Fálkinn - 07.01.1949, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
BRtBKAIPIB
EFTIR ALEX4WDER KTPRIW™—,
Höfundiir sögukorns þessa, Rússinn Alexander Kuprin, fæddur 1870 og látinn 1038, fór að skrifa söyur 19
ára, er hann var á liðsforingjaskólahum, en kunnur uarð' hann ekki fgrr en skáldsagan „Einvígið“ kom
út, 1901. Er hán ádeila á hermennskuna og talar máti friðarstefnunnar svo heitt, að henni var líkt við sög-
una „Niður með vopnin“ eftir Berthu von Suttner. Enn meiri athygli og umtal vakti þó ,.Jama-fenið“, sem
fjallar um fallnar konur. Kuprin tók aldiéi neina afslöðu til stjórnmáila, en frelsisvinur og nmnnúðar \
var hann jafnan og barðist m. a. gegn Gyðingahatrinu í Rússlandi, eins og sjá má af eftirfarandi sögu.
í ýmsu svipar honum til Tolstoys og Antons Tsjekov.
EIN af sveitum herdeildar-
innar hefir jafnan vetursetu i
Iitlum Gyðingabæ nálægt landa-
mærunum, en nafn hans sést
ekki á neinu landabréfi. Þang-
að gerir strangur ofursti útlæga
alla miður heppilega menn i
herdeildinni — fjárhættuspilara,
fyllisvín og letingja. Liðsfor-
ingja, sem ekki lcunna að dansa,
og liðsforingja, sem eru svo óá-
sjálegir að þeir „lýta fylking-
una“. Háttsettu foringjarnir
sýna sig aldrei á þessum út-
skækli.
Nú eru jól. Sveitirnar liafa
ekki haft nokkurn skapaðan
hlut að gera síðustu dagana.
Flestir liðsforingjarnir hafa
fengið jólaleyfi og farið á her-
deildarstöðvarnar i næsta kaup-
stað, aðrir liafa laumast á hurt
þegjandi. Sljoskin fánaberi er
einn þeirra fáu, sem sálu um
kyrrt. Ilann situr á rúmstokkn-
um i rökkrinu, með krosslagðar
lappirnar og tottaði vindlinga-
stúf, sem enginn eldur var í, og
nennir ekki einu sinni að kalla
á vikaþjón sinn lil að láta liann
kveikja á lampanum. Fyrir ut-
an gluggann gægjast svartar
trjágreinar fram úr rökkrinu,
en á hak við grillir í snævi föld-
uð þökin, eins og livítar mjúk-
ar húfur á hláu hreysunum.
Ilelgidagarnir liafa sett Sljo-
skin út af laginu og fyllt sál
' VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skriístoía:
Bankastr. 3, Reykjavík. Simi 2210
Opin . virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaðiC kemur út hvem íöstudag
Allar áskriítir greiOist fyrirfram
HERBERTSprent
lians kjarkleysi. Ilann hefir sof-
ið allan seinni hluta dagsins, en
samt eru útlimirnir á honum
þungir eins og klettur, og í sí-
fellu setur að honum krampa-
kennda geispa. Honum getur
ekki dottið neitl í hug og liann
veil ekki hvernig liann á að
drepa tímann. Því að Sljoskin
les ekki. Allt sem í bókunum
stendur er lygi — Það kemur
ekki fyrir í daglega lifinu. Sér-
slaklega finnst honum að allt,
sem um ástir er skrifað, sé vellu
legt hull, sem verðskuldi ekki
annað en háð og spott. Annars
hefir hann nú gleymt öllu, sem
hann hefir reynt að lesa fyrr
og síðar. í frístundum les hánn
aldrei neilt annað en her])jón-
ustureglurnar
Hann lítur deyfðarlega úl um
snjóuga rúðuna. Ekkert er hægt
að fara. Auk liðsforingjanna er
ekki annað af svokölluðum
betri borgurum í bænum en
kaþólski presturinn, tveir djákn
ar, lögreglufulltrúinn og nokkr-
ir póstmenn. Sljoskin umgengst
þá ekki. Hann lítur niður á
póstmennina og lenti í ldandri
við JögreglufuIItrúann í fyrra.
Samt ranglar hann út á götuna.
Tunglið er í fyllingu. Hann heyr
ir hundana gella í húsagörðun-
um og í fjarska heyrist ómur
af bjöllum. Þegar hann kemur
inn i Aðalstræti keinur þéttur,
svartur mannfjöldi á móti hon-
um hlæjandi og hrópandi.
„Bölvað Gyðingaliyskið!“ taut
ar Sljoskin fullur haturs.
Nú lieyrðist gjallandi hljóðfæra
sláttur og bumbur eru barðar.
Tjaldhiminn á fjórum stöngum
gnæfir yfir múgnum og færist
hægt nær. Á undan ganga þrír
hljóðfæraleikarar, með flautu,
fiðlu og trumbu; þeir halda
hljóðfærunum liátl á loft og
dansa, fetta sig að skæla sig
framan í áhevrendurna.
Fánaberinn stendur kyrr.
Konur og karlar, börn og gam-
almenni skunda framhjá gegn-
um bjarmann frá ljóskerunum.
Mörgu fallegu stúlkuandliti með
skjannahvítar tennur er snúið
að fánaberanum með vinsam-
legu hrosi, eins og þetta inni-
lega bros væri ætlað lionum
einum, Sljoskin fánabera.
„Jæja, svo að herra lautin-
antinn hefir líka lárið á stjá til
þess að horfa á brúðkaupið?“
heyrðist allt í einu sagt hak við
hann. Rödd sem hann kannast
við.
Það er Drisner, kaupmaðurinn,
sem selur hersveitinni ket og
eldivið, lítill, glaðklakkalegur
gamall Gyðingur, sem kemur
nú lil Sljoskins. En fánaberinn
lætur sem hann sjái ekki fram-
rétta hönd hans. Sá sem fyrr
eða síðar verður yfirliðsforingi
réttir ekki Gyðingi höndina.
„Glaðvær brúðkaupsfylgd,
finnst yður ekki?“ sagði Drisner
gamli hálfvandræðalega, en
hann brosir ennþá. „Það er
hann Friedmann litli i leirvöru-
búðinni, skiljið þér, sem er að
giflast næstelstu dótturinni hans
Epsteins. Sex hundruð rúblur
i heimanmund minna má nú
gagn gera! Sex hundruð rúblur
í beinhörðum peningum!“
Fánaberinn brosir fyrirlitlega.
Sex hundruð rúblur! Eins og
])að sé nokkuð. Ekki skulu það
verða minna en tíu þúsund rúbl
ur, sem liann sjálfur, Sljoskin,
fær með konunni, undir eins og
hann er orðinn lautinant. Eng-
in stúlka getur staðisl tígulegan
liðsforingja.
Brúðkaupsfylgdin gengur vf-
ir torgið og skipar sér í hálf-
hring fyrir framan hús, þar
sem hirtu stafar úr hverjum
glugga. Sljoskin og Drisner
slangra þangað líka.
„Ilerra lautinantinn hefði ef
til vill gaman af að koma i
veisluna? spyr Drisner og gón-
ir á fánaberann.
í brjósti Sljoskins berst stæri-
lætið við leiðindin. Og liann
spyr hikandi: „Getur maður
þáð?“
„Þér eruð áreiðanlega velkom-
inn. Þér gerið þeim gleði með
því. Komið þér bara með mér,
þetta er ekkert hátíðlegt! Þér
verðið mér bara samferða.
Bíðið þér ofurlítið, ég fer beint
inn ......“
A næsta augnabliki smeygir
hann sér gegnum mannþyrping-
una og kemur aftur með föður
brúðarinnar, gráhærðan öldung
en rjóðan í kinnum. Hann kink-
ar vingjarnlega kolli lil Sljo-
skins.
„Þér eruð velkominn, herra
liðsforingi, þetta er okkur mik-
ill lieiður. Á svona hátíð er
hver heiðvirður gestur hjartan-
lega velkominn. Leyfið þér að
ég gangi á undan?“
Drisner, sem var upp með sér
af að hitta jafn mikilsverða
persónu og fánabera -— nærri
]>ví llðsforingja — tekur í jakka-
ermi Sljoskins og hvíslar: „Hef-
ir herra liðsforinginn peninga?“
Sljoskins grettir sig. „Á mað-
ur að borga inngangseyri?“
„Inngangsevri? Nei, það cr nú
eitthvað annað. En þér skiljið,
okkur verður boðið vin .... og
svo eru hljóðlæraleikararnir
.... og ýmislegt .... leyfist
mér að lána yður þrjár rúblur
:— við getum jafnað það seinna.
Þér skuluð fá þetta í smáu. Ja-
há, þelta er nú siður hérna hjá
okkur. Gangið þér nú i bæinn,
herra íiðsforingi.“
Veislan var haldin i stórri,
tómri hlöðu, og var henni skipt
í tvennt með skilrúmi. Bekkir
voru meðfram veggjunum, i
fremri deildinni voru nokkrir
stólar og borð Iianda hljóðfæra-
leikurunum, en í innri helm-
ingnum langt horð undir kvöld-
matinn. Þarna var mjög hjarl
og mjög heitt.
Nú Irillaði Drisner (il Idjóð-
færaleikaranna og hvíslaði ein
hverju að þei'm. Foringi þeirra
slóð upp, hrópaði: „einn, Iveir,
þrir“ og bar flautuna að munn-
inum. Svo byrjuðu þeir fjörug-
an polka, en er þeir höfðu leik-
ið átta lakta lögðu þeir hljóð-
færin frá sér og sungu nú fölsk-
um og jarmandi rómi:
„Herra Sljoskin
herra Sljoskin
hann gefur listamönnum skerf
„Nú eigið þér að víkja þeim
einhverju,“ hvíslaði Drisner að
fánaberanum og glotti um leið.
„Hve mikið?“ surði Sljoskin
ólundarlega.
„Fimmtíu .... nei scgjum
þrjátíu kópeka. Eftir vild.“
Sljoskin fleygði þremur tikó-
pekum á borðið.
Þó að mikill fjöldi fólks væri
nú kominn i báðar deildirnar,