Fálkinn - 31.01.1941, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
þegar tatarakonurnar hefðu litið í
lófann á þeim og lesið úr línunum.
Þær skyldu líka fá að vita, hvernig
maður læknar kvef eða hvernig á
að fara með krakkana, ef þeim verð-
ur ilt í maganum.
Tatararnir verða snemma að læra
að verða mannþekkjarar og þroska
eftirtektina. Þeir vita, að þegar tjöld-
in fyrir gluggunum eru skökk eða ó-
jöfn, þá er fólkið á bænum hjarta-
gott og gjöfult. Þar má reyna að
selja. En ef gluggatjöldin hanga rjett
og sljett þá er heimilisfólkið naumt
og sýtingssamt og litil von um við-
skifti. Þar sem mikið er um hunda,
ketti og fugla, getur maður verið viss
um að hitta gott fólk. Tatarar telja
þetta óbrigðult merki. Sjerstaklega
er gott að eiga við litla menn, sem
eiga stóra hunda. Þeir eru altaf hlið-
ir og fórnfúsir. En þegar maður sjer
magran og mannfælinn kött við bæj-
ardyrnar, veit tatarinn, að þessi kött-
ur verður að sjá fyrir sjer siálfur,
svo þar á bæ er ekki von á góðu. Ef
kötturinn hleypur upp i trje þegar
maður kemur, þýðir ekkert að herja
á dyrnar.
„Yfirleitt hefir fólk afar sljóga
eftirtekt," hjelt tataraforinginn áfram
og barði öskuna úr pípunni. Þess-
vegna er það stundum, að við erum
Jialdnir göldróttir, þegar við erum
að draga einföldustu ályktanir. Göm-
ul kona býður okkur inn til sín og
við föruni að tala inn soninn hennar
i Ameríku. Hún verður undir eins
glöð og forviða, er hún þykist sjá, að
við sjáum jafnlangt nefi okkar. Hún
a nefnilega son í Bandaríkjunum.
En við þurfum ekki að hafa sjeð ann-
að en myndakort, sent einhverstaðar
frá Ameriku eða ljósmynd á veggn-
um, með nafni ljósmyndarans í horn-
inu ásamt borgarnafninu. Við berjum
á eldhúsdyr og húsmóðirin kemur
og lýkur upp. Hún er að þvo þvott
og hefir nóg að hugsa. Við biðjum
um að mega spá fyrir lienni með því
að lesa í lófa hennar. Við segjum
henni hve mörg börn hún eigi, ald-
ur þeirra og hve margir strákarnir
sjeu og stelpurnar. Hún verður al-
veg hissa. En við eigum enga yfir-
náttúrlega spádómsgáfu, við höfum
aðeins tekið eftir þvottinum, sem
hangir á snúruni. Þarna eru þrír
litlir kjólar, mismunandi stórir —
með öðrum orðum þrjár stúlkur.
Þarna eru líka litlar buxur — fimm
ára gamall drengur. Þetta er allur
galdurinn! Annars þarf maður ekki
að koma á marga bæi, til þess að
verða kunnugur flestum heimilum í
sveitinni. Fólk hefir gaman af að
tala mn náungann."
Tonio, svo hjet tataraforinginn,
sem jeg talaði við, — hló að spurn-
ingum mínum um ofurást tatara og
ástríður, tunglsljós og blóðheitar tat-
aradrósir. „Þetta er alt skáldskapur,"
sagði hann og stafar af því, að fólk
hefir frá upphafi fengið rangar upp-
lýsingar um siðferði tatara. Tatarar
hafa svo strangan aga, að tatarakonu
inundi aldrei detta í hug að renna
hýrum augum til nokkurs nema
✓ mannsins síns. Ef hún gerði það,
mundi hún þegar verða útskúfuð úr
sinum hóp. En þegar hún þarf að
selja þá brosir hún blitt og augun
glampa — hún gæti ekkert selt ef
liún væri afundin og súr á svipinn.
Tatarastúlkan giftist snemma, því
að hún telur hentugra að verða móð-
ir seytján ára en tuttugu og sjö ára.
Hún giftist i þrennu augnamiði: til
að verða fjelagi mannsins sins, til að
eiga börn — hún hirðir ekki um hve
mörg þau verða —■ og til að hjálpa
manninum að vinna.
„Þjer álítið,“ sagði Tonio, „að kven-
fólkið okkar lifi þræla lífi. Það getur

Tatarakerling með kaffikelilinn sinn.
STÓRSKOTALIÐIÐ STARFAR.
í yfirstandandi styrjöld hefir stór-
skotaliðsins gætt minna en áður því
að flugvjelar hafa tekið að sjer
hlutverk hinna langskeyttu fallbyssa.
Það er sem sje bæði ódýrara og ör-
uggara að senda flugvjelar með þung-
ar sprengjur til að hella yfir borg-
irnar en að skjóta þeim af lang-
skeyttum fallbyssum, því að þær eru
vel verið, en það er aldrei leiðinlegt
líf og við reynum aldrei að talca r \ð-
in af öðrmn, eins og þið, og þykjast
meiri en við erum. Það tel jeg mesta
gallann á siðmenningunril.“
Kynborinn tatari og tatarastúlka
hlanda hlóði þegar þau giftast. Hjóna
skilnaður er óþekt fyrirbrigði. Þau
hafa of mikið að gera til þess að
verða missátt og þau glíma ekki við
nein dýpri andleg verkefni. Maðurinn
fer ekki í vinnu og skilur konuna eft-
ir heima, og hann á aldrei sumarleyfi
í vændum. Maður og kona vinna sam-
an í fjelagi. Þau vaxa saman í starfi
og við gagnkvæm áhugmál og verða
livort öðru holl. Hrukkurnar i andliti
tatarakerlingarinnar eru tákn virðing-
ar og aðdáunar. Auk foringjans, hefir
hver flokkur sina ættmóður — phuri-
dan — eða „gömlu mömmu“, sem
vakir yfir siðum og venjum flokksins.
Kemur þar fram virðing tatara fyrir
ellinni.
Foringinn liefir ótakmarkað vald
yfir flokki sínum og flokkarnir eru
liver öðrum óháðir. í Sviþjóð eru
tvær aðalkvíslir tatara, önnur eldri og
blandaðri og nefnist tatorar (í Sví-
þjóð og Þýskalandi fengu fyrstu si-
gaunarnir naf.iið tatarar, því að menn
lijeldu að þeir væru af sama stofni og
hinir herskáu tatarar í Asíu) og önn-
ur yngri kvísl, liinir hreinu sígaunar.
Af þeim eru aðeins tveir flokkar til á
Tatarar i Epson i Englandi. Gamla konan hefir verið viðstödd allar Der-
byveðreiðar í 48 ár.
Hjer á myndunum þremur er ferða-
saga kúlusprengjunnar út úr hlaupi
á svonefndi þungri fallbyssu, en þær
skjóta skeytum, sem eru frá 9,2 til
18 enskir þumlungar í þvermál og
draga alt að 35 kílómetra. Á fyrstu
myndinni sjest reykurinn og þrýsti-
gasið í sama hili og kúlusprengjan
er að komast út úr lilaupinu. Næsta
myndin sýnir livernig gasið, sem
þrýsti kúlunni út, liefir dreift sjer,
en sú þriðja sýnir blossann, sem
kemur út úr hlaupinu á eftir kúl-
unni.
norðurlöndum; kom annar frá Ung-
verjalandi og er kendur við foringja
sinn, Berziko, en hinn flokkurinn
kom frá Rússlandi og hjet foringi
hans Taikon. Johan Dimitri Taikon
er maður um sextugt og nýtur mikils
álits, fyrir vitsmuna sakir og rjett-
lætis.
Það eru skiftar skoðanir um hvað-
an tatarar sjeu sprottnir í fyrstu.
Þeir komu til Evrópu fyrir nálægt
1100 árum, og segja rithöfundar frá
Bysants, að þeir sjeu komnir frá
Frygíu. Aðrir telja þá ættaða frá
Indlandi. Þeir kalla sig sjálfir
romanoi og tungu sina romanoika,
og í Hellas eru enn afkomendur af
sama stofni, sem kallar síg romanoi.
„Hvernig lýst yður á að taka fasta
húsetu og lifa eins og annað fólk, á
föstum samastað?" spyr jeg. Þá bros-
ir Tonio:
„Nei, ferðalöngunin er of rík til
þess. Hún er okkur í blóð borin.
Lítið þjer á hana ömmu gömlut Hún
var 83 ára þegar hún dó, en fram til
þess síðasta gat hún aldrei haldið
kyrru fyrir. Hún ætlaði alveg að
ganga af göflunum, þegar henni fanst
við halda of lengi kyrru fyrir á sama.
stað. Og svona erum við öll.“
Þannig talaði sonur hinnar flakk-
andi eymdar — sem í rauninni er
engin eymd.
ekki endingargóðar, og endasi þvi
skemur því lengra sem þær flytja.
Þó hefir verið getið um stórskota-
hríð af langdrægum fallbyssum i
yfirstandandi styrjöld, einkum i sam-
bandi við hríð þá, sein Þjóðverjar
gerðu á Suður-England í liaust, um
það leyti sem innrásin i England átti
að fara fram.