Fálkinn - 19.05.1944, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
17. maí kveðja frá Gerd Grieg
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstfóri: Skúli Skúlason.
Framkv^tjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavik. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSprent.
^----------------------------------
SKRADDARAÞANKAR
í fjórða skifti verða Norðmenn
að halda þjóðhátíðardag sinn hátíð-
legan í framandi lönduni. Heima fyr-
ir, í Noregi, er hann ekki haldinn
hátíðlegur, síðan 1940, að Þjóð-
verjar rjeðust inn i landið. h'lagg-
stengurnar í norskum byggðum og
bæjum standa auðar 17. maí þangað
til kúgararnir hafa verið reknir
burt.
Á undanförnum árum hörmung-
anna hafa fleiri Norðmenn haft
lengri eða skemri dvöl hjer á landi
en nokkru sinni fyrr. Fjöldi norskra
flugmanna hafa dvalið hjer og haft
á hendi könnunarflug við stfendur
iandsins, talsvert af landhermönnum
hefir haft hjer bækistöð, og mikill
fjöldi sjóliðsmanna og sjórnanna
hafa haldið uppi vörnum og flutning-
um á sjó. Bæði hjeðan, frá Bretlands-
eyjum og alla leið véstan frá Canada
hafa Norðmenn barist fyrir endur-
heimt frelsis sins, með þeim undra-
verða dugnaði, sem frægur e: orð-
inn. Þeir liafa skráð nafn sitt gullnu
letri í mannkynssöguna, og alrek
þeirra mun aldrei gleymast.
„Fátt er svo með öllu illt að ekki
boði nokkuð gott,“ segir máltækið.
Stríðið hefir haft það í för með sjer,
að við íslendingar höfum k'ynnst
næstu frændþjóð okkar nánar en
nokkru sinni fyrr síðan 1262. Þau
kynni hafa liafa orðið til gagns fyrir
okkur, og eiga eftir að verða til enn-
þá meira gagns. Við höfum fengið
færi á að njóta starfs listamanna,
við fáum margfalt ítariegri frjettir
af norskum liögum en nokkru sinni
fyrr. Og persónuleg kynni við ýmsa
góða menn hafa átt sinn þátt í að
auka gagnkvæman skilning þjóð-
anna.
Næstu daga gefst almenningi kost-
Ur á að kynnast Noregi af mynda-
sýningu þeirri, sem var opnuð í
Sýningarskálanum 17. maí. Þar
kynnist maður hinu fagra landi
Norðmanna en maður kynntist líka
starfi þeirra, bæði í friði og ófriði.
Það er von allra, að þegar næsti
17. maí rennur upp verði Noregur
aftur orðinn frjálst land. En það er
líka von flestra, að þau tengsl milli
þjóðStana, sem orðið liafa af völdum
stríðsins, ntegi halda áfram þegar
stríðinu linnir, og fari vaxandi.
Þau tengsl ættu vissulega að verða
báðum þjóðunum að ómetanlegu
gagni.
(Það stóð til að gefið yrði út á
norsku ofurlítið blað i tilefni af
17. maí, og liafði þess verið farið á
leit við frú Gerd Grieg að hún
skrifaði nokkur orð í það. En ó-
kleyft reyndist að koma blaðinu
út í tæka tíð. Hefir „Fálkinn" þvi
fengið leyfi til þess að birta kveðju
frú Grieg, í íslenskri þýðingu. —
Þess má geta til skýringar, að þar
sem frúin minist íslenskra bænda,
mun hún eiga við ibúa Þingvalla-
sveitar, sent svo rausnarlega studdu
Noregssamskotin, að vert er að á
lofti sje haldið. Hjer fer á eftir
kveðja frúarinnar.)
1 tilefni af því, að þetta verð-
ur máske sá síðasti 17. maí, sem
við Norðmenn erum hjer á
íslandi, hafið þjer beðið mig
um nokkur orð handa blaði
yðar.
Með þessu gefið þjer mjer
tækifæri til þess að bera fram
þakkir, er jeg sem norsk lengi
hefi haft löngun til þess að láta
í Ijósi: Það eru þakkir til hinna
Anders Hovden, presturinn og
skáldið er ýmsum íslendingum kunn-
ur. Hann dvaldi hér urn skeið, fyr-
ir 40 árum, og ýms ljóð hans hafa
komið út á islensku í þýðingu Bjarna
frá Vogi. Hjer birtist eitt ljóð hans
á landsmálinu norska.
AA'DERS HOVDEN:
Eg levde millom berg og knaus
Som barn i tronge kár.
Eg vaksen vart og reiv meg laus,
For vide mange ár.
Men alltid nár mitt harde land
Steig upp med fjellom blá,
Eg kjente det i bringa brann,
Gtad laul eg gráta dá.
So margt eit framandt land eg ság.
Det drusteleg og rikt
Og fint og fagert for meg lág
Som eventgr og dikt.
Men aldrig nokon gong so glad
Eg var, so sœl og fjág,
Som nár dei grásteins-berg i rad
Pa Norigs strand eg ság.
Hin áframhaldandi og sívaxandi
hylli, sem klassisk tónlist nýtur
hjá almenningi í Bretlandi undan-
farin styrjaldarár, hefir vakið al-
menna athygli, ekki síst hljóm-
sveitastjóranna, tónskáldanna og
•þeirra er fyrir liljómlelkum ráða.
Þessi almenningsáhugi hefir orðið
svo víðtækur, að nýjar hljómsveitir"
hafa verið myndaðar viða um land-
ið með því markmiði að almenning-
ur fái að lieyra góða hljómlist.
í sjálfri London, að úthverfunum
íslensku bænda, sem urðu fyrsl-
ir til að rjetta hjálparhönd og
skilja, þegar ráðist hafði verið
á Noreg. Þessir bændur munu
hafa vitað hvað þrengingar voru
og þessvegna skildu þeir okkar
þrengingar. Ef til vill skildu
þeir Itka að Noregur er hrjústr-
ugt land og fátækt, eins og
þeirra er, með samskonar raun-
um og samskonar yndi og með
samskonar anda. En það sem
þeir ef til vill vissu ekki, var
að þeir byggðu brúna til þeirrar
góðvildar og skilnings, sem við
Norðmenn höfum mætt á íslandi
síðan, á þesum erfiðu árum —
góðvild sem við aðeins getum
launað með því að sýna sams-
konar gestrisni í frjálsum og
farsælum Noregi.
Iler inne millom berg og urd
Vár vesle stove stod.
Vel var det ringt, det lille bur,
Men lell er heimen god.
Her far og mor sin hugnad fann
Og sleit og levde vel.
I trufast strev for dette land
Eg og vil vera sæl.
Det Ijoma millom desse berg
A v feders sterke fred,
Dei menn med manndom, mod og
merg
— Iler deira liv fekk verd.
Her levde dei i sorg, i frygd,
Til leiken dovna av.
Og her dei fann den siste trygd
— Si gode, logne grav.
Mitt land! eg gjev meö hugheilt mod
Alt det som heiter mitt,
Mitt tröitte sveite og mitt friske blod,
Sjá det er allting ditt!
So sælt ein gong for sliten mann
A sova i di jord!
Gud evig signe Norigs land!
Det er mitt siste ord.
frátöldum, eru nú haldnir 15—20
hljómkviðutónleikar á viku hverri,
aitk 20-30 söngvarahljómleika og
tónleika fámennra strokhljóðfæra-
sveita.
Sunnudagshljómleikarnir eru vin-
sælir. Á sunnudögum er ávalt fjölda
góðra hljómleika úr að velja í Lon-
don og komast þangað um 12000
manns, en hollast er að tryggja
sjer aðgöngumiða 2-3 vikum fyrir
fram. Það var óþarfi fyrir stríðið.
Meðal nýju hljómsveitanna, sem
halda afbragðs liljómleika i Lon
don, má nefna: „The Nexv London“,
„Tlie National Symphony Orkestra",
Samúel Eggertsson, Grettisgötu 6
verður 80 ára 25. maí.
sem leikur síðdegis á hverjum sunnu-
degi í Albert Hall, og í Golders
Green Orpeum á liverju sunnudags-
kvöldi, — „The National Philhar-
monic“, og „The Metropolitan
Symphony Orkestra“.
Sú liljómsveit, sem einna mest
hefir að gera, er hin fræga Hallé,
sem John Barbirolli tók við stjórn
á i júli síðasta ár. Siðan hefir þessi
sveit haldið um 20 hljómleika á
mánuði, fyrir ógrynni álieyrenda.
„The Liverpool Philliarmonic",
sem dr. Malcoln Sargent stjórnar,
leikur að staðaldri í öllu Norður-
og Mið-Englandi. Ein af hinum
mörgu hermannahljómsveitum, —
„Southern Command Symphony
Orkestra", sem sir Adrfan Boult
(fræga'sti liljómsveitarstjóri enska
útvarpsihs) stjórnar, hefir haldið
fjölda liljómleika i seluliðsleikhús-
unum, við hinn ágætasta orðstir.
Enskar stúlkur í áætlnnarbifreið
í fyrri heimsstyrjöld voru ensku
stúlkunar, sem þá voru til umsjónar
á almenningsvögnunum, rómaðar
fyrir áræði og dugnað, en i riúver-
andi styrjöld liggur við að þær
sjeu taldar hetjur, því að skilyrðin,
sem þær vinna við núna, eru ekki
sambærileg við þal), sem var fyrir
28 árum.
Þær hafa orðið að mæta grimmum
loftárásum, og einnig hafa þær orð-
ið að aka um myrkvaða vegi og
bæi, en myrkvunin nær i skamin-
deginu frá kl. 5.20 að kvehli til kl.
8.20 að morgni. Og vagnarnir þeiria
eru jafnan kakkfullir af fólki, vegna
þess hve miklar hönilur hafa verið
lagðar á akstur bif/eiða cinstakl-
inga.
En þeim tekst samt vel og með ró-
lyndi, atorku og glöðu geði, að
selja farmiðana, gefa til baka, hleypa
farþegunum út á rjettum stað, hjálpa
farlama fólki og börnum út og inn,
sefa rellótt fólk og frekjudalla, fást
við fólk þar sem troðningur er á
biðstöðvum, og svara sæg af spurn-
ingum.
„The Londoner", blaðamaður, er
skrifar pistla um England, segir svo:
„Jeg varð gagntekin hjer fyrir
skemstu af framkomu einnar af
þessum vagnstúlkum. Norskur sjó-
maður bað hana um að segja sjer
hvar skrifstofur norska flotans væru
Frh. á bls. lb.
Yðar
fíerd Grieg
Kvæði eftir Anders Hovden
i
Bretar vllja góða tónllst