyndist auðvelt
að gera liljóðfæri" úr almúganum,
og leika á það, með auðvaldið sem
hljómleikstjóra að tjaldbaki. Hann
kunni að nota sjer barnaskap, fá-
visku og hjátrú lýðsins.
Grímuklœddur maöur íneö sveitadúkinn og þyrnikórónuna d kopardiski.
Búningurinn minriir á Ku-Kux-Klan.
MIÐALDA- KUKL
Hvergi hefir kristindómurinn lent
eins fjarri uppruna sínum og i Italíu.
Dýrlingadýrkunin hefir orðið að af-
guðadýrkun þar í landi. Hver borg
og hvert þorp á sina dýrlingsmynd,
sem er tilbeðin á sama hátt og
Afríkunegrar tilbiðja skurðgoð sin.
Maríumyndin í liessu Jiorpi getur
verið „kröftugri“ en Maríumyndin
í hinu þorpinu. Sankti Antonius i
Jiessum bænum er betri en St. Mark-
ús eða annar St. Antonius í öðrum
bæ. Almúginn fórnar dýrlingamynd-
um sínum mat og drykk, glerperlum
og pappírsblómum og skjóta flug-
eldum og sprengja púðurkerlingar
til heiðurs verndardýrlingi sínum.
í hvert skifti sem verndarvættur
Papoli á messudag, þá skeður (sam-
kvæmt umsögn prestsins) undur í
kirkjunni, sem geymir helgan dóm
hans. Storknað blóð byrjar að renna
í líkinu, og öll borgin heldur liátíð i
tilefni af atburðinum. Setuliðsstjór-
inn lætur hleypa af fallbyssum, öll-
um kirkjuklukkum liringt, en mann-
fjöldinn fer um allar götur lirópandi
og syngjandi. í „kristindómi" ítala
er guðs- kristhugmyndin aukaatriði
— það er heill hópur af dýrlinga-
myndum, sem er tignaður i stað
guðs.
Land leynifjelaganna.
Hvergi er jafn mikið um ofstæki
og dultrú og á Ítalíu, og trúin á liið
dularfulla hefir komið fram i mörg-
um myndum þar, fyr og síðar. Hin
leynilegu bræðrafjelög og dularfullir
sjerkredduflokkar hafa góðan jarð-
veg i Ítalíu. Ameríkanska Ku-Klux-
Klan, er stofnað eftir ítalskri fyrir-
mynd. Og Ku-KIux-Klaninn hefir
i TDTTU6DSTD ðbDINNI
Sami maöurinn er látinn bera kross-
inn allct leiðina.
líka aðstöðu i suðurfylkjum Banda-
rikjanna eins og fasisminn liafði í
Ítalíu áður en Mussolini hjelt liði
sínu til Róm.
Fyrir einni öld liafði hið alræmda
leynifjelag Karbonari afar mikil
stjórnmálavöld i ítaliu. Og á tíma-
bilinu 1815—48 var til fjöldi fjelaga.
Meðlimir þeirra voru dulbúnir og i
munkakuflum, er þeir hjeldu fundi.
Og fundarstaðirnir voru gamlar rúst-
ir og katakombur í Róm, hvelfing-
arnar meðfram síkjunum í Venezía
og því um líkt. I’ Kalabríu var
bvæðrafjelagið „hvítu pílagrímarn-
ir“, í Ábruzza „Decisi“, i Napoli
„Skyrtuleysingjarnir" og „Vofur
grafarinnar“, í Romagne „Postular
Dantes“, í Norður-ítaliu „Guelfarn-
ir“, „Delfiprestarnir" og „amerík-
önsku veiðimennirnir". Sagt er, að
Josef Bonaparte og Byron lávarður
hafi báðir verið í síðastnefnda fje-
laginu, sem var byltingarfjelag, en
þó með mjög óljósri stefnuskrá, en
átti m. a. að koma Napoleon til valda
aftur og „efla frjálslyndið", með að-
stoð Bandaríkjamanna. Af öðrum
ítölskum leynifjelögum má nefna
„Syni Mars“ og „Svörtu nálina" og
„Sólriddárana". Öllum þessum fje-
lögum var Jiað sameiginlegl, að hin
cpprunalega stjórnmálastefnuskrá
druknaði í allskonar dularfullum
ylri siðum og reglum. Oft voru þetta
hrein glæpafélög, eins og t. d.
„Svarta höndin“.
Þessi hneigð til hins dularfulla
lifir enn góðu lífi í Ítalíu. Enn þann
dag í dag má sjá grímubúna presta
ganga í skrúðgöngu um göturnar,
og halda trúbragðasamkomur úti á
víðavangi, einkum þegar tungsljós
er. Myndirnar, sem fylgja þessari
grein, eru úr ljómandi íallegu þorpi,
sem heitir Positano. Þetta er dálítið.
fiskiver og liggur miðja vegu milli
Sorrent og Amalfi — hinna frægu
skemtistaða — en nafnið er frá sjáv-
arguðnum Poseidon. Listamenn víðs-
vegar um heim þekkja vel jietta
jiorp, þvi að það er undur fagurt
og náttúran eins og æfintýri. Land-
ið hækkar stall af stalli neðan úr
fjöru og upp í 1500 metra hæð. Hvít
húsin i jiorpinu ber hvert yfir ann-
að og eru til að sjá talsvert svipuð
grískum sjávarbæjum, en bygginga-
stíllinn minnir á Afríku og Árabiu.
Ef maður kemur neðan frá sjó og
ætlar upp í efstu húsin verður maður
að ganga upp 800 þrep. Og þegar
dimt er orðið á kvöldin, verður mað-
ur að ganga með ljósker í hendinni,
el maður vill ekki eiga á hættu að
hrapa og beinbrotna. Hafið urgar við
klettana og heitur scirocco-vindur-
inn gerir inanni erfitt um andar-
dráttinn.
Er nokkur furða, J)ó að svona
staður sje lientugur græðireitur alls-
konar hjátrúar? Að fátækur og fá-
fróður almenningurinn þarna lifi í
sifeldum ótta við dularfullar yfir-
náttúrlegar verur? Sjerstaklega yfir-
völdin og kirkjan gera alt sem þau
geta til þess, að ala á hjátrúnni og
fáfræðinni, til Jtess að liafa meiri
völd yfir hugum lýðsins. Þegar fá-
takur veiðimaður liugsar mikið um
dularvöldin, gleymir hann fremur
eymd sinni og fátækt. Stjórnarfars-
lega er hann meinlaus og liættulaus
— honum dettur ekki i hug, að gera
neitt til þess að bæta kjör sín, bar-
átta hans er ekki við hið jarðneska
og áþreifanlega heldur við hið yfir-
náttúrlega.
Positano er bær andannna.Þar
trúir alt fólk á afturgöngur og anda.
Og andarnir eru bæði góðir, og
hjálpa vesælu mannkyninu, eða þeir
eru vondir og gera alt til bölvunar.
Nú er um að gera, að sigra þessa
anda, eða Jjá að koma sjer vel við
þá, til þess að hafa Jjá góða. Frum-
þjóðir Afríku lifa alls ekki i meiri
ótta við dularvöldin en Jjetta fólk
ljarna, í siðmenningu Evrópu.