Fálkinn - 13.06.1941, Page 11

F Á L K I N N
11
SABA HIN MIKLA
Efftir M. Y
tírand old lady Ameríkumanna
rjetti mjer tebollann og teygði úr sjer
i sessinum, þegar jeg spurði hana,
hvaða vonir hún hefði gert sjer um
son sinn, þegar liann var barn.
— Æðsta hugsjón mín, drengnum
mínum viðvíkjandi, var sú, svaraði
"Sara Delano lloosvelt, — að hann
yrði vaskur, heiðarlegur og góður
ameríkanskur bórgari. Jeg átti enn
hærri vonir, en jeg bað ekki Guð
um meira.
Franklin Delano Roosvelt var kjör-
inn forseti Bandaríkjanna í þriðja
sinn í röð í nóvember síðastliðnum
— og mamma hans var hreykin af
honum.
Þessi dásamlega móðir er áttatíu
og sex ára gömul, en ellin nje liðnu
árin hafa sannarlega ekki mælt liana.
Hún er fimm fet og tíu þumlungar
á hæð, bein og hnarreist eins og
drotning og þróttmeiri á sál og lík-
ama en margir þeir, sem aðeins eru
hálfdrættingar við liana að aldri.
Áttatíu og sex ára gömul les hún
gleraugnalaust og heyrir hvert orð,
sem talað er kringum hana og hefir
ánægju af góðum mal, eins og alt
Rooseveltsfólk. „Þetta er að þakka
heilnæmum lífsháttum, góðum ætt-
stofni og saklausri samvisku", sagði
móðir forsetans við mig, „og svo far-
sældinni. Jeg hefi lifað áttatíu og
sex farsældarár.“
Og hvað hún var lík syni sínum,
hún sagði þetta. Að vísu er sagt,
að syni eiga að bregða til móður,
en samt finst manni það óvænt á-
nægja að sjá, hve forseti Bandaríkj-
anna er líkur Söru Delano Roosevcll.
Þar er sami höfðingsskapurinn, bæði
til líkama og sálar. Sama sterka hak-
an, sama nefið, söniu skæru, hrein-
skilnu augun.
Og frúin er fögur, með þjett, mjúkt,
livítt hár, fína gagnmentaða rödd,
og andlit, sem er alvarlegt eitt augna-
blikið, en brosandi það næsta, eða
leiftrandi af þögulli gremju eða reiði.
Og þó að liún sje úr ríkra borgara
stjett, þá lætur lnin reiðina bitna á
ríku borgurunUm, sem henni finst
liugsa lágt og lubbalega.
— Hversvegna eru þeir ríku svo
oft blindir á það, sem landi og þjóð
er fyrir bestu? spyr hún. — Þeir
ríku eiga kost á að fá gott uppeldi,
og maður skyldi halda, að þeir sæu
hvert heiminum stefnir, en samt eru
svo margir þeirra þröngsýnir og aft-
urhaldssamir og hræddir við Jifið.
Jeg á venslafólk, sem getur varla
yrt á okkur, vegna þess að sonur
minn sje „svikari við sina stjett 1“
Svikari við sína stjett! Jeg stæri mig
af ógeðinu, sem jeg hefi á liverjum
þeim, sem getur sagt það. Hann son-
ur minn þekkir enga stjett aðra en
Ameriku!“
Þegar jeg heyrði liana segja þetta,
þá komst jeg að raun um, livaðan
Franklin Roosevelt hafði mikið af
manngildi sínu og hversvegna 25
miljón kjósendur höfðu ákveðið, að
hann væri maðurinn, sá fyrsti í sög-
unni, sem kjósa bæri i þriðja sinn
sem forseta U.S.A., á þeim tíma, er
ríkin standa á barmi óttafullra og
örlagaríkra daga.
Sveitasetur Roosecelts, sem kallað
er Hyde Parlc, stendur við Hudson-
fljót, skamt frá Poughlceepsie, um 70
mílur frá New York. Þar var jeg
eina síðdegisstund á sunnudegi ný-
lega, í heimsókn lijá frú Söru Roose-
velt.
Hyde Parlc er fallegt, viðfeldið og
þægilegt landsetur, i einum fegursta
dalnum, sem til er í Bandaríkjunum.
Sveitasetur Roosevelts forseta, sem
-MóðirRoosveits. Matarbálkur
. Halton. . Eftir Elfsabetu Guðmundsdóttur .a'
er leiðtogi 130 miljón manna, er
svipað heimkynnum ríks ensks óð-
alsbónda. Og það er vart hægt að
hugsa sjer lms, sem ber þess betur
merki, að þar eigi fólk heima. Þar
verður varla þverfótað fyrir liús-
gögnum í mismunandi stíl og frá
mismunandi tímum. „En hjer er vist-
legt“, sagði Sara Roosevelt. „Þetta
er lieimili, en ekki gripasafn."
Bókasafnið mikla, þar sem jeg
dvaldi mestan hluta heimsóknartím-
ans, er ósvilcinn þáttur jjess, sem
ameríkanskt er og verður merkt sýn-
ishorn fyrir óbornar kynslóðir Amer-
íkumanna. Frú Sara Roosevelt á hús-
ið og jeg býst við, að það verði eign
jjjóðarinnar á sínum tíma.
Þarna eru þúsundir bóka og fjöldi
málverka og ljósmynda og allskonar
innanstokksmunir. Eins og alls stað-
ar þar, sem Franklin Roosevelt held-
ur sig, er þarna mikið af sjávar-
myndum og skipa. Þar er og mikið
af fjölskyldumyndum og kunningja,
og sumar myndirnar lianga ofurlítið
á ská og það gera lampaskermarnir
líka, eins og gerist í heimahúsum
liispurslauss fólks. Á einu borðinu
eru ljósmyndir með tileinkun, af
Elísabetu drotningu og Georg kon-
ungi, og þar er ennfremur mynd með
áritun, af Mary ekkjudrotningu.
„Það var hátíð, þegar konungs-
hjónin voru lijerna“, sagði frú Roose-
velt. „Jeg veit, að drotningin hafði
gaman af að koma. Hún var með
tárin í augunum, þegar hún fór.
Hún er afbragðs kona, og okkur
þótti vænt um hana.“
„En konungurinn?"
Frú Roosevelt brosti. „Jeg gleymi
aldrei því fyrsta, sem hann sagði,
þegar hann kom hingað. Þau liöfðu
verið að skoða heimssýninguna og
voru ósköp þreytt, þegar þau komu.
Jeg spurði konunginn, hvernig hon-
um hefði litist á sýninguna. „Ljóm-
andi vel,“ sagði hann, „en enginn
gaf mjer tebolla!" Hann var eins og
glorliungraður strákur. En við feng-
um okkur te hjerna — úr þessari
könnu.“
Hún helti í bollann lijá mjer úr
fallegri könnu í Georgs II. stíl. —
Kínverskt te. Faðir frú Söru, Warren
Delano II., var ríkur kaupmaður og
flutti inn te frá Kina, og árum sam-
an var fjölskyldan búsett í Hongkong.
„Þegar jeg var átta ára, fór móðir
min með okkur sjö systkinin til föð-
ur okkar i Hongkong. Við sigldum
suður fyrir Gróðrarvonarhöfða á ein-
um af þessum frægu „China Clipp-
ers“, sem lijet Surprise. Við vorum
110 daga á leiðinni!“
Við sátum þarna undir mynd af
Isaacli Roosevelt, langalangafa for-
setans, sein var vinur Georgs Was-
liingtons á sinni tið. „Þett-a málaði
frægur andlitsmyndamálari þeirra
tíma, Gilbert Stuart,“ sagði frú Sara.
„Isaach Roosevelt var þingmaður í
sambandsþinginu."
Fyrsti Rooseveltinn kom til Veslur-
heims frá Hollandi árið 1643. En
forfeður frú Söru gömlu vbru komn-
ir á undan. Langalangalangafi lienn-
ar, Pliilip de Lannoye, fór frá Belgíu
árið 1621 og kom til Plymouth í
Massacliusetts. Því má bæta við, að
frú Sara er ein þeirra, sem átti for-
feður með því fræga skipi „Mayflow-
er“, en það skip þykir liafa flutt
vestur aðal Bandarikjamanna. Það
eru hvorlci meira nje minna en prett-
án greinar af Mayflowerættum, sem
mætast í forsetamóðurinni. Og hún
er stolt af því, en þó í hófi. „Jeg er
viss um, að gott ætterni er mikils
virði,“ segir liún. „Sá, sem hefir átt
1. Eggjasúpa.
II. Laxkotelettur.
III. Hamborgarhryggur.
IV. Rabarbaragelé.
Eggjasúpa handa 6 manns.
2 1. af vatni og Ys pd. sagomjöl er
hrært út með Yi pela af köldu vatni.
185 gr. af púðursykri og 4 eggja-
rauður og 2 hvítur er hrært út þang-
að til það hvítfreyðir. Hellið siðan
heitri súpunni hægt og gætilega út
i eggin ásamt % pela af Slierry.
Einnig er gott að nota rabarbarasaft
og hvítvín.
Kotelettur úr laxi.
Hreinsið laxinn, rífið hann úr
roðinu og flakið hann. Skerið flökin
í sneiðar, berjið fiskinn með buff-
hamri og formið fiskinn í kringl-
óttar kökur. Stráið yfir fiskinn salti
og pipar, dýfið kotelettunum í egg
og brauðmylsnu, brúnið þær síðan
í vel heitu smjöri. Berið á borðið
brúnað smjör, blandað enskri fisk-
sósu eða sítrónusafa. Hvitar kartöfl-
ur eru bornar með. Ef um gestaboð
er að ræða, þá sjóðið uggana, þunn-
ildi og roð í ljetlu saltvalni. Síið
soðið síðan gegnum þunna siu. Mæl-
ið soðið síðan með lítramáli. Bræð-
ið 10 þunnar eða 4 þykkar matar-
límsplötur og látið út i soðið. Hellið
því siðan í liringa og látið það
standa í kulda, uns hlaupið er kalt.
Blandið rauðum lit í hlaupið, áður
en þið kælið það, þannig að það
verði ljósrautt. Síðan er hringnum
hvolft á fat og hringurinn fyltur
rækjum, humruin eða öðrum skel-
fiski. Raðið kodelettunum kringum
hringinn og skreytið fatið með sal-
atblöðum. Þetta er ljúffengur og
fínn rjettur.
heilbrigða og greinda forfeður, getur
treyst því, að það búi einhver heil-
brigði og greind i honum sjálfum.
En ekki má hann þakka sjer það“.
Bæði i ætt hennar og föðurætt
Roosevelts liefir frjálslynt fólk jafn-
an verið í meirihluta. Maðurinn, sem
tók „Mayflower“ á leigu, var for-
faðir hennar. „Sonur minn berst
fyrir mannúð, ekki aðeins af því, að
heilbrigð skynsemi lieimti mannúðar-
kendina, heldur af þvi, að liann liefir
hana í blóðinu," sagði Sara Roose-
velt.
Tveggja ára gamall drengur kemur
vappandi inn í stofuna og fer að
brölta upp á linjeð á frú Roosevelt.
Þetta var Franklin Delano III., son-
arsonur forsetans.
„Hvernig var Franklin Delano, þeg-
ar hann var drengur?“
„Fullur af fjöri og hugmyndum,“
svaraði hún. „Hann hafði altaf eitl-
hvað fyrir stafni. Hann smíðaði skip
og bygði vígi, safnaði frimerkjum,
stoppaði út fugla eða eitthvað ann
að. Einu sinni sagði jeg lionum, að
hann mætti ekki safna eins mörgum
slrákum að sjer, eins og hann lagði
í vana sinn. „En, mamma, ef jeg
skipaði þeim ekki fyrir, þá kæinu
þeir engu í verk,“ svaraði hann.
Hún hristi höfuðið döpur, þegar
minst var á Frakkland undir járn-
hæl Þjóðverja í dag, og hún talaði
með aðdáun um ensku þjóðina. „Það
er skapfestan sem mestu varðar,“
sagði hún, „og Bretarnir eiga skap-
festu. Þeir eiga skapfestuna og
Churchill!“
Sara Delano giftist James Roose-
velt, föður forsetans, þegar hún var
Frh. á bls. U.
Hamborgarhryggur.
Svo er svínshryggur nefndur, þeg-.
ar búið er að ljettsalta hann og
reykja.
Hryggurinn er soðinn í 1 ld.st.
Takið siðan lirygginn af eldinum og
látið liggja í soðinu, uns kalt er.
Síðan er hryggurinn brúnaður, lát-
inn á fatið og það skreytt með all-
konar grænmeti, sem völ er á.
Sósan er búin til á þann liátt, að
% 1. af soði og 1 1. vatni er blandað
saman. Brúnið nokkur lárberjablöð
og lauk á pönnu. Hellið síðan soð-
inu út á þetta og sjóðið þetta vel
saman. Bakið 250 g. smjör og 250 g.
hveiti og þynnið það út með seyð-
inu. Stuttu áður en súpan er fram
borin, þá bætið hana með 2—3 pel-
um af rauðvíni. Salt og pipar eftir
smekk.
Rabarbaragelé.
Sjóðið iYi pela af vatni. Vigtið 375
gr. sykur. Leysið upp 15 blöð af
matarlími. Blandið í þetta 3 pelmn
af rabarbarasaft og 1 pela af sherry.
Vætið tvö randform og hellið blönd-
unni í þau og látið röndina storkna.
þeytið 3 pela af rjóma. Hvolfið rönd-
inni á fat og sprautið rjóma yfir
röndina. Ef niðursoðnir ávextir eru
fyrir liendi, er ágætt að skreyta með
þeim.
NB. Ef þið sjóðið nýja stilka er
1 1. saft og 125 gr. sykur soðið saman.
Agurkur eru mjög ljúffengar, bæði
með heitri steik, ennfremur með
ýmsu á köldu borði.
Agurkurnar eru skornar þunt nið-
ur, stráð yfir þær borðsalti og settar
í pressu 1 kl.st. Að því loknu eru
agurkurnar undnar upp úr vatni því,
sem pressast hefir út úr þeim. Sið-
an eru þær settar i löginn, sem þær
eiga að lýsast í. Lögurinn er búinn
til á þana hátt, að edik er þynt út
liæfilega eftir bragði. Þrjár matskeið-
ar af sykri, sem leystar eru upp í
heitu vatni, eru látnar út í blönd-
una, ásamt nokkrum kornum af
hvítum pipar.
Hveitibrauð (franskbrauð)
2 kg. af liveiti, 4 teskeiðar af
sykri, 4 teskeiðar af gerdufti, 4 te-
skeiðar af salti, 3 pelar af undan-
rennu.
í liveitið er blandað gerduflinu,
sykrinum og saltinu og bleytt í með
mjólkinni. Þegar deigið hefir verið
elt, er það látið í form, sem er áður
vel smurt með smjöri. Siðan er
brauðið bakað í vel heitum ofni í
hjer um bil 1 kl.st.
Hveitibrauðshorn.
í hveitibrauðsliorn er notað sama
deig sem í hveitibrauð, en þá er
notað 50 gr. af smjöri i pd. (af
liveiti) og smjörinu nuddað vel
saman við hveitið. Deigið er flatt út
og skorið út í þríhyrninga, sem sið-
an eru vafðir upp, þannig að byr/
að er á breiðari endanum. Eggi er
smurt á liornin og þau bökuð í ca.
20 mínútur við góðan hita.
Smjörhorn.
375 gr. af smjöri er núið saman
við 1 pd. af hveiti, 3 teskeiðar af
sykri og 1 peli af undanrennu. Alt
er þetta hnoðað saman, síðan flatt
út í 1 cm. þykka köku, sem skorin
er út i þríliyrninga. Þeir eru svo
smurðir með eggjum og þeim dýft
i blöndu af sykri og muldum möndi-,
um. «