Fálkinn - 25.08.1944, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
- LITLfl SfiBfín -
Gnðlaug Benediktsdóttir:
Grímnr
Sólin var gengin langt til vesturs,
hún var aS hverfa bak við fjöllin.
Uppi á liimninum sátu guilroðin
ský, sem vöktu löngun og þrár í
brjóstum manna. Yar ekki liægt að
ráða gátur út úr töfrandi fegurð
þeirra, og lyfta svolitlu af þeirri
hulu, sem fjötruðum anda er ill-
kleyft að sjá í gegnum?
Jeg sat uppi í lilíðinni, nokkuð
fyrir ofan flæðarmálið, og hugsaði
um dýrð náttúrunnar og miidi sjáv-
arins, þegar hvergi fannst andblær.
Það var mikill munur, eða þegar
rokið kom öllu í háa loft. Jeg kaus
þennan frið í náttúrunni, tók hann
iangt fram yfir ailt annað veðurfar,
eins og barn, sem grípur fegið í
framrjetta móðurhönd, þegar því
er erfitt að stíga fyrstu sporin. Allt
þetta yfirgnæfandi hamsleysi var
svo lamandi, og fjarri vanmáttugri
manneskju.
Þarna niðri í fjörunni kom gamail
maður gangandi. Hann var karimann
legur og sviphreinn, með þykkt og
mikið alskegg. — Hann var ekki
kominn það nærri mjer, að jeg sæi
liann svona greinilega, en jeg þekkti
hann áður. Hann átti heima langt
úti með sjó, en á vertíðinni kom
hann inn í þorpið til verstöðvarinn-
ar, og hafði þá alltaf atvinnu þar.
Hann virtist enga þekkja i þorp-
inu, og ekkert húsnæði fjekk liann
nema í geymsluskúr. — Það er lika
ágætt, sagði Grímur, — það var nafn
hans. — Þar er jeg svo vel út af
fyrir mig.
— Þú sálast úr kulda, sagði verk-
stjórinn, en þvi ansaði Grímur ekki.
Hann hafði fengið þak yfir höfuðið
og það var honum nóg.
Grímur var í skúrnum allt vorið
og fram á sumar, aiveg þangað ti!
atvinnunni lauk. — Þetta var allt-
saman liðið, og meira til, því að
i gær frjetti jeg það að Grímur
væri dáinn.
í gær þegar jeg kom heim, og
sagði frá því, að liann Grímur, sem
hefði verið i geymslunni væri dá-
inn, sagði fólkið: — Nú. Þetta kalda
eina „nú“, var svo vitlaust, að jeg
bætti við: — Hann Grímur var svo
góður maður, svo fallegt gamalmenni.
— Og aftur kom „nú“.
Jeg hugsaði með mjer að jeg
skyldi ekki eyða þeim góða vilja
og hug, sem minningin um liann
Grim vakti hjá mjer, í það að vera
að tala um hann við þetta fólk. Það
hafði víst ekki sjeð, live bjart var
yfir svip hans, hvað augu hans,
sem lágu djúpt, Ijómuðu þegar hann
kjassaði kerruklárinn, eða virti
fyrir sjer litlu börnin, sem ljeku
sjer í fjörunni. — Víst var Grímur
góður maður. Hann var vinur dýr-
anna, og þá hlaut hann líka að vera
mannvinur.
En hvað um það, nú kom Griinur
þarna. Hann hafði lagt hendurn-
ar á bakið, þegar hann fór að ganga
upp brekkuna, alveg eins og hann
var vanur að gera, á meðan jeg
þekkti hann. Nú átti hann aðeins
fáein skref eftir ófarin til mín.
Jeg horfði á skýjadýrðina i vestr-
inu, bráðum mundu þau hverfa,
og þau hin sömu mundu aldrei
koma aftur, heldur alltaf ný og ný,
og jafnhverfandi, eins og loftbólur.
En sálir góðra manna, þær hverfa
aldrei, heldur halda alltaf áfraiu
að vera til.
Jeg hafði ekkert fótatak heyrt,
en jeg vissi þó, að Grímur var
kominn. Og þegar jeg leit af skýj-
unum i ve'strinu, sá jeg livar liann
stóð, aðeins til liliðar við mig.
Jeg sá hann vel. Góðmennskan
lýsti úr augum hans, en andlitið
var ákaflega fölt. Svona bleikfölan
hafði jeg aldrei sjeð hann. Það er
líka von, hugsaði jeg, þú veist að
hann Grímur er dáinn.
Hann settist hjá mjer, rjetti fram
hendurnar, og strauk þeim saman
eins og hann var alltaf vanur að
gera, þegar hann var ekki að vinna,
en lióf máls á einhverju.
— Jeg var einmitt að hugsa um
það, byrjaði liann. — Að líklega
yrðir þú ekki vitund óttasleginn,
þó jeg kæmi nú að tala við þig.
En þakka þjer annars fyrir góða
viðmótið í vor eð leið.
Jeg gat svo sem engu sjerstöku
svarað honum, fyrst hann var kom-
inn, hlaut hann að segja það sem
hann vildi, enda hjelt liann áfram:
— Þú vissir það víst vel, hvernig
komið var fyrir mjer. Það vakti
ekki sorg í sál minni. En þegar jeg
átti að fara burt úr gamla kotinu
minu, sagði jeg við konuna, sen
var kominn til að sækja mig: —
Jeg vil ekki fara svona með þjer,
ekki svífa í loftinu, lieldur hefi jeg
alltaf liugsað mjer, að þegar jeg dæi,
hlyti jeg að fara róandi á bát yfir
hafið. Það verður yndisleg tilfinn-
ing, að mega róa til sólarlandsins,
þar sem erfiðleikarnir hverfa fyrir
krafti Guðdómsins.
Þá svaraði konan mjer og sagði:
— Kom þú þá hvernig sem þú vilt.
Jeg beygði sál mína í auðmykt
og þakklæti, og sagði við hana: —
Það má vera, að jeg doki eitthvað
við hjer, en aldrei skal það angra
þig að þú gafst mer þetta leyfi.
Hún hvarf, og því máttu trúa,
að það dimmdi yfir mjer. Þó bað
sonur minn ögn fyrir mjer, og það
færði furðanlegan yl í mig.
En í nótt, þegar jeg vakti einn,
þá kom hún aftur blessunin, og
segir við mig: — Grímur, ef þú
vilt, getur þú orðið vökumaður við
hafið.
— Guð blessi þig, sagði jeg. —
Ekkert gastu gert mjer betra, því að
jeg elska hafið, öldur þess og ró.
Ekkert Ijúfara kemur í hendur mjer,
en árarnar.
Grímur bjó sig nú undir að fara
aftur. Þetta var kveðja hans. Hann
kunni svo vel öllum þessum hlýleika
sem hann mætti. Hann gekk aðeins
fáein skref, svo notaði hann sjer
ljettleika sinn, og var þegar horfinn.
Hin gullnu ský í vestrinu voru
að liverfa. Jeg saknaði þeirra ekki
svo mjög, þvi hugur minn var hjá
gestinum, sem hafði komið.
Nokkru seinna, þegar norðaustan
vindurinn bljes, og haustið hafi sett
svip sinn á allt, kom Grímur í annað
sinn. Jeg sá hvar hann stóð við
borðstofudyrnar, þegar fólkið fór
inn, til að borða kvöldverð.
Hann beið þangað til kyrrð var
kominn á um kvöldið, þá kom hann
inn til mín.
— Þú hefir víst strax þekkt mig,
sagði hann. — Jeg hefi verið við
hafið allan tíinann síðan i sumar
að jeg kom til þín. En þó jeg elsk-
aði hafið þá varð það samt fljótlega
fjarri mjer. —• Og taktu nú eftir.
Rjett eftir jólin, ætla jeg að halda
lengra. Þá sest jeg í síðasta sinn,
í gamla bátinn minn, og liugsa eins
°g íeg gerði þegar jeg var barn, —
að jeg taki árarnar, og leggi út á
hið mikla haf, sem leiðir mig heim
til Guðs míns. — En jeg sest ekki
einn í bátinn, jeg á að hafa lítið
barn með mjer.
•— Þú manst að jeg sagði þjer
frá konunni góðu, sem skildi hik
mitt og löngun, á Áirslitastundinni
i sumar. Um daginn kom hún til
mín, og sagði:
— Grímur, þú ert mikill barna-
vinur. Þegar þú kemur í vetur og
færð þjer annan starfa, geturðu kom-
ið með hann Ingva litla hans Sig-
urðar með þjer.
— Er það sonur hans Sigurðar
verkstjóra? spurði jeg.
Hann játaði því.
— Hann verður hræddur við mig,
sagði jeg, en hún svaraði því engu.
Rjett eftir jólin verður svo mikil
fjara, að jeg get stigið upp í bátinn
minn þurrúm fótum, þó að jeg hafi
drenginn i fanginu. Hann er yndis-
legt barn, jeg man svo vel eftir
honum, þegar hún móðir hans bar
hann út í sólina í sumar. Jeg veit
alveg hvernig hann verður, þegar
jeg sest með hann á þóftuna, hann
hallar litla Ijóshærða kollinum sínuin
upp að mjer og hrokknu lokkarnir
hans bærast fyrir hæglátri golunni.
— Og ef einhver kæmi til mín, á
þeirri stund.u og segði: — Hvert
ert þú að fara, þá mundi jeg svara:
— Við erum báðir að fara yfir haf-
ið, alfarnir til ókunna landsins.
Auðvitað á jeg að kveðja gamia
bátinn minn, — einmitt þá, á meðan
Theodáp firnason:
Operur,
L’flíricaine
( Afrika-stúlkan)
Efniságrip:
Ópera í fimm þáttum eftir
þýska tónskáldið Meyerbeer
(1791-1864), tekstinn eftir
rithöfundinn E. Schribe.
Frumsýning i París 28. apríl
1865, og sama ár, í júlí og
desember, í Liindiinnm og
New York.
Þessi ópera er hin síðasta, er
hann samdi, hinn ágæti þýski tón-
snillingur Giacomo Meyerbeer, og
er liún og hefir verið mjög vinsæl,
því að i henni úir og grúir af fögr-
um og ljúfum línum,“ — koma þar
fram mörg fegurstu einkenni tón-
skáldsins, — en telja má þó að
hún sje fremur yfirborðskent verk,
jeg sit þarna á þóftunni, með litla
drenginn í fanginu, —• ætla jeg að
kveðja hann. — Hann verður kyrr
í fjörunni, og heldur áfram að fara
út á sjóinn með þá, sem geta leilað
sjer þar að lífsþjörg. Og nýjir vöku-
menn taka við nýju síarl'i, og gæta
þeirra sem um hafið fara. Þeir
verða allir sterkari og belur til þess
lagaðir en jeg.
Griniúr var hrifinn af frásögn
sinni. Hann var farinn að brosa.
Hann sá glögglega framundan þenn-
an komandi tíma. — Hann lagði
stóra og æðabera hendi sína á
handlegg minn, og var horfinn í
sömu svipan.
Jeg heyrði einhvern hvísla: —
Góða nótt, — og' þó jeg sæi engan,
held jeg að það hafi enginn verði
annar en Grímur, sem talaði.
Þannig kom þessi gamli maður
I annað sinn til mín, til þess að
lofa mjer að heyra, hvernig sjer
miðaði, áfram.
Haustið leið, veturinn gekk í
garð, og oft flugu mjer i hug orð
Gríms, um hann litla Ingva, sem
tók hinum bestu framförum, og varð
aldrei misdægurt.
En það sem liann sagði, kom
fram á sínum tíma. Rjett um jóla-
leytið veiktist drengurinn, þó ekki
meira en svo, að lasleikinn lýsti sjer
í því, að hann var amasamur, og
vildi láta sitja með sig. Það var ekki
laust við, að þetta væri aðeins lek-
ið sem óþekkt í honum, en fnum
dögum seinna var hann dáinn, —
og eflaust hefir allt. gengið, eins og
Grímur var búinn að sjá fyrir sjer.
Ingvi Jitli dó á sólskinsdegi hæg-
látum og hlýjum, eftir því sem hjer
er hægt að fá, um þann tíma árs,
og' mjer fannst að veðurbliðan hlyti
að gera heimför þeirra ennþá virðu-
legri. Sólin myndi verina þá, þar
som þeir sátu í bátnum, sem kvadd-
ur var í seinasta sinn, og hún mundi
gylla hrokknu lokkana hans Ingva
litla, svo þeir fengju sama blæ, og
þegar móðir hans bar hann út í ,
sumardýrðina.
sem lifa
— risti ekki djúpt. Og lekstinn er
skemtilegur.
Söguhetjan eða aðalpersónan er
hinn frægi siglingagarpur Vasco de
Gama (f. 1469), og nýtur sín þó
ekki í sem bestu „ljósi“ í leiknum,
enda er ekki nákvæmlega fylgt
sögu hans.
Fyrsti þátturinn gerist i Lissabon.
Dóttur Diegos flotaforingja, donna
Inez á að þröngva til að giftast don
Pedro, sem er ráðgjafi Emmanúels
konungs i Portugal. En mærin hefir
gefið Vasco di Gama hjarta sitt,
en hann hefir verið sendur með
sægarpinum Diaz, til þess að freista
að komast fyrir Höfðann og leita
nýrra landa, sem kynnu að vera
auðug á borð við löndin sem Colum-
bus hafði fundið. Fregnir höfðu nú
borist til Lissabon þess efnis, að
allur flotinn muni hafa farist, en
Frh. á bls. 11.