Fálkinn - 28.09.1956, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
PÝRAMÍDI
KEOPS KOMAGS
Keopspýramítlinn við Kairo er frægastur allra pýramída í Egyptalandi, ekki
eingöngu sakir stærðar heldur einkum fyrir það hve nákvæmum reglum
hefir verið fylgt við byggingu hans. Hefir hann því orðið vísindamönnum
og dulspekingum meira rannsóknarefni en allir aðrir pýramídar til samans.
■WX.................................................................................................
Þannig hugsa menn sér pýramídann meðan hann var í smíðum. Neðst er ár-
bakkinn og vegurinn upp að pýramídanum. Á myndinni ’sjást hin hallandi
apalgöng upp eftir pýramídanum.
FIMM þúsund ár eru liðin síðan
Reopspýramídinn var byggður. Þá
voru engar vinnuvélar til, þeirra er
nú þykja nauðsynlegar við byggingu
stórra mannvirkja. En eigi að síður
liefir sniíði pýramídans verið svo mik-
ið nákvæmnisverk, að furðu sætir. Og
málin á þessu mannvirki bera með sér
að byggingameistarinn hefir haft
mikla kunnáttú í stærðfræði og
stjörnufræði.
Pýramídinn stendur á vesturbakka
Nílar, spölkorn frá ánni sjálfri. En
efnið í liann var sótt i kalksteinslög
austan árinnar. Gríski sagnaritarinn
Heródot ségir, að það hafi verið tíu
ára verk að leggja vegarspottann frá
ánni að vestan og upp að pýramída-
stæðinu en upp þennan veg var bisað
steinum, sem pýramídinn var hlaðinn
úr. Þeir voru ferjaðir á prömmum
yfir Níl þegar hún var í mestum vexti
og dregnir ])ennan veg upp að grunn-
inum. Þessir hleðslusteinar voru ekk-
ert smáræði þvi að liver þeirra vóg
2.500 kiló og alls fóru 2.521.000 ten-
ingsmetrar af þessum steinum í
ldeðslurnar i þessuni legstað. Pýra-
midinn var gröf Keops, dýrasta gröf
veraldar. Hún var tuttugu ár í smið-
um og unnu að henni um hundrað
þúsund manns þrjá mánuði á árinu.
Egyptar trúðu því að mennirnir
lifðu áfram eftir dauðann, og því varð
að gera dauðra manna bústaði sem
veglegasta, ekki sist konunganna, því
að þeir voru guðir sjálfir. Og þeir
voru barðstjórar og töldu sig borna
til að kúga þegnana. Þeir voru þrælar
yfirboðaranna og sættu svo illri með-
ferð, að meðferð suðurlandabænda
á ösnunum þeirra er helst sambærileg
við þrælakúgunina.
Keops rikti i 23 ár, kringum árið
2800 f. Kr. og cr talinn stofnandi
fjórðu konungsættarinnar í Egypta-
landi. Óljóst er um uppruna hans.
Hann er að vísu talinn sonur konungs-
ins Snefru, en giftist Mertiyotes ekkju
hans, svo að ekki getur hann ihafa
verið sonur hennar. Er sagt að hann
liafi brotist til valda með svikum og
eigi verið réttborinn til rikis eða
drottningarsonur, heldur launsonur
konungsins. En harðstjóri var hann
og með valdatöku hans hófst ógnar-
stjórn i landinu.
Ýmsar tilgátur og kenningar hafa
komið fram um uppruna Keopspýra-
mídans og hlutverk lians. Hafa liinar
furðulégustu tilgátur komið fram, en
fræðimenn hafna þeim öllum. Hitt
er staðreynd að stærðahlutföll og út-
reikningar á ýmsum línum pýramíd-
ans eru stórmerkilegar. Til dæmis er
lóðrétta línan frá toppi pýramidans
niður að grunnfleti hans nákvæmlega
jafn.löng radíusi í hring, sem snertir
öll horn pýramídans. Hleðslustein-
arnir eru felldir svo nákvæmlega
saman að hvergi sést smuga á sam-
skeytunum og ekki einu sinni hægt
að stinga títuprjóni milli steinanna.
Iíliðar grunnflatarins voru 230 metra
langar og hæð pýrmaídans 140.5
metrar.
Pýramídinn var að utan klæddur
hleðslu úr hvítum gljáfægðum kalk-
stéinum neðan frá og upp í topp, og
var fyrrum kallaður „Ljósið“ eða
,,Ljóminn“, En árið 908 e. Kr. varð
jarðskjálfti mikill og gengu steinar
þessir þá úr skorðum og hrundu.
Fram að þeim tíma hafði enginn dirfst
að ræna pýramídann en nú hófust
mestu spellvirki þar. Egyptar fóru að
sækja sér byggingarefni í pýramídann
á sama hátt og Niðarósbúar brutu
stein úr dómkirkjunni sinni og not-
uðu til húsagerðar. í samkunduhús-
um og höllum í Kairo eru ógrynni af
steini úr pýramídanum. Og loks hvarf
toppurinn af honum en flatur pallur
stóð eftir.
Stcinahleðlsa hafði verið fyrir inn-
göngudyrum en með tímanum gleymd-
ist hvar þær voru. Strabon, sem var
uppi kringum árið 100 f. Kr. segir
frá steini í pýramídanum, sem hægt
var að taka burt úr hleðslunni, en
þegar liann var á sínum stað sást ekki
móta fyrir neinum samskeytum. Er
talið að hægt hafi verið að snúa hon-
um um möndul, og að þarna hafi
verið inngangurinn í grafhýsið. Um
hina klefana i pýramídanum vissu
menn ekki fyrr en síðar.
Sagan segir að lcalifinn Abdullah
al Mamun, sonur Harun al Rasjíds,
hafi komið til Egyptalands árið 820
e. Kr. Hann hafði heyrt sagt að inn-
gangurinn í pýramídann væri að
norðanverðu. Var það eðlileg tilgáta
því að dyr pýramídanna voru alltaf
á norðurhlið. En þessar dyr voru svo
vel faldar að hann fann þær ekki,
en kalífinn var svo ólmur í að ná
fjársjóðum þeim, sem hann vissi að
voru geymdir í pýramidanum, að
hann lét brjóta göng inn í pýramíd-
ann neðan lil og til hægri við gang-
inn. Skömmu áður en verkamenn
ihættu hinum árangurslausa greftri
þóttust þeir heyra eitthvað detta inni
í pýramidanum. Leituðu þeir nú fyrir
sér i þessa átt og fundu nú ganginn,
sem lá skáhalt niður og var undir
öðrum gangi, sem lá upp á við. Steinn
sem var i opinu á ganginum hafði
dottið. Reyndist ómögulegt að bifa
honum en menn A1 Mamuns hjuggu
sér göng geg'num kalksteininn til lilið-
ar og komust inn í ganginn. Eigi er
vitað hverju A1 Mamun gat rænl
þarna. En menn hans fundu stóru
göngin og klefa konungs og drottn-
ingar, sem þá höfðu verið lokaðir i
nær þrjú þúsund ár.
í dag eru allir þcssir klefar rúnir
og tómir. Aðeins tóm granít-líkkist-
an stendur eftir i konungsklefanum.
En þrátt fyrir að þessi hýsi pýramíd-
ans séu auð og tóm töfrast maður af
þeim, því að smíðin á þeim er ein-
Úr kvikmyndinni um Keopspýramídann. Keops með son sinn innan um alla
fjársjóðina, sem hann hefir tiltekið að eigi að fara með sér í gröfina.