Fálkinn - 05.07.1940, Blaðsíða 14

14
FÁLKINN
SVONA MENN FÁ OFT KALD-
AR HENDUR. Frh. af bls. 3.
Tyrkjarán. Þessi staður hefir eflaust
verið valinn vegna þess, að bergið
slútir fram yfir sig og skýlir við
rigningu og skjól er þarna gott, eftir
því sena um er að gera. Þó man jeg
eftir stórviðri, þegar svo illilega
stóð upp á þarna, að bátur tókst
fullft mannhæð í loft upp og fauk
eina 5—6 faðma. Þetta horfði jeg
á sjálfur.
— Voru nokkuð stór skip smíð-
uð þarna i Skiphellunum?
— Já, allstór. Þar var t. d. smið-
aður vjelbáturinn Enok, alt að 12
tonn á stærð. Sumir spáðu því, að
hann mundi aldrei komast á sjóinn,
svo erfitt mundi verða að setja hann
þarna ofan að. En svo illa fór þó
ekki. Við völduin frostdag til setn-
ingsins, sandurinn var glergaddaður
og tókst okkur að koma bátnum
fram á h. u. b. tveimur klukkutím-
um.
— Það hafa verið margir snún-
ingar við þetta starf?
— Ójá, einkum var það dálítið
strembið meðan jeg jiurfti, strax
eftir dagsverkið, að fara að smíða
járn til næsta dags. Og fyrstu árin
þurfti maður lika að smíða naglana.
Það var leiðinda vinna.
— Hvað var nú kaupið hátt fyrstu
árin?
— 18 aurar á klukkustund.
Jeg leit undrandi á gamla mann-
inn. 18 aurar! En hann er ekki að
gera að gamni sinu. Kaupið var 18
aurar. Og aldrei liafði hann liærra
kaup en þeir, sem með honum unnu
að skipasmíðunum.
— Var ekki stundum kaldsætt að
standa við smíðar þarna úti í Skip-
hellum? spyr jeg Ástgeir.
— Ójú, stundum. Svona menn eins
og jeg fá oft kaldar hendur. Jeg
man eftir því, að einn dag í 16
gráðu frosti átti að setja kjölinn í
stórskip og áttu fjórir menn að
lijálpa. Þeir fóru allir heim aftur.
En jeg fór ekkert heim. Mjer var
ekkert kalt.
— Stundaðir þú nokkra aðra
vinnu jafnframt smíðunum?
— Já, mikil ósköp, jeg stundaði
bæði sjó og aðra landvinnu. Jeg var
formaður í 20 vertíðir.
— Komstu ekki oft i hann krapp-
ann á sjónum?
— Ekki sjerstaklega. Einu sinni
l'yrir löngu síðan, leit reyndar hálf
iila út fyrir okkur. Þá lágu hjer um
bil allir bátar hjeðan úr Eyjum hjer
úti undir Eiði, í há-austan roki og
gaddfrosti. Það var svo hvast, að
við urðum að skriða á dekkinu.
Tveir bátar slitnuðu upp og voru að
flækjast innan um hina alla nóttina.
En það fór alt sæmilega.
— Og eitthvað hefirðu tíklega
drepið af fuglinum, eins og fleiri
Vestmannaeyingar?
Gamli maðurinn kímir við.
— Ójá, þú drepur varla fleiri fugla
á einum degi en jeg hefi gert á
æfinni!
Um margt mætti fræðast af Ást-
geiri ef nægur tími gæfist til þess
að rabba við hann. Hann er greindur
maður og hefir margt reynt. Sálar-
kraftar hans eru enn ólamaðir. En
augun er nokkuð farin að bila. Þó
gengur hann um enn einn síns liðs.
— Svona menn eins og jeg, fá oft
kaldar hendur, segir Ástgeir. En enn
er þó hlýtt handtakið gamla manns-
ins. Og margir eru þeir, sem kald-
ari hendur hafa en Ástgeir Guð-
mundsson, og hafa þeir þó ekki
smíðað skipastól handa heilli kyn-
slóð í einni helstu verstöð íslands.
rjóh
FJÖGUR í HÚSINU.
Frh. af bls. 9.
peninga í arfleiösluskránni sinni.
— Hversvegna voruð þjer ekki
í rúminu yðar nóttina, sem frú
Montvoisin var drepin?
Það veit jeg ekki — jeg gat
ekki sofið — og af því að rúmið
mitt var óbælt, þá halda allir, að
jeg hafi myrt frúna. Hún fiktaði
við kökukeflið, eins og það væri
liættulegt vopn. Jean Tulipe varð
litið á vinstri hendina á henni.
Hvaða ör er þarna á hend-
inni á yður, Rosalie?
Hún kipti að sjer hendinni. —
ör. Jeg sje ekkert ör.
Hauu tók um úlfliðinn á henni.
Jú, þarna er ör — á haug-
fingrinum.
Fingur Rosalie voru bólgnir og'
rauðir af margra ára eldhús-
vinnu, en á vinstra baugfingri
var greinilegt far, sem líktist öri.
— Svei mjer ef jeg veit það.
Jeg hefi aldrei tekið eftir því
áður.
Það var angist í augunum á
henni.
— Jú, víst vitið þjer það. Og
yður er hyggilegast að segja frá
því.
— Nei, jeg veit ekkert og segi
ekkert. Fyr læt jeg þá setja mig
í fangelsi og hengja mig. — Nei,
jeg segi ekki neitt.
— Eitt enn, Rosalie! Þjer liafið
sparað svolítið af kaupinu yðar i
mörg ár og lögðuð það í spari-
sjóð. Hversvegna tókuð þjer út
alla peningana daginn áður en
morðið var framið?
Hver hefir sagt yður það?
— Maður getur sjeð það á
sparisjóðsbókinni yðar, sem ligg-
ur í kuðungakassanurn. Lög-
reglan liefir rannsakað hirslurn-
ar yðar, þjer vitið það?
— Jeg segi ekkert — þjer fáið
mig ekki til þess! hrópaði hún.
Takið mig fasta ef þið viljið.
Mjer er sama um alt!
.Tean Tulipe gafst upp. — Þá er
jómfrú Legrinne eftir. Skyldi
hún fást til að segja noklíuð?
Sú gamla tók vingjarnlega á
inóti honum, en þó þurlega. —
Þetta hafa verið hræðilegar
stundir, sagði hún. Allir þessir
lögreglumenn, sem eru hjer að
lmýsast og spyrja. Þeir eru ekki
feimnir. Þetta eru hörmungatím-
ar, sem við lifum á. Fólkið myrð-
ir og stelur!
— Þjer álitið, að þeir hafi ekki
myrt í gamla daga, jómfrú?
-— Nei, svaraði liún stult.
— Yður þótti vænt um frú
Montvoisin. Þetta hefir verið mik
ið áfall?
— Auðvitað.
Hafið þjer sjeð arfleiðsluskrá
frú Montvoisin?
— Já.
— Hún hefir gert yður að
einkaerfingja.
—- Já, en nú hefir peningunum
hennar verið stolið. Ekkert er
örugt.
— En hún Ijet fleira eftir sig.
Húsið, garðinn og ýmis verðhrjef.
— Já, jeg veit það. En það var
ófyrirgefanleg ljettúð að geyma
peningana í konnnóðuskúffu —
jeg sagði lienni það oft.
— Þjer vissuð, að frú Montvoi-
sin geymdi peningana þar?
- Nei — jú auðvitað vissi
jeg það.
— Hver haldið þjer, að hafi
drepið vinkonu yðar?
Auðvitað eldakonan. Sliku
fólki er trúandi lil alls ....
I sama bili heyrðist urga í hif-
reið við liliðið. Það var Bardau,
hress og útsofinn. Það var hætt
að rigna og komið sólskin. Jean
Tulipe Iieilsaði glaðlega. Nokk
uð að frjetta, fulltrúi?
— Nei, en jeg hefi hugsað mál-
ið. Þetta er augljóst. Jeg er kom-
inn til að handtaka eldakonuna.
Mjer verður láð, ef jeg læt það
dragast lengur. Sannanirnar eru
nægar.
— Það ættuð þjer ekki að gera.
Nú — hversvegna ekki?
Af því að hún liefir ekki
gert það.
- Nú, ekki það. Bardau brosti
neyðarlega. — Viljið þjer þá gera
svo vel að segja mjer liver gerði
það ?
— Gjarnan. Það er þessi mað-
ur! Jean Tulipe tók úr vasa sín-
um mynd af sjómanni. Á mynd-
inni mátti sjá liörundsflúr á hálsi
og handleggjum.
- Hver er þessi maður?
— Fyrverandi sjómaður. Hann
hefir verið, eða rjettara sagt er
giftur Rosalie. Hann var níðing-
ur og barði konuna og drakk.
Hún hljóp frá honum og kom
sjer í vist lijerna og hjelt, að hann
mundi ekki finna sig. Hringur-
inn hennar var orðinn svo þröng-
nr, að hún varð að klippa hann
af sjer. Merkin eru ennþá á
fingrinum. Hún geymdi myndina
í öskju sinni.
Hann kom liingað daginn fyrir
morði'ð. Hún gaf honum peninga,
tók alt sem hún átti út úr spari-
sjóðsbókinni sinni, svo að liann
ljeti liana í friði. Svo ljest hann
fara, en í rauninni faldi hann sig
í húsinu og um nóttina framdi
liann morðið. Hann liafði ekki . .
Bardau gaf sjer ekki tima til
að lilusta á meira. Hann hringdi
og skömmu síðar voru leitar-
menn á þönum í allar áttir.
Jean Tulipe fór án þess að
kveðja. Hann vildi láta lögreglu-
manninn sjálfan hafa lieiðurinn
af málinu. En síðar, löngu eftir
að morðinginn liafði náðst, liitti
Bardau hann aftur á kránni. —
Jeg má til að taka i hendina á
yður, Tulipe. Þjer eruð altaf
snjallastur. En hlessaðir segið
þjer engum frá því. Þeir mundu
hlæja að mjer, hinir, ef það vitn-
aðist.
Jean Tulipe liló. Svo kallaði
liann á þernuna. — Heyrið þjer,
Jeanne, viljið þjer færa okkur
tvær flöskur af víni. Jeg verð að
gera mjer glaðan dag með Bar-
dau fulltrúa, úr því að honum
tókst að ljósta upp morðinu.
ÞJÓÐSÖGUR.
Frh. af bls. 5.
fjallshnúkur kaltaður Torf.atindur, og
Torfamýri.
í Torfajökli átti Torfi að hafa
haft síðan aðsetur, í einhverjum
dölum, sem nú eru öllum ókunnir.
En hvert hann liefir verið par til
dauðadags, greiná ekki sagnir um“.
(Heimild sama og i Fálkanum síð-
asta).
Aths. Öll þessi örnefni, sem hjer
eru nefnd og kend við Torfa og
hestana, munu enn vera viðliði, á
þeim stöðum sem tilgreindir eru. Og
má því draga tvennkonar ályktun af
þjóðsögu þessari: Annaðhvort er hún
vaxin af sannsögulegri rót, í ein-
hverri líkingu við frásöguna.. Ellegar
hún er alger skáldskapur utanum
helslu örnefnin, — sem menn liafa
áður jiekt, en ekki vitað af hverju
voru dregin — til þess að gera þau
lífrænni og skiljantegri.
Vel getur það verið, að einhvers-
konar afhrotamaður (Torfi að nafni)
hafi verið eltur á flótta, og bjargað
sjer undan eftirsókn, með afburða
gljúfurhlaupi, og runnið svo á jökul-
inn. „Torfahlaupið“ gat verið af-
burða rösklegt, þó hann hjeldi ekki á
fullorðnum kvenmanni.
En söguskáldinu hefir láðst að
geta Jiess, liver var lil frásagna um
samtal ráðsmanns, Torfa og stúlk-
unnar.
V. G.
Dtbreiðio Fálkann!
MAKI í AMERÍKU.
Margir munu kannast við finnska
hlaupagarpinn Maki, e. t. v. mesti
hlaupari í lieimi. Hann var í vetur
leystur frá lierJjjóiHistu til Jiess að
hann gæti ferðast til Ameríku til að
lcynna Finnland og finskar íþróttir.
Hjer sjest Maki koma að marki.
Idleaill Schreibmaschinea,
Svo maður snúi aftur að Rosa-
lie, þá er hún núna eldastúlka
hjá Jean Tulipe, og allir kunn-
ingjar hans geta vottað, að hún
er snillingur í að búa til mat —
ekki síst posteikur.