Fálkinn - 17.06.1960, Blaðsíða 7

FALKINN
7
Inngöngudyr Huntingtons-bókasajnsins í San Marino, Los Angeles.
safnið er auðugt að heimildum um.
Ýmsar sjaldgæfar bækur og hand-
rit eru ljósmynduð á filmur og
dreift til bókasafna um allan heim.
Listasafnið er í annarri bygg-
ingu, sem áður var íbúðarhús
Huntingtons, en álma var byggð
við húsið til viðbótar. í málverka-
safninu eru aðallega enskar og
franskar myndir frá 18. öld; sér-
staklega er mikið úrval af enskri
myndlist frá 1770—1800 saman
komið þarna. Þar eru ágætar mynd-
ir eftir Gainsboraugh, Josuah Reyn-
olds, Romney og Raeburn, og enn
fremur eftir Turner og Constable.
í sérstökum sal er ítölsk og flæmsk
list frá 16. og 17. öld. Var það
einkum frú Huntington, sem safn-
aði þeirri list.
Af höggmyndalist má sérstaklega
nefna myndir eftir Houdon. Og list-
iðnaði safnaði Huntington líka:
húsgögnum eftir Chippendale og
Riesener, postulíni og leir frá Sev-
res og Chelsea og sömuleiðis alls
konar listvefhaði, einkum frá
Frakklandi.
Úti í garðinum blasir gamall ít-
alskur gosbrunnur við, fyrir end-
anum á trjágöngum, og steinmynd-
ir frá 17. öld í kring; eru þær komn-
ar úr garði einum í Padua. Og víðs-
vegar um garðinn eru alls konar
höggmyndir til prýði, en þó munu
þær tæplega vekja jafn mikla at-
hygli og garðurinn sjálfur.
Þar eru runnar, tré og blóm, sem
margir kannast við, en líka ókunnir
gestir, sem komnir eru langar leið-
ir að, svo sem 500 ára gamlir sagó-
pálmar frá Japan, dvergeplatré frá
Síberíu, smjörviður frá Afríku og
sjaldgæfur gróður frá Kína, Braz-
ilíu, Nýja-Sjálandi og Mexíco.
Á tveimur hektörum lands eru
ræktuð yfir þúsund afbrigði af
kamelíum og í rósagarðinum eru
900 rósaplöntur og af 45 tegundum.
Á öðrum tveim hektörum eru alls
konar blóm og tré frá Asíulöndum.
Þá er sérstök deild fyrir öræfa-
gróður alls konar, einkanlega kakt-
usa. Nær þessi gróður yfir 4 hekt-
ara svæði. Þetta byrjaði í smáum
stíl, en hefur nú aukizt svo, að
þarna eru 25.000 plöntur og er þetta
yfirgripsmesta safn öræfagróðurs,
sem til er í heiminum. Þetta svæði
sker sig úr í garðinum — það er
grátt og grænt yfir að líta, og vant-
ar litskrúðið, sem svo mikið ber á
annars staðar.
f garðinum er ofurlítið, hvítt graf-
hýsi og þar liggja Huntingtonhjón-
in. Huntington vildi engan minnis-
varða yfir sig. Og aldrei fékkst hann
til að leyfa neinum að skrifa æfi-
sögu sína, meðan hann lifði. „Þetta
safn,“ sagði hann, „segir söguna af
mér. Það sýnir launin fyrir starfið,
sem ég hef unnið, og hve gæfan
var mér holl í því starfi.“
Anno 1634. Vetur góður norðan-
lands í sumum stöðum. Grassumar
Heyleysi, dó peningur. Féll fátækt
fólk í hungri, var og líka úti.
Tvö systkin áttu barn sín á milli
suður á Álftanesi, maðurinn flúði,
konan líflátin. Myrtur maður á
Langanesi norður austan fram: sá
seki flúði.
Drap og myrti sá vondi skálk-
ur, er Gísli hét, sinn föður Tómas
Þorkelsson, vestur í Dölum, eptir
það þeir höfðu stolið í Húnavatns-
þingi, og Gísli var þá hýddur og’
markaður: sá skálkur náðist og var
réttaður. Stuldir miklir fyrir norð-
an land. Hengdur Jón Ormsson und-
ir Svarthamri í Langadal, fyrir
stuld, dæmdur í Bólstaðarhlíð. Þessi
Jón tók það bragð, þá menn komu
til hans að leita þess, sem stolið
var, og vildu taka hann, því þeir
höfðu þá fundið fólann, að hann
greip hníf og skar skinnið á háls-
inum, inn á barkann, og kastaði
sér svo niður upp í loft, og lét
korra svo niður í hálsinum, en blóð
rann um hann allan úr áverkan-
um: hann var og eigi lítill: þá of-
bauð öllum og gengu frá, nema einn;
hann sá þetta bragð, og herti hina
upp, og var þá Jón tekinn og deydd-
ur, sem fyr segir. Þessi Jón var og
í Vestmannaeyjum, þá Tyrkjar
ræntu þar. Hann fann það upp á,
að hann lagði sig niður hjá dauð-
um mönnum, og þvoði sig og velti
í þeirra blóði, og lézt dauður: stungu
ræningjar við honum með spjótum,
en merktu ekki annað en dauður
væri. Og þegar Jón hafði svo lengi
legið, reis hann við og meinti óvin-
ina allfjarlæga, en þegar uppstóð,
sáu þeir Jón: tók hann þá á rás,
en þeir eptir: svo komst hann of-
an í björg og slapp. En illa enti
um síðir, sem áður er skrifað, en
þó dó hann skaplega vel, það á var
að sjá, meðtók sacramentum, og
gekk liðugur til aftökustaðarins og
í snöruna, bífalandi sig guði. —
Brann bærinn Ljáskógar í Höfða-
hverfi, og mikið fé í dauðum hlut-
um þar inni. Brann og önnur hjá-
leigujörð fram í Hnjóskadal, og þar
brann inni forráðakonan, einninn
það, sem til var af kviku fé og
dauðu. Brunnu hey í Glaumbæ í
Skagafirði: litlu varð hjálpað: þar
köfnuðu og brunnu 13 kýr, svo lít-
ið varð af þeim mönnum ætt.
Brunnu hey á Skarðsá í Sæmundar-
hlíð: nokkru varð bjargað: þar köfn-
uðu 5 kýr og ein kvíga: þessir eld-
ar komu upp úr sjálfum heyjunum.
Sló þruma lopthúsin í Bræðratungu,
er herra Gísli lögmaður lét smíða:
er mælt, sá skaði hafi verið til 50
hundraða.
Kom út með hirðstjóra Pros
Mundt til Birchisvold: hans veit-
ingarbréf á alþingi upplesið: hann
skyldi halda íslendingum við ís-
lenzk lög. Annað kongsbréf um
Baugsstaðamál, Árna lögmanni til-
talað, hann við einn contract verið
hefði, og niðurslegið kongsins sak-
eyri, hvar um höfuðsmaðurinn til-
nefndi 24 menn. Þriðja kongsbréf
um Botnsmál: þar Árna lögmanni
til dreift, að hann hefði ekki gert
Jóni Hannessyni lög um þá jörð.
En að skrifa um upptök þessara
mála vill verða heldur langort. Einn-
inn kom kongsbréf um hvíta fálka,
að kongurinn vildi þá eignast: sömu-
leiðis það bréf, er birti þá supplica-
tiu, er hlýddi um kúgildafjölda með
jörðunum hér á landi, og þar fyrir
forminnkaðist kongsins réttugheit,
og það væri helzt í Árnessýslu á
dómkirkjunnar jörðum. Óvild milli
Árna lögmanns og Vigfúsar Gísla-
sonar, því Árna þótti Vigfús sig
rægt hafa fyrir kongi á þessum
fyrirfarandi vetri. — Kom bréf
Benedikts Pálssonar hingað, sem
hann hafði til Hamborgar sent, að
hann bað um að leysa sig' með 1000
dölum, og 400 dalir sendist honum
til tæripenings að auki. Framsendir
peningar til útlausnar Benedikt
Pálssyni eptirkomandi ár.
Vatnsflóðið furðanlega mikla í
landi Holsten, hvað burttók bæði
bæi, kirkjur, menn og peninga-
ógrynni, hvað hér eigi insest. Itom
skeði hér það, að Höfðaskip sigldi
út úr höfninni hér, og kom á veð-
ur, og dreif vestur á Strandir í Tré-
kyllisvík að Árnesi, brutu þar skip-
ið: náðist góss mestallt, sumt
skemmdist. Þar lá fyrir hvalfanga-
skip af Danmörk, flutti fram kaup-
manninn, Christian Jonasson, og
aðra skipsmenn. Undirkaupmaður-
inn Wolfgang lá eftir og maður ann-
ar með houm hjá góssinu: allt lá
við skemmdum.