Fálkinn - 25.10.1946, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
Engilbertssúlan í Stokkhólmi.
eins verið greidd af tæpri hálfri
vísitölunni, en hjá okkur af henni
allri. Og Svíar hafa varið ógrynni
fjár til hervarna og þurft að hafa
tugi þúsunda af ungum, vinnandi
mönnum undir vopnum. Skattarnir
eru gífurlega háir, en það vantar
að vísu ekki hjá okkur heldur. Sviar
hafa sparað stórlega við sig i mat
og drykk og halda því áfram.
En Stokkhólmur er samur og jafn
— hið ytra. Ljósadýrðin á Kungs-
gatan og Drottningsgatan er enn
meiri en lhin var á stríðsárunum,
þó að máltíðirnar á borðum íbú-
anna séu fábreyttari en var. Búðar-
gluggarnir á verslunargötunum eru
kúfaðir af freistingum, sem allur
þorrinn aðeins fær að sjá en ekki
snerta. Það er minna keypt af lúxus-
vörum en var, einkum innfluttum.
Hinsvegar kaupir fóllc málverk og
listiðnað alveg eins og Sigurjón á
Álafossi stæði á hverju götuhorni
og kallaði: „Kaupið innlendan iðn-
að!“
Og fólkið skemmtir sér, það er
meiri aðsókn að leikhúsum, kvik-
myndahúsum, hljómleikum og sýn-
ingum en áður var, enda er verðinu
stillt i hóf. Engin 25 króna bílæti.
— í leikhúsinu situr maður ágætlega
fyrir 5 svíakrónur og kvikmynd fyr-
ir 1.25. Verðlagið á að vera „demo-
kratiskt“ en ekki „gullasch“. Á liin-
um ódýru og hreinlegu matsölu-
luisum kostar máltíð með köldu
borði og einum heitum rétti 1 kr.
og 30 aura og glas af öli, sem þó
er hósköttuð framleiðsla, 44 aura,
en á dýru veitingahúsunum kostar
máltíðin 2-5 krónur enda er hún
fjölbreyttari, og ölglasið 70 aura.
Gengið er ísl. kr. 1.81 fyrir eina
krónu sænska, og svo er liægt að
bera saman. En Svium sjálfum finnst
þetta dýrt og varpa öndinni þegar
þeir minnast á gömlu góðu dagana
fyrir stríð, áður en skattarnir hækk-
uðu.
En þó að Svíar spari hafa þeir
ekki vanrækt að halda ásjónu höfuð-
horgarinnar sinnar við. Húsin eru
jafn þrifleg og göturnar jafn hrein-
ar og áður. Og talsvert hefir bæst
við af nýjum stórhýsum á stríðs-
árunum, t. d. Södra Sjukhuset, sem
talinn er fullkomnasti spitalinn í
Evrópu nú, hið ytra tignarlegri en
nokkur konugshöll og hið innra með
algerleg'a nýju sniði. Þar er t. d. eld-
húsið uppi á efstu hæð, til þess
að forðast matarlykt á sjúkragöng-
unum, en hún leitar upp á við eins
og flest önnur lykt. Væntanlega
verður tækifæri til þess að segja
lesendum Fálkans frá Södra Sjuk-
huset síðar og líka frá barnaheim-
ilinu, þar sem allir gestirnir eru
lrá eins til sjö ára. Þetta eru hvort-
tveggja merkileg fyrirtæki og talandi
tákn þess live framarlega Svíar
standa í þeirri grein féalgsmála sem
veit að heilbrigðri varðveislu heils-
unnar.
Blaðamannaþingið var sett í Kon-
serthuset, hinni frægu hljómleika-
höll þjóðarinnar, sem alið hefir
Bellman, Wennerberg, Stenhammer
og fleiri slíka. Konserthuset er ein
glæsilegasta bygging Stokkhólms
með gífurliáum súlnagöngum við
framhliðina er veit út að Hötorget,
en þar er markaður fyrri hluta dags.
Önnur hliðin veit út að Iiungsgatan
en á bak við er Drottninggatan.
Fyrir framan inngöngudyrnar lengst
til vinstri er hin fræga en nokkuð
umþráttaða mynd Carls Milles af
Orfeusi. Stóri salurinn í Konsert-
huset er svo mikill um sig að liann
hefði gleypt þátttakendurna í setn-
ingarfundinum, og voru þeir þó
um 800. Við vorum þessveg'na sett-
ir í „Litla salinn“ en þar var nóg
rúm. Þess verður að geta hér að í
einum sal þessa húss eru myndir
eftir íslending, Ásmund Sveinsson
myndhöggvara, sem fenginn var til
að skreyta hann lágmyndum, sem
tákna ýmsar greinar listarinnar.
Stokkhólmur er í hæsta máta borg
fortíðar og nútíðar. í Gamla sta’n,
fyrir utanl konungsliöllina, eru svo
þröngar götur að ómögulegt er að
mætast með kerrur þar, en hinsveg-
ar er Narvavagen yfir 80 metra
breiður. Víða má sjá einlyft gömul
hús, sem nú eru umkringd af há-
um steinhúsum, en hinsvegar eru
„turnarnir“ frægu, Kungstornet og
Drottningtornet 18 hæðir. í öðrum
þeirra eru veitingasalir á mörgum
hæðunum, og’ sér þaðan yfir alla
borgina út um gluggana. Hin nýju
St. Göran og drekinn.
verslunarhús éru flest 6 til 11 hæðir,
og eru með funkissvip og létt yfir
þeim. Öðru máli gegnir um stór-
liýsi frá aldamótunum og fram til
1920. Þar tekur maður mest eftir
hve allt er stórskorið og þungt í
vöfunum, eins og' t. d. Pósthúsið
og' sumir bankarnir. Hinn rauði
kalksteinn gefur mörgum af þessum
húsuin sérkennilegan svip. Margar
eldri byggingarnar t. d. konungs-
höllin, er liinn frægi byggingameist-
ari Tessin teiknaði, eru með léttara
yfirbragði. En léttast er þó yfir
sumum höllunum í nágrenni borg-
arinnar, svo sem hinni undurfögru
livítu liöll á Drottningholm, sem
Hedvig Eleonora drottning lét byggja
upp úr eldri liöll, eftir teikningum
Tessins. Þangað lét Gustav III. flytja
kynstur dýrgripa og svallaði þar
og sólundaði uns hann var skotinn
til bana i leikhúsinu i mars 1792.
Það leikhús er enn við og við not-
að, og blaðamenn fengu tækifæri
til að horfa þar á skemmtilega og
fróðlega sýningu gamanóperu frá
18. öld.
Svíar liafa góðan liúsakost til
að halda stór mót. Á verkfræðinga-
móti Norðurlanda í vor sem leið
voru til dæmis 2800 þátttakendur,
en þá varð lika að liola gestunum
Framh. á bls. 14
Kungl. Dramatiska Teatern í Stokkhólmi.
\
Útsýn úr turni Stadshuset i Stokkhólmi.
Nationalgalteriet, aðalmálverkasafn Sviþjóðar.
*