Fálkinn - 02.05.1941, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
Rolf Hansen:
Oscar Clausen:
Chambres á Louer“ Frá liðnum dögum
Arendal og Mandal voin einu sinni
á vesturlandinu, þó að báðir þessir
„dalir“ hafi alla tíð verið við strend-
ur Skageraks, sinn hvoru megin við
Líðandisnes. Suðurlandið var ekki
til :þá, í Noregslandafræðinni, og
sunnlendingarnir ljetu þessvegna öld-
um saman gera lítið úr sjer, eins og
hverjum öðrum vestlendingum. Úr
því að hugmyndirnar verða svo bjag-
aðar, að austur verður vestur, en
þetta snýst liinsvegar við, er maður
hefir siglt fyrir syðsta annesið í land-
inu, er engin ástæða lil að vjefengja
sannleikskraft þessarar sögu, sem
gerðist fyrir fimtíu árum í einum
af smábæjunum, sem eru meðfram
ströndinni eins og perlur á festi, alla
leið frá Risör til Flekkefjord. —
Tobías Sörensen var fullmektugur
„Lýðviljans“, sem ábyrgur ritstjóri
þessa máltóls, er var eina róttæka
og frjálslynda blaðið þar um slóðir.
Það kom út tvisvar í viku, þriðju-
dag og föstudag, ög samkvæmt aug-
lýsingunum i dálkum blaðsins sjálfs,
var það besta blaðið og flutti ávalt
nýjustu frjettirnar. — Gerist áskrif-
endur! Auglýsið!
Hin stjórnmálalega lilið á starfsemi
Sörensens ritstjóra fullnægði vafa-
laust því, sem hinir 115 áskrifendur
blaðsins gátu með nokkurri sanngirni
krafist, að því er snerti meiðyrði og
úrvals skammir um alla þá, sem ekki
voru í sama flokki eða hugsuðu öðru-
vísi en Sörensen. Því að Sörensen
ritstjóri hafði fyrrum verið klæð-
skeri og sem slíkur kunni hann að
sveifla skærunum og klippa skamm-
argreinar úr blöðunum. En meður
því, að liann var lítt kunnandi á er-
lendar tungur, varð hann að láta sjer
nægja, að klippa úr innlendum blöð-
um, því að hann skildi ekki útlendu
málin.
Hann öfundaði oft í hjarta sínu
keppinaut sinn i „Föðurlandinu“ þvi
að liann hafði tekið gagnfræðapróf.
Hann gat meira að segja belgt sig
út með því að birta í blaði sínu þýð-
ingar á útlendum ástarsögum, undir
fullu nafni. Þesskonar eykur blaða-
mönnum sæmdir og virðingu hjá les-
endunum, fanst Sörensen, enda þótt
hann hinsvegar gengi ekki að þvi
gruflandi, að keppin.auturinn hefði að
öðru leyti ekki eins mikla þekkingu
til brunns að bera og hann sjálfur,
einkum í stjórnmálum og innanhjer-
aðsmálum.
Tobías Sörensen hafði því lagt sjer-
staka áherslu á stjórnmálin, bygðar-
frjettir og samgöngumálin — þar
vildi hann hafa forustuna, hvað sem
allri tungumálakunnáttu leið. —
Einn glóðheitan sumardag var bar-
ið að dyrum á ritstjórnarskrifstofu
„Lýðviljans“, og tveir sprengrónir
fisikmenn standa löðrandi af svita og
másandi af mæði frammi fyrir rit-
stjóranum.
— Þessa nafnfjöl fundum við á
reki úti undir Gerðahólma í morg-
un, þegar við vorum' að vitja um.
Hún hlýtur að vera af útlendu skipi,
sem hefir farist, því að nafnið og
heimilisfangið könnumst við ekkert
við; jeg gæti lielst trúað, að skipið
hefði verið spánskt.
Sörensen nasar þarna stórtíðindi.
Hvort þetta þykir frjett núna í hunda-
dagamollunni! Það er eitthvað annað
en bjeaður Miðgarðsormurinn, sem
blaðamennirnir eru altaf að tönnlast
á, þegar hitarnir eru sem mestir á
sumrin. „Sjambres au Lúer“, stafar
hann á fjölinni. Jú alveg rjett, þetta
er spánska, það held jeg. Skipið hefir
héitið Sjambes og er frá Lour. Það
er smábær þessi Lour, segir liann
spekingslega en með sannfæringar-
innar krafti, við sjómennina. — Það
er best að liengja fjölina til sýnis út
i glugga undir eins og senda sím-
skeyti til höfuðborgarinnar og til-
kynna þetta. Hjerna eru tvær krón-
ur lianda ykkur fyrir fjölina og ó-
makið. Og ef eitthvað skyldi koma
fyrir seinna, þá munið þið það, að
„Lýðviljinn" fer víðast og borgar
best. Verið þið sælir, herrar mínir.
Sjómennirnir rjeru heim til sín aft-
ur í öllum sólarbakstrinum. En nii
fór fólk að safnast sarnan fyrir utan
gluggann.hjá „Þjóðviljanum“ svo atl
innan skamms varð ekki þverfótað
þar. Skiptapi, nafnfjöl fundin á reki,
spánskt skip, mörg mannslíf farin
forgörðum. Þetta kliðaði í loftinu og
allur bærinn talaði ekki um annað.
En nú kemur Claesen gamli kon-
súll röltandi, á heimleið frá skrif-
stofunni sinni. — Skiptapi, nafnfjöl
og ótal margt fleira kliðar fyrir eyr-
unum á honum. Og af því að hann
var mesti útgerðarmaðurinn í bæn-
um þá leggur liann hlustirnar við —
það mundi þó aldrei vera ein af
skútunum hans, sem væri farin? En
þegar hann sjer „nafnfjölina" og
fregnmiðann, lilær hann og verður
rórra innan brjósts. — Nei, aldrei
hefi jeg nú,vitað aðra eins frekju!
— Frekju? Þykir konsúlnum sæm-
andi' að' hlæja að jafn sorglegum
atburði? segja einliverjir áhorfend-
ur, sem gremst þetta.
— Já, víst hlæ jeg.
— Lýgur „Lýðviljinn" þá,
— Ójú, ekki ber á öðru. Vitið þið
hvað þessi fjöl er? Nú, ekki það. —
Það er algengt, franskt fjalarskilti.
—Chambres á Louer stendur á því —
hcrbergi til leigu. Ætli jeg megi ekki
hlæja?
En Tobias Sörensen hló ekki.
Fjúkandi vondur tók liann fjölina og
þeytti lienni í skranbinginn i port-
inu og síðan gekk hann berserks-
gang á skrifstofunni. Daginn eftir
rigndi uppsögunum yfir hann. „Föð-
urlandið“ hrósaði happi en „Lýð-
viljinn" þagði.
Viku eftir að frjettafölsunin hafði
komist upp var ritstjórnarskrifstof-
an galtóm og glugganum var
skilti með stórum stöfum. Þar stóð:
HERBERGI TIE LEIGU.
Krókur á móti bragði.
Franskur listmálari hafði, sam-
kvæmt beiðni, málað mynd af em-
eríkanskri konu, auðugri mjög, en
þegar myndin var fullgerð, neitaði
hún að taka við henni. Dverghund-
urinn liennar gat nefnilega ekki þekt
hana á myndinni, sagði hún, svo
að lnin hlaut að vera mjög ólík
henni. Aumingja málarinn vissi ekki
sit trjúkandi ráð, þangað til honum
loksins hugkvæmdist snjallræði. Hann
boðaði frúna á sinn fund i vinnu-
stofunni á ákveðnum degi. Ilún kom
með hundinn, en hann leit ekki einu
sinni á myndina. „Þarna getið þjer
sjeð ....“ sagði frúin reiðilega, en
listamaðurinn tók nú fram í og sagði,
að liundar væru svo nærsýnir og bað
hana um, að koma með liundinn nær
myndinni. Hún gerði það, og nú
teygði liundurinn úr sjer, og fór að
sleikja myndina. Frúin varð glöð við
og borgaði nú listaverkið hærra verði
en um hafði verið samið og ljet bíl-
stjóra sinn taka það. Ráðningin var
sú, að málarinn hafði borið gæsa-
feiti á málverkið, en hún þykir hund-
um herramannsmatur.
Hjónabandsvísa eftir
síra Björn í Laufási.
Þegar síra Björn, faðir Þórhalls
biskups, var prestur í Laufási við
Eyjafjörð voru þar í sókninni trú-
lofuð hjú, sem drógu nokkuð á lang-
inn að innganga í heilagt lijónaband
og var sagt að stúlkan hafi ráðið
þessu, og henni verið nauðugt að
fara að samsænga allan lífsferilinn
með unnusta sinum, en þó fór svo
að liún fór að þykkna undir belti og
þá fór hún, eins og oft vill verða,
að verða fúsari til þess að láta leggja
á sig viðjar lijónabandsins og svo
„pússaði“ síra Björn þau saman. —
Sama daginn og prestur hafði fram-
kvæmt lijónavígsluna kvað hann
þessa vísu:
Nú gengur alt sem náðugast,
nú er þá björninn unninn,
og hjónabandsþráður hnýttur fast,
hvernig, sem hann var sþunninn.
Bóndans þar efa ekki starf,
óljett er konan, ekki þarf
að bera í fullan brunninn.1).
NoJtkrar vísur Sierurðar á Jörfa.
Einu sinni var Sigurður Helgason
skáld á Jörfa staddur í kaupstað og
lieilsaði þar kunningja sínum með
kossi, eins og þá var siður, en beyk-
ir nokkur var þar nærstaddur og
gjörði skop að þessu. Þá - kvað Sig-
urður:
Kossinn ekki krenkir þig,
kærleiks aldinn siður,
gefðu ekki um að gabba mig,
grútarhylkja smiður. —
Sigurður kvað einu sinni þessa
vísu við smaladreng, sem hjá honum
var:
Sæktu liesta suður á mel,
á sauðum hafðu gætur,
urgaðu trúss þín ærið vel,
arkaðu svo á fætur. —
Einu sinni laumaðist einhver ná-
ungi lieim að Jörfa og stal þar skötu
og hljóp með liana í burtu, en i því
kom Sigurður út og sá tit hans. Þá
kvað hann:
Stal burt mötu,
stór sem jötun strákur grófur,
beygði af götu,
bölvaður skötubarða þjófur.
Fyrri kona Sigurðar lijet Guðrún.
Hjónaband þeirra liefir víst ekki ver-
ið nein jarðnesk Paradís, eins og
þeir hugsa sjer þá stofnun, sem ekki
liafa lent í sælunni, ef dæma má eftir
ummælum skáldsins um þessa „frómu
egtakvinnu“ sína. — Sigurður kvað
þessa vísu um Guðrúnu:
í liúsi jálka, hefir sinn,
helming aðdráttanna,
grett á kjálka, grá á kinn,
Guðrún dálka móðirin. —
„Andskctinn í augað fór“.
Það kom fyrir í sóknum sjera
Gisla Thorarensen, þegar liann var
á Breiðabólsstað í Fljótshlíð, að
stúlka kendi manni barn, sem hann
þóttist ekki eiga og sór hann fyrir
faðernið. Það var þó álit kunnugra
manna, að þarna hefði átt sjer stað
einhver misnotkun á eiðnum og svo
tókst til skömmu síðar, að þessi
„heiðursmaður“ varð blindur á öðru
auga. Þá kvað sjera Gísli:
Maðurinn fyrir soninn sór,
svört eru glæpatjónin, —
en andskotinn í auga fór
og innsiglaði þjóninn. —’)
Síra Páll skáldi borgar fyrir sig.
Síra Páll var, eins og kunnugt er,
níðskældinn mjög og illskeyttur, ef í
það fór og ljet ekki standa upp á sig,
ef að honum var kastað hnútu, enda
var hann fluggáfaður hæfileikamað-
ur, en sjerkennilegur. Einu sinni var
maður, sem „kássaðist upp á“ sjera
Pál og gerði gys að skáldskap lians.
Þá orti prestur þetta:
Þú ert að skimpa skáldmælin,
skíthællinn þinn,
af þvi þig vantar agann,
Þjer ferst að lasta ljóðin min,
leirbullan þín
og rækalls rassambagan,
sem orð óskælt, aldrei fær mælt
þínum úr trant, það er svo grant,
ljót, en sönn er sagan.2)
Brynjúlfur Kuld
var gáfaður, en lánlítill mentamaður,
sem dó ungur um síðustu aldamót.
Hann var liagmæltur vel og eftir
liann eru þessar tvær vísur:
Hvar fær maður klattpappir?
Kaupið þjer ekki rjóma?
Hvað er nú þessi klútur dýr?
Hvar er það, sem hann Lárus býr?
Konsúllinn hefir klattpappír;
vjer kaupum ekki rjóma;
klúturinn er á krónu nýr.
Á kontornum hann Lárus býr.
1) í. B. 978 8va.
2) í. B. 979 8vo.
Þeir Iituðu heslinn.
Þegar Georg VI. Bretakonungur og
Elísabet drotning fóru í heimsókn til
Canada eftir ríkistöku þeirra, voru
riddaraliðarnir i Montreal marga
daga að æfa sig undir móttökurnar,
áður en konungshjónin komu. Nii er
það áríðandi að hestarnir láti sjer
ekki bregða, þegar kveðjuskotunum
er hleypt af og verður hver æru-
kær riddaraliði að sitja grafkyr á
hestinum, meðan móttakan fer fram.
Á síðustu æfingunni sáust þess
merki, að einn hesturinn var ókyr
þegar skotin byrjuðu að þruma, og
þessvegna bauð ofurstinn, að nýr
liestur skyldi útvegaður í staðinn. En
ekki fanst neinn hestur nema hvítur.
Það dugði ekki, þvi að allir hinir
hestarnir voru jarpir, og ekki mátti
þessi skera úr. Hvað gerði ofurstinn.
Ilann ljet lita klárinn jarpann — og
sóma riddaradeildarinnar var bjarg-
að. Annars er þétta ekki nýtt, þvi
að þetta liefir skeð hjer á landi. Tveir
erlendir kvenstúdentar, rússneskur og
austurrískur liöfðu verið á ferðalagi
hjer heilt sumar og keypt hestana er
þær notuðu. Seldu þær þá að loknu
ferðalaginu, nema gráa hryssu, sem
þeim tókst ekki að finna kaupanda
að. Þá liugkvæmdist þeim að kaupa
sjer dós af skóbrúnu, og mála mer-
ina röndótta og auglýstu siðan
„zebrahross til sölu“. Þetta hugvit
bar þó ekki árangur, og þegar rigndi
á merina skaddaðist listaverkið og
merin varð harla ótútleg gð sjá. Lauk
þeirri sögu svo, að þeim tókst að
selja liana fyrir — tíu pund af kon-
fekti.
D í. B. 978 8vo.