Fálkinn - 22.03.1946, Blaðsíða 6

()
F Á L K I N N
Þrír síðustu dagar Mussolinis
Eftir V. Lada-Mocarski
Framhald úr síðasta blað1.
Vegábréfin báru Ijcss nierki, að
þau liöfðn vcrið útbúinn í mesta
flýti. Á öðrn þeirra stóð 1912 sem
fæðingarár karlmannsins, á hinu
stóð 1914. Börnin mösuðu hvort
við annað á ítölsku, og spurðu,
hvaða maður þetta væri, sem yfir-
heyrði þau. Þegar þeim var sagt að
hann væri skæruliði, sögðu þau,
að allir skæruliðar væru lieimskir
og vondir.
Spánverjunum var nú sagt, að
Þjóðverjum einum yrði leyft að
lialda áfram ferðinni, og yrðu þau
því að verða eftir í Dongo. Maður
úr liópi skæruliða ávarpaði spænska
konsúlinn á spænsku og fékk vissu
um, að maðurinn gat ekki talað
það tungumál. „Konsúlnum“ og konu
hans var leyft að flytja á hótel í
bænum og áttu þau að dveljast
þar, uns frekari ákvarðanir yrðu
teknar i máli þeirra. Hin konan,
sem seinna reyndist vera Claretta
Petacci, frilla Mussolinis, var leidd
til ráðhússins.
Bill var að ljúka við rannsókn
á næsta þýska flutningabílnum, þeg-
ar einn af elleftu-stundar-frelsis-
sinnunum kom hlaupandi til hans
og sagði, að hann hefði fundið
mjög grunsamlegan Þjóðverja í bíl,
sem stóð allmiklu aftar í lestinni.
Bill fór undir eins með manninum
og í bíl þessum fundu þeir mann,
sem lá i hnipri á gólfinu og sneri
baki að þeim. Hann var klæddur
þýskum yfirfrakka og hafði þýskan
hjálm á höfði.
■Bill stóð á jörðinni og teygði sig
upp, snerti við manninum og kallaði
„Camerata". Maðurinn hreyfði sig
ekki. Þá ávarpaði Bill hann sem
„Eccellenza“. En maðurinn bærði
ekki á sér.,„Cavalierc .Benito Musso-
lini“, hrópaði Bill og maðurinn
kipptist við. Bill stökk upp í bílinn
og skæruliðinn fylgdi honum eftir.
Þýsku hermennirnir höfðu farið
út lir bílnum og stóðu nú fyrir
aftan hann. Einn þeirra sagði að
það væri drukkinn „kamerad“, sem
lægi í bílnum og væri ekki vert
að gera honum ónæði. Bill sagðist
sjálfur mundu komast að raun um
það og nálgaðist manninn, sem var
umkringdur ábreiðum og lá enn i
hnipri á gólfinu með hand-vélbyssu
milli hnjánna. Bill gat ekki séð and-
lit hans og tók þvi af honum hjálin-
inn. Kom þá i ljós liinn alþekkti
skalli á II Duce.
Mussolini stóð nú upp og sagði:
„Eg mun ekki veita viðnám.“ Bid
tók vélbyssuna af honum og
fékk skæruliðanum hana. Þvínæsl
tók hann undir vinstri liandlegg
Mussolinis, en skæruliðinn tók undir
þann hægri; og bjuggust lieir nú
til að stíga niður úr bílnum. Bill
bjóst fastlega við því að þýsku
hermennirnir mundu hefja skothríð,
og hélt hann að þetta væri sitt
siðasta. Það gátu ekki talist miklar
líkur til, að Þjóðverjarnir mundu
láta Mussolini af hendi á svona frið-
samlegan hátt. Seinna skýrði Musso-
lini frá því, að þýsku hermennirnir
hefðu fengið skipun um að skjóta
strax og uppvíst yrði um Mussolini.
Samt sem áður kom enginn þeirra
II Duce til lijálpar, en í stað liess
lagfærðú þýsku hermennirnir þrep-
in aftan úr bílnum og Mussolini
og skæruliðarnir tveir stigu til jarð-
ar.
Mussolini varð augsýnilega fyrir
vonbrigðum en hann bar sig vel.
Á leiðinni til opinberrar byggingar
þarna í nágrenninu, kvaðst Bill
mundu ábyrgjast II Duce persónulegt
öryggi svo lengi sem hann væri
í sinni gæslu. Það glaðnaði yfir
Mussolini, er hann heyrði þetta.
Skæruliði fór á undan, en Bill gekk
á eftir Mussolini með skammbyssu
í hendinni. Hann veitti því athygli,
að skammbyssa liékk í belti Musso-
lini, og tók hana af honum.
II Duce var leiddur inn í stórt
herbergi á neðstu hæð byggingar-
innar, til vinstri handar við aðal-
inngöngudyrnar. Þegar hann kom
inn í herbergið fleygði hann frá
sér þýsku yfirhöfninni og lirópaði:
„Nú er nóg komið af öllu því sem
þýskt er. Þeir liafa aftur svikið mig.“
Það er erfitt að segja, hvort þessi
orð hafi átt við tregðu þýsku fylgd-
armannana til að berjast, eða livorl
Mussolini meinti eittlivað annað
með þeim.
Nokkrir vopnaðir skæruliðar
skipuðu sér inn í herbergið til
varðhalds um Mussolini. Hann gat
þess, að slíkar varúðarráðstafanir
væru óþarfar, ]iví liann mundi aldr-
ei reyna að strjúka. Bill dvaldist hjá
Mussolini um stund og spurði hann
spjörunum úr.
„Hvar er Vittorio, sonur yðar?“
„Eg veit það ekki.“
„Hvar er Graziáni?“
„Eg veil það ekki fyrir vist; býst
við að hann sé í Como. Hann sveik
mig á síðustu stundu og neitaði að
koma með.“
„Hversvegna voruð þér í flutn-
ingabil, þegar sumir ráðherrar yðar
voru í brynvarinni bífreið?“
Aftur muldaðir Mussolini eitthvað
um svik.
VI.
Daginn eftir, þegar fréttist um
handtökur Mussolini og ráðherranna,
komust ýmsar sögur á kreik um það,
með hvaða hætti þeir hefðu verið
handteknir. Næstum allar þessar
sögur voru uppspuni. Fréttir dag-
blaðanna voru einnig uppspuni að
miklu leyti, jafnvel staðurinn, þar
sem Mussolini var handtekinn, var
ekki rétt hermdur í þeim.
Ein clgengasta sagan var sú, að
Mussolini hefði verið barinn og
yfileitt orðið fyrir hinni verstu með-
ferð, þegar hann fannst í þýska
flutningalestinni. Nákvæm rannsókn
í Musso og Dongo (mestmegnis bygð
á frásögn sjónarvotta) leiddi það
hinsvega í ljós, að framferði skæru-
liðanna var þeim til sóma, því að
hvorki Mussolini né nokkur liinna
fanganna urðu fyrir hinu minnsta
ofbeldi.
Og sannleikurinn var sá, að íbúar
héraðsins fengu hvergi að koma
nærri föngunum á þeim rúmum
24 tínjum, sem liðu frá því þeir
féllu skæruliðunum i hendur o.g
þangað til þeir voru teknir- af lífi.
Skæruliðasveitin var skipuð mönn-
um, sem höfðu tamið sér heraga,
og þeir hlýddu í einu og öllu for-
ingja sínum Pedro, er liafði mikla
og góðá reynslu í starfi sínu.
Símasambandið milli Dongo og
Como var nú rofið af skæruliðunum.
Vanargarður skæruliðanna á vegin-
um milli Gravedona og Menaggio
hindraði alla umferð. Skæruliðarnir
vildu ekki eiga það á hættu, að
nokkrir menn kæmust af yfirráða-
svæði þeirra til héraðsins umhverfis
Como en það var enn í höndum fas-
ista. Það var því af einskærri tilvilj-
un að áreiðanlegar fregnir af hand-
töku Mussolinis bárust til Milano.
En það atvikaðist svona:
„Garlo“, yfirmaður einnar smá-
sveitar skæruliðanna, hafði bæki-
stöð í Gera Lario, þorpi einu við
norðurenda Como-vatnsins. Þégar
hann frétti, að stór þýsk-ítölsk
flutningalest, sem Mussolini var i,
hefði verið stöðvuð af skæruliðum
nálægt Dongo, þá ákvað liann að
fara þangað.
Til frekari fullvissu um, að Musso-
lini hefði verið tekinn höndum, fór
Pedro til dvalarstaðar hans og sá
II Duce með eigin augum. Carlo
sneri aftur til Gera Lario og liélt
þegar á skrifstofu Idro Elettrica
Comacina, en þaðan lá einkasíma-
lína á aðalskrifstofu féJagSins í
Milano. Kl. 5,30 eftir hádegi símaði
hann til Milano og talaði við einn
af verkfræðingum félags'ins. Carlo
fól honum að tilkynna CLNAI, að
Mussolini hefði í raun og sannleika
verið handtekinn. Klukkustundu sið-
ar kom svar frá GLNAI, sem lagði
svo fyrir að strangur vörður skyldi
hafður um Mussolini og þess vand-
lega gætt að honuin tækist ekki
að flýja; en unifram allt mætti ekki
gera honum mein á nokkurn hátt.
Carlo kom þessum fyrirskipunum
áfram til Pedro og Bill.
Framhald i nœsta blaði.
Frá þingi sameinuðu þjóðanna. Myndin var tekin meðan rætt var um eitt erfiðasta vandamálið, nefni-
lecja Indonesíu, Grikkland og lran. Til vinstri sést Itússinn Visjinski, til hœgri tíretinn tíevin, en á
milli þeirra stendur Ameríkaninn Stetlinius.