Fálkinn - 07.08.1959, Blaðsíða 6
6
FÁLKINN
//- híuti
Peter ~fcu>HMn4 — Stríðshetja og stallari
DROTTNINGIN NEITAR.
Ef drottningin og aðrir í kon-
ungsfjölskyldunni hefði ekki verið
önnum kafin við krýningarundir-
búninginn hefði kannske allt farið
á aðra leið. En af því að svona stóð
á vildi drottningin humma þetta
fram af sér.
Hún hafði fulla samúð með Marg-
aret. Drottningin hafði ekki gleymt
sínu eigin tilhugalífi, og faðir
hennar hafði tekið sér heils árs um-
hugsunarfrest áður en hann gaf
samþykki sitt. Og í þá daga hafði
Margaret jafnan hughreyst hana
og sagt að allt mundi fara vel.
Drottningin ráðfærði sig við Sir
Alan Lascelles. Hans ráð var þetta:
Drottningin, sem veraldlegur yfir-
boðari ensku kirkjunnar, gat ekki,
samkvæmt lögum um konungleg
hjónabönd frá 1772, gefið sam-
þykki til að Margaret giftist frá-
skildum manni. Hann lagði til að
Townsend hætti starfi við hirðina
og væri skipaður í embætti erlend-
is.
Drottning færðist undan. Henni
fannst þetta of harkaleg meðferð á
systur sinni og réttara að skjóta
málinu á frest. Ef flanað yrði að
einhveriu mundi það valda skriðu
af blaðaummælum, sem sköðuðu
alla, sem hlut ættu að máli. Og ef
til vill hefur hún gert sér von um
að þessi ást Margaret væri ekki
nema stuttur blossi. En samt varð
hún að segja Margaret að sér væri
ómögulegt að veita samþykkið. Og
það þýddi að Margaret yrði að bíða
í meira en tvö ár, þangað til hún
yrði fullveðja og henni væri frjálst
að giftast án konunglegs samþykk-
is.
Sir Alan hafði meðan þessu fór
fram ráðgast við Sir Winston Churc-
hill. Og Sir Winston ráðgaðist við
málíflutningsmann sinn, Sir Lionel
Head, og bað hann um að skrifa ýt-
arlega skýrslu um lagahlið málsins
og komast eftir hvernig menn
tæki þessum ráðahag, víðsvegar í
brezka samveldinu.
Sir Winston var á sama máli og
Sir Alan og taldi það vera mikið
áfall fyrir brezka samveldið eí
prinsessan giftist Townsend — frá-
skildum manni, ekki aðalsættar og
ætti litla eða enga peninga. Hann
taldi lika réttara að Townsend
hyrfi á burt frá hirðinni, sérstak-
lega af því að hann var eins konar
ráðsmaður ekkjudrottningarinnar
og var lengstum í Clarence House.
En hvorki Sir Alan né Sir Winst-
on gátu skotið skollaeyrum við ósk-
um drottningarinnar, og þess vegna
ráku þeir ekki eftir því að Towns-
end yrði vikið burt frá hirðinni.
OPINBERT MÁLEFNI.
Þannig stóðu sakirnar rétt fyrir
krýninguna. En Margaret sagði
móður sinni og systur skýrt og skor-
inort, að hún væri saaðráðin í að
giftast Townsend, og einhver ráð
hlytu að finnast til að koma því
fram.
Townsend mundi hafa fallist á
að láta stíja sér frá prinsessunni ef
drottningin hefði óskað þess. En
þess var ekki krafist af honum.
Aðeins hálfum mánuði eftir
krýninguna var Townsendmálið
komið í öll blöð. Einn. mánudags-
morgun, 15. júlí 1953 — daginn eft-
ir að áberandi grein hafði birzt í
einu sunnudagsblaðinu — fóru Sir
Alan og kömmandör Colville til
drottningarinnar með eintak af
þessu blaði. Þeir sögðu að nú væri
ómögulegt að afstýra því að brezku
blöðin ræddu málið. Nú væri að-
eins ein leið til: Townsend yrði að
láta af stöðu sinni sem ráðsmaður
ekkjudrottningarinnar og hann yrði
að taka við stöðu erlendis
Drottningin var enn á báðum átt-
um. En nú hafði sir Alan beitt
vopn: Blaðaumtal um þetta gat
skaðað konungsfjölskylduna.
Síðdegis sama dag fór hann til
sir Winstons Churchill til að biðja
um stuðning. Hann bað sir Winston
að beita áhrifum sínum til að fá
drottninguna til að senda Townsend
burt. Sir Winston lofaði að færa
þetta í tal við drottninguna er
hann færi í hina vikulegu áheyrn
til hennar daginn eftir.
Á þessum fundi hafði sir Winston
sterkari rök fram að færa en þeg-
ar hann talaði við drottninguna um
sama mál tveimur mánuðum áður.
Hann hafði átt tal við alla ráðherr-
ana í stjórninni og rætt málið við
ráðherra úr samveldislöndunum, er
þeir voru í London vegna krýning-
arinnar.
Það sem sir Winston færði fram
var í stuttu máli þetta: — Ríkis-
stjórnin var mótfallin ráðahagnum.
Ef þetta hjónaband bæri á góma
eftir að Margaret væri orðin 25 ára
og drottningin hefði ekki yfir henni
að segja, væri lítil líkindi til að
þingið mundi samþykkja nema með
því skilyrði að prinsessan afsalaði
sér rétti til ríkiserfða, bæði fyrir
sjálfa sig og afkomendur Nsína, og
enn fremur að hún afsalaði sér líf-
eyri sínum úr ríkissjóði. Til þessa
þyrfti sérstök lög frá þinginu, og
samkvæmt ákvæðum í þeim lögum
mundu þingin í Canada, Ástralíu,
New Zealand og Suður-Afríku
verða að samþykkja þetta líka.
Áður en sir Lionel gekk frá
skýrslu sinni átti hann tal við for-
sætisráðherra samveldislandanna,
og komst þá að því, að sérstaklega
í Canada voru menn andvígir því
að hin beina erfðalína væri slitin.
Canada hélt því fram að þegar Ed-
ward VIII. sagði af sér til að gift-
ast frú Simpson, sem var tvívegis
skilin, hefði línan verið slitin, og
ef hún yrði nú slitin aftur, aðeins
25 árum síðar, mundi það skaða
brezka konungdæmið. Ef það yrði
gert auðvelt fyrir konungborið fólk
að giftast og hverfa úr erfðaröðinni,
gæti það farið svo, að teknir væru
til konungs menn, sem ekki væru
af konungsættinni.
MARGARET
ÓSVEIGJANLEG.
Drottningin bilaði gegn þessum
rökum og nú lofaði hún að gera ráð
stafanir til að koma Townsend á
burt frá London. En fyrst varð hún
að ræða málið við Margaret systur
sína. Hún vildi nauðug meiða til-
finningar hennar.
Nokkrum mánuðum áður hafði
drottningin leitað ráða hjá erki-
biskupnum af Kantaraborg, dr.
Fischer. Hann sagði að kristið
hjónaband væri óleysanlegt og að
enska kirkjan bannaði fráskildri
persónu að giftast aftur, svo lengi
sem hinn fráskildi aðili væri á
lífi. Þess vegna gæti drottningin
ekki, sem veraldlegur yfirboðari
kirkjunnar, leyft systur sinni að
giftast Townsend kapteini.
Eftir að drotningin hafði talað
við sir Winston fór hún aftur til
erkibiskupsins til að ræða málið við
hann. Og síðan talaði hún við Marg-
aret. Þegar hér var komið sögu
hafði varla verið minnzt á málið
við Townsend.
Niðurstöðurnar af samtali systr-
anna urðu brátt ljósar. Margaret
sagði berum orðum — bæði drottn-
ingunni og móður sinni — að hún
elskaði Townsenr og ætlaði að gift-
ast iioijum. Hún sagðist gera sér
ljóst, að drottningin systir hennar
gæti ekki gefið samþykki til hjóna-
bandsins. Hún sagðist fús til að bíða
þangað til hún yrði 25 ára — og
það væri Townsend líka. — Hún
félst enn fremur á að Townsend
væri settur í stöðu erlendis. En hún
vildi ekki fallast á að það væri
hægt að túlka þetta sem svo, að
hann hefði verið gerður útlægur.
Meðan þessum bollaleggingum
fór fram, var í óða önn verið að
undirbúa ferðalag, sem ekkju-
drottningin og Mrgaret ætluðu að
fara til Suður-Rhodesiu í júlí, en
þar átti að halda uppá aldarafmæli
Cecil Rhodes. Upprunalega hafði
verið áformað að Peter Townsend
færi með þeim í þessa ferð. Nú
varð að ráðii að hann færi ekki, en
TRÖLLAUKINN ALMENNINGSVAGN. — Þessi tvöfaldi almenningsbíil, sem nýlega byrjaði
ferðir milli Moskvu og flugvallar borgarinnar tekur 200 farþega í sæti og mun vera stærsta
farartækið, sem gengur á gúmmíhjólum. Vagninn gengur fyrir raforku, sem hann fær fró loft-
leiðslu, en slíkir bílar eru kallaðir „troIIey-bússar“.