Fálkinn - 31.01.1941, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
ÚR ÖSKUNNI í ELDINN.
undirbúingi einræðisins í Ítalíu lýsir
nú j'fir fullu einræði sinu. Allir
fJokkar í landinu voru bannaðir nema
Mussolini. Hindenburg.
einn: fasistaflokkurinn, málfrelsi og
ritfrelsi afnumið og öll andstaða bæld
niður með hinum óvönduðustu með-
ulum. Stjettafjelög voru bönnuð og
'verkföll sömuleiðis og engin fjelög
máttu starfa nema í þágu fasismans.
Enginn mátti gegna kennarastarfi,
jafnvel ekki við háskólann, nema
hann væri fasisti.
Fjármál Englands, sem beðið höfðu
mikinn linekki við styrjöldina, voru
nú komin í það horf, að þegar Win-
ston Churchill tók við fjátonálaráð-
lierraembætlinu á þessu ári, sá liann
sjer fært, að hækka pundsgengið upp
í hið gamla gúllsgildi. Hefir verið
mikið deilt um þessa ráðstöfun, og
síðar gerðust þeir atburðir, að hverfa
varð frá gullgenginu aftur.
Stresemann, Chamberlain og Briand.
í heimsstjórnmálunum varð sá við-
burður merkastur á þessu ári, að
þeir utanrikisráðherrarnir Strese-
mann, Austin Chamberlain og Briand
komu saman i Locarno ásamt full-
trúum margra annara þjóða og gengu
þar frá samningi, sem kendur er við
Loearno, og þótti stórt spor í sátta
áltina og svo mikil friðartrygging, að
þeir fyrnefndu voru sæmdir friðar-
verðlaunum Nobels. Á þessu ári dó
Alexandra Engaldrotning, dóttir Krist-
jáns níunda. Ibn Saud gerðist kon-
ungur Arabíu, eftir að hafa brotið
ýmsa smákonunga undir sig. Norð-
menn fá viðurkenningu fyrir yfirráð-
um sínum á Spitzbergen og Bjarnar-
ey og innlima eyjarnar sem sýslur í
Noregi undir nafninu Svalbarð.
IQOfi Enskur maður, Baird að
1ÖU\J nafni, tilkynnir, að hann hafi
gert áhöld til þess að senda myndir
loftleiðis stað úr slað. Með þessari
uppgötvun v;>r fjarsýnið (television)
Lupescu og Carol.
orðið að staðre'ynd. Pangalos hers-
höfðingi gerist einvaldur i Grikk-
landi. Carol krónprins Rúmena er
neyddur til að afsala sjer ríkiserfð-
um, vegna þess að liferni lians þykir
ekki þjóðhöfðingja sæmandi. Hafði
liann verið giftur Helenu prinsessu
en slitið samvistum við liana og tekið
saman við Zizi Lambroso og getið
við lienni börn, en hvarflaði síðan
frá henni og tók saman við madame
Lupescu og vildi eigi við hana skilja
síðan. Var það einkum María drotn-
ing og ýmsir háttseltir hirðgæðingar,
sem beittu sjer fyrir því, að koma
Carol burt. En bændaflokkurinn
rúmenski var honum trúr. Gengu
ríkiserfðirnar til Mikaels sonar Car-
ols og Helenu, en Carol fluttist til
Michael konungur.
Frakklands og bjó þar með Lupescu.
Ensk kona roskin skaut á Musso-
lini og flumbraði hann lítilsháttar á
nefinu. Þann 9. maí flaug amerík-
anski höfuðsmaðurinn Byrd frá Sval-
barði lil norðurheimskautsins og til
baka, en þremur dögum siðar flaug
Roald AmAindsen ásaint 'ítalanum
Nobile og flugkápteininum Riiser-
Larsen frá Svalbarði yfir heimskaut-
ið og alla leið til Teller í Alaska, á
loftskipinu „Norge“. — Pilsudski var
kjörinn forseti í Póllandi en afsal-
Loftskipið Norge.
aði sjer þeirri veglyllu og varð
prófessor Moscicki þá forseti. í fram-
haldinu friðarstefnunni frá Locarno
var Þýskaland tekið inn I alþjóða-
sambandið.
Frakkar taka iðnaðarhjer-
uðin í Ruhr hernámi, vegna
þess að Þjóðverjar hafa eklci greitt
afborganir af skaðabótum samkvæmt
því, sem krafist hafði verið. Höfðu
1924
Síðustu innflytjendurnir eru
skoðaðir á Ellis Island. inn-
fiytjendastofunni í New York. Að
þvi búnu er tekið fyrir allan inn-
fiutning til Bandaríkjanna, enda var
Moscicki. Achmed Zog.
Achmed Zog var krýndur sem kon-
ungur Albana, í höfuðborginni Tir-
ana, að viðslöddum fulltrúum ýmsa
þjóða, þar á meðal ítala.
Franskt setulið í Ruhr.
þeir hjeraðið á sínu valdi, uns at-
kvæðagreiðsla var látin skera úr því,
fyrir nokkrum árum, hvorum ibúarn-
ir vildu fylgja, Frökkum eða Þjóð-
verjum, og fylgdi yfirgnæfandi meiri
hluti þá Þjóðverjum, svo að hjeraðið
var afhent þeim. — Pólska sjálf-
boðaliðið tók Vilno, hina fornu höf-
uðborg Lithauens, herskildi og þjóð-
bandalagið daufheyrðist síðar við
öllum sanngjörnum kröfum um, að
leiðrjetta þann yfirgang. En Lithau-
ar tóku Memelhjeraðið á sitt vald.
Harding Bandaríkjaforseti varð bráð-
kvaddur, og kom sá kvittur upp, að
honum hefði verið ráðinn bani, en
Calvin Coolidge, sem síðar fjekk
Innflytendur á Ellis Island.
atvinnuleysið orðið gífurlegt þar í
landi. — Lenín deyr og er honum
Lenin á líkbörunum.
gert grafhýsi á Rauðatorgi í Moskva.
Rykov tekur við stjórninni í orði
kveðnu, en Stalin i framkvæmdinni.
í lok ársins er Trotski, skæðasti með-
biðill Stalins, sendur í einskonar út-
legð suður á Krímskaga, en þangað
hafa ýmsir grunsamlegir valdamenn
Rússa verið sendir „sjer til lieilsu-
bótar.“
Ramsay MacDonald myndar fyrstu
verkamannastjórnina í Bretlandi, en
Stalin. Doumergue.
Venizelos verður forsæ’.isráðherra í
Grikklandi. Hitler er dæmdur í fimm
ára fangelsi t fyrir byltingatilraun
sina, en var náðaður áður en árið
var á enda. Hugo Stinnes, sá mað-
ur sem hafði safnað mestum auði
í Þýskalandi á gengishrunstímabilinu,
deyr. Hafði hann lagt undir sig alls-
konar fyrirtæki, námur, verksmiðjur,
jarðeignir, eimskipafjelög og blaðíj-
útgáfufyrirtæki og barst mikið á. —
Gaston Doumergue tekur við forseta-
tign i Frakklandi eftir Millerand.
Jafnaðarmannaþingmaðurinn Matte-
otti finst myrtur skamt frá Róm og
vekur morðið, sem sannaðist á fas-
ista, óhemju gremju um öll lönd, með-
al frjálslyndra manna. í nóvember
verður MacDonald að vikja í Eng-
landi, en Stanley Baldwin myndar
nýja stjórn. Borgarastyrjöld hefst á
nýjan leik í Kína, eftir nokkurra ára
hvíld.
|QQr\ Ebert forseti Þýskalands deyr
lÖUu en Hindenburg marskálkur er
kosinn forseti í hans st :ð. Mussolini,
sem undanfarin ár hefir starfað að
Coolidge de Rivera.
viðurnefnið „þögli forsetinn“ tók við
af Harding. Á þessu ári varð í Tokio
einn mesti jarðskjálfti á þessari öld.
Hrundu tveir þriðjungar borgarinnar
í rúst, en um 200.000 manns fórust.
Á Spáni nær Primo de Rivera hers-
höfðingi völdunum og tekur sjer ein-
ræðisvald að dæmi Mussolini í Ítalíu.
Má segja, að sa.mfeld ókyrð hafi ver-
ið í Spáni síðan, alt þangað til borg-
arastyrjöldinni laulc 1 hittifyrra.
Kemal Pasha semur frið við Grikki,
sem missa lönd i Litlunsíu, og breytir
stjórnskipun landsins og tekur upp
lýðveldisstjórn. Sjálfur er hann alls-
ráðandi og tekur upp höfðingjaheitið
* Atatúrk.
Gengishrun marksins hafði haldið
áfram í sífellu í mörg ár, og var
.markið að kalla mátti verðlaust, því
iað einn eldspítustokkur koslaði milj-
Dr. Schacht.
ónir. Nú tókst dr. Schacht ríkisbanka-
stjóra að lögleiða nýjan gjaldmiðil,
svonefnt rentumark, og gengisfesta
hann. Á þessu ári gerir Adolf Hitler
tilraun til byltingar, en hún mistekst
og Hitler er handtekinn, enda hafði
verið illa i pottinn búið, og ýmsir
skárust úr leik er hann hafði treyst.
KkPimw
er miöstöð verðbrjefavið-
skiftanna.