Fálkinn - 23.05.1947, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
Sorgarsaga
ur ísiiiiiii.
Eftir
Edv. Welle-Strand.
„ísblómið“ frá Tromsö liggnr
við hafísjaðarinn. Sjórinn er
kyrr og fagnr, og sólin slafar
gullnum geislavöndum ofan í
grænskolótt djúpið við ísinn.
Alexander Alexandersson for-
maður situr uppi í tunnunni og
notar kíkinn. Hann er feitur og
hnubbaralegur karl, kinnbeina-
mikill og liárið stritt og grátt.
Hann er frægur um allt ishafið
fyrir dirfsku og heppni. Formað-
urinn sér langt inn yfir ísinn.
Víða eru háir hrannagarðar en
hann sér ekki einn einasla sel.
Nú er þó einmitt kópatiðin og
um að gera að vera á vcrði. En
hvergi er kóp að sjá á þeim
ís sejn „ísblómið“ liefir farið
hjá. Ónei, hann mun halda sig
austar, hugsar Alexander for-
maður með sér. En liann fer
ekki úr tunnunni. Um að gera
að rannsaka sem stærst svæði
jneð kíldnum. Það er orðið svo
áliðið vetrar að það gæti farið
svo að hann kæmi heim tóm-
hentur ef hann fyndi ékki sel
einhvern næstu daga.
Það væri ógaman að kojna
heim til Tromsö með tóma skút-
una. Hann mundi lækka í á-
liti hjá útgerðarmanninum. Og
það yrði afdrifaríkt fyrir af-
komu lians og piltanna, sem
liann hafði um borð. Það var
ekkert barnagaman að liggja í
ísnum og piltarnir áttu það
meira en skilið að fá eilthvað
í aðra hönd fyi’ir allt stritið.
Helst mikið, svo að þeir gætu
komið með honum aftur næsta
vetur. Það var úrvals áhöfn,
sem hann hafði í þelta skipli.
Allt gamlir og reyndir ísliafs-
menn. Meira að segja matsveinn-
inn hefir verið i ísnum tuttugu
vertíðir. Og það bar ekki otl
við á selveiðaskútunum.
Skipið heldur áfram með-
fram isjaðrinum, fer margar
mílur, en Alexander sér ekki
einn einasla kóp. Þarna er ekk-
ert kvikt í hrönnunum, og það
er ])ar, sem kóparnir eru van-
ir að liggja og sólbaka sig þeg-
ar vcði’ið er eins og í dag. Og
hvergi sést heldur i krapablá í
ísnum, svo að hann liefir þjapp-
ast vel saman af straum og
vindi. Alexander formaður hef-
ir aldrei séð annað eins í þessi
bráðum þrjátíu ár, sem liann
hefir verið í austurísnum.
— Iíver fjárinn liefir orðið
af selnum? Hefir liann farið svo
langt austur að liann sé kom-
inn á rússnesku veiðistöðvarnar?
Ja, livað veit liann. Undanfarna
vetur hefir hann verið að finna
selinn á þessum slóðum, sem
liann er að sveima um núna.
Já, ár eftir ár hefir hann legið
þarna — þúsundir af kópum.
En i vetur er hann horfinn.
Hvert hefír hann farið? Ef það
líða tvær vikur enn þangað til
hann finnur liann þá er það
orðið of seint. Þá eru skinnin
orðin svo lítils virði að þau
verða að heita má óseljandi í
Tromsö.
Formáðurinn fer niður úr
tunnunni, dapur í huga. Hann
ætlar að fá sér bolla af sterku
kaffi til að liressa sig á. Því
að það er ekki ánægjan pintóm
að húka i tunnunni, jafnvel þó
að veðrið sé jafn gott og það
cr i dag. Að minnsta kosti revn-
ir það á augun að rýna í sí-
fellu í kíkinn. Og liann er orðinn
það fullorðinn að augun eru
ekki jafn sterk og þau voru
fyrrum. Hann fann það hest
þegar liann las. Tíminn var alll-
of fljótur að líða. Eftir aðeins
tvö þrjú ár yrði hann að hætta
íshafsferðum með „ísblómið“
sitt. Það þurfti yngri og sterk-
ari menn en hann til þess að
kljást við austur-ísinn. Hann
fann að liann var ekki orðinn
eins léttur á sér og forðum,
þegar liann var að klifra upp í
tunnuna. Nei, hann kveið fvr-
ir i livert skipti, sem hann þurfti
að fara þangað, og það var oft
á dag. En liann trúði ekki öðr-
um fyrir því verki en sjálfum
sér.
Alexander skipstjóri drekkur
marga kaffibolla áður en liann
fer upp i tunnuna aftur. Aug-
un i honum eru fljótandi, svo
að hanh verður að sti’júka þau
með handarbakinu áður en liann
tekur kikinn.
Skipið hefir farið langa lcið
meðan hann var niðri. Jú, liann
mun hafa farið liálfa mílu cða
nálægt þvi, enda hefir skipið
farið fulla ferð.
Það er ckki eins mikið af
lu’önnum í ísouii’ þarna eins
og ]ioð var vesfar. En hvað er
né ]ietta þarna? lú, vist er bíá
: isni'in þarnai f á getur kóo-
uri.on varla vciið langt undan.
Iíann er vanur að halda sig í
grennd við vakivnar. Það liefir
liann reynt alla þessa möj’gu
vetur, sem hann hefir verið við
veiðiskap í ísnum.
Og nú kemur liann auga á
selinn. Þarna liggur liann í
stórri torfu, skammt frá blanni.
Bara að maður gæti nú komist
að bon.mi og farið a5 drepa.
En hvergi var opna vök að sjá,
sem skipið gæli komist inn i.
Jæja, en nú vissi hann þó hvar
kópurinn var, og svo var ekki
annað að gera en leita fyrir
sér eftir vök, sem hægt væri
að troða sér gegnum. Það gæli
orðið í dag eða á morgun. En
það gat lika farið svo að hann
fyndi ekki neina vök. ísinn var
svo óútreiknanlegur. En það
var oft langt frá skipinu þang-
að, sem ungselurinn var, til
þess að þorandi væri að sleppa
piltunum þangað gangandi. Ef
hann færi að kalda á norðan
eða austan mundi ísinn hrotna
og komast á skrið, og þá væri
úli um piltana. En liann þorði
að hætta skipinu langt inn í
ísinn ef hann fyndi vök. Að
vísu var það hættulegt líka, ef
rok kæmi á og ísinn hlæðist í
garða. En íshafsformaður varð
að tefla i tvísýnu. Gerði hann
]>að ekki, þá var hann ónýtur.
Alexander liafði oft lent í
lirannaís og nokkrum sinnum
var ekki annað sýnna en að
skipið mundi malast í smátt,
en þá opnaðist rauf, sem liann
komst lit um á síðasla augna-
bliki. Svo að isinn var ekki eins
bölvaður og af honum var látið.
Að minnsta kosti bafði liann
vei'ið þolinmóður við Alexander.
Guði sé lof!
En ])að skeður svo margt ó-
vænt ])arna norður i isnum.
Alexander formaður fær að
minnsta kosti að reyna það í
dag að bláin, sem liann hefir séð
])arna innfrá opnast, og breið
geil myndast alveg út í jaðar.
Hann kallar niður á þilfarið.
Vei’ið þið tilbúnii’, piltar. Það
er sandur af kóp inni á ísnurn.
Hann fer niður á þilfarið og
stýrir skipinu inn í vökina, eins
langt og liann telur sér fært án
þess að styggja selinn. Það er
best að fara varlega, hugsac
Iiann með sér. Hásetarnir liópast
niður á isinn með selbarefiin
sín. Þeir þurfa ekki á byssum
að balda í dag. Nú er um að
gera að rota sem mest með bar-
cflunum.
Formaðurinn og matsveinn-
inn eru einir eftir á skipinu.
Formaðurinn fer undir þiljur
til að líta á loftvogina. Hann
drepur á Iiana fingri. Loftvog-
in hrapar. Það er ills viti, svo
að nú er um að gera að vera
á verði. Þegar hann kemur upp
á þilfarið aftur er himininn
enn lieiður og hlár, svo að eklci
er nein liætta á ferðum. En loft-
vogin er fallandi og það gat
táknað óveðui’. Hver veit nema
liann ryki upp með austan-
storm? Hann gal komið óðar
en varði.
Atti hann að kalla á piltana
að snúa aftur? Það væri ergi-
legt að gera það, fyrsta daginn,
sem tækifæri gafst til að gera
góða veiði. Alexaníter ákveður
að lála slag standa Hann verð-
ur að tefla á tvær hættur. Skip-
ið hafði sterka vél og góða ís-
brynju, svo að það mundi þola
þrýsting ef illa færi.
Hann borfði gegnum kik-
inn og sér piltana rota selinn.
Þeir hafa komist milli hans og
vakarinnar og geta drepið cins
og þeir vilja. Það verður góð
veiði, sem þeir fá í dag.
Léttur kaldagustur fer um
loftið og hann kemur að austan.
Jú, þetta var aðvörun, en það
var þó engan veginn visl að
stormur yrði og vökin er breið
og golt að stjórna skútunni i
henni. Til vonar og vara snýr
Iiann henni slrax með bógiim
lil hafs, svo að hann verði fljót-
ari til ef ísinn færi allt í einu
að hlaðast saman. IJann biður
matsveininn að elda góðan mal
og hafa hann tilbúinn þegar pill-
arnir komi. Þeir þurfa að liáfn
cittlivað kjarngott að hressa sig
á þegar þeir tiafa dregið veið-
ina að skipinu. Sjálfur tekur
liann sér stóra tóbi.kstölii.
Nú fara að dragast saman
lítil gráhvít ský á lofti. Kannske
var það bylur, sem loftvogin
boðaði? Alexander formaður fer
undir þiljur og drepur al’tur
fingri á loftvogina. Ilún liefir
falíið meðan hann var uppi, og
er enn að falla. Það er sýni-
legt að það kemur ó1. cður i
dag eða í nótt. En hvaðan kem-
ur það? Tveir máfar koma
flögrandi innan af ísnum og
yfir skipið. Það boðar storm.
Máfui’inn leitar alltaf til liafs
undir veður. Þá telur hann sig
ekki öruggan inni á isnum.
Alexander hugsar enn um hvort
hann eigi ekki að kalla i pilt-
ana. En það væri skörnin og
skaði að láta tækifærið ganga
úr greipum sér. Ekki golt að
vita hvenær það kæmi aftur.
Það gat vel hugsast að margir
dagar liðu þangað til næst, og'
tíminn var dýrmætur. Og enn