Fálkinn - 23.05.1962, Blaðsíða 29

E. S. Turner, sem fjallar um sögu ástar
og biðla, kemstu að raun um að áður
en „trúbadúrarnir“ á miðöldum hófu
að reika milli hirða og syngja um ástir
og þrár, hafði enginn maður biðlað til
verðandi eiginkonu sinnar í þeim skiln-
ingi, sem við leggjum í það orð. Hjóna-
bönd voru fyrirfram ákveðin af for-
eldrum viðkomandi aðila t. d. ung-
menna eða eldri manns og dóttur ein-
hverra foreldra. Þarna var ekki um
neina rómantík að ræða. Hjónabandið
var aðeins ætlað til þess að viðhalda
ættinni og til þess að eiginmaðurinn
hefði konu til þess að standa fyrir
heimili, sem sagt e. k. ráðskonu. Ef
einhver maður gerði sér far um að
geðjast konu, þá var það áreiðanlega
ekki sú, sem hann átti að giftast.
En er „trúbadúrarnir“ hófu að syngja
ástarsöngva, þá rann upp ljós fyrir
ýmsum ungmennum, að mikils væri
misst við skipulagið eins og það var
þá. Karlmenn gerðu sér far um að vera
kurteisir og konur lærðu að láta dást
að sér. Þetta nýmæli átti upptök sín
í Suður-Evrópulöndunum, þó einkum
í Frakklandi og breiddist þaðan út til
Ítalíu, Spánar og norður á bóginn.
Fjölskyldan vildi nú samt ákveða
framtíð hinna ungu og þúsund ljón urðu
á vegi hinna ungu elskenda, sem nú
hófu kirkjugöngur af miklu kappi. í
skjóli bæna og tíðasöngs laumuðust
elskendur til þess að þrýsta hendur
hvors annars — og það sem betra var
— ákveða stefnumót eftir ýmsum leið-
um.
Allir þessir erfiðleikar, sem þurfti
að sigrast á, tendruðu eld í brjóstum
elskendanna, og ef þau ekki gátu sést
eins oft og hjartað bauð þeim, þá urðu
biðlarnir að syngja eldheit ástarljóð í
tunglskininu og túlka tilfinningarnar
á þann hátt. Margur biðillinn, sem ekki
Ráðlegging til karlmanna: Gætið vel
að því, að stúlkan, sem þér sækist
eftir, sé hrein á hálsinum og bak
við eyrun.
hafði hæfileika til þess að yrkja um
hjarta sinnar heittelskuðu, eignaðist nú
nýjan óvin að berjast við. Ýmsir leigðu
sér hjálp heldur en að játa hæfileika-
skort sinn. Ýmsir óþolinmóðir aðdáend-
ur gripu bréfahnífinn í stað pennans og
skáru t. d. af sér litlafingur og sendu
sinni heittelskuðu sem sönnun þessara
ofsalegu tilfinninga — og glötuðu auð-
vitað stúlkunni.
Ýmsir kusu þó fremur að tryggja sér
brúði upp á gamla mátann, ef til vill
til þess að losna við skriftir á ástar-
bréfum. Árið 1478 ritaði ungur biðill
svohljóðandi bréf til unnustu sinnar,
sem aðeins var tólf ára að aldri: „Ef þú
vilt vera góð stúlka og borða allan
matinn þinn á hverjum degi, svo að þú
vaxir fljótt, þá gerirðu mig óendanlega
hamingjusaman. — Ég bið guð almátt-
ugan að gera þig að góðri konu .. .“
Hún hlýtur að hafa hlýtt ráðum hans
því að ári seinna voru þau gift.
Við skulum nú aðeins líta í ritverk
enska rithöfundarins Robert Burton, og
„Hvað þér eruð dásamleg,“ segir
hann með blómunum símmu „Þér
hafið ofurlitla von,“ svarar hún á
máli blævængsins.
fá ofurlitla hugmynd um ástandið á
17. öldinni:
„Hinn ungi biðill nútímans er aum-
kunarverður náungi. Hann situr tím-
unum saman fyrir framan andlitsmynd
sinnar heittelskuðu og stynur þungan.
Hann óskar þess að hann væri söðull,
sem hún sæti á, blómvöndur, sem hún
andaði að sér ilminum af. Hann myndi
glaður láta hengja sig ef hann aðeins
fengi að gera það með sokkabandinu
hennar. Er hún nálgast þá flýtir hann
sér að rétta úr sér, strýkur yfir hár sitt,
og yfirskegg. Annarlegt blik er í aug-
um hans.“
Þessir ungu menn hljóta að hafa
notið þessa kvalafulla ástands, því að
100 árum eftir rit Burtons, skrifar
Richard Steele, í tímaritið „Áhorfand-
inn“, sem hér segir: „Fegursta tíma-
bilið í ævi hvers manns er trúlofunin.
Ást, aðdráttarafl og von, allar þessar
tilfinningar eru vaktar, er það ekki
dásamlegt?“ Hann mælir með því, að
ungt fólk sé trúlofað í langan tíma,
„til þess að ástríðurnar fái tíma til þess
„Bara að maður væri söðull, sem
hún gæti setið á!“
að skjóta rótum og vaxa og dafna við
von og eftirvæntingu.“ Auk þess lítur
hann á aðrar hliðar málsins og segir:
„Fyrir hjónabandið ber að varast of
mikla gagnrýni á göllum sinnar heitt-
elskuðu, en eftir á að vera ekki of um-
burðarlyndur.“
Langt trúlofunarstand gæti ennfrem-
ur komið sér vel fyrir fleira en hina
andlegu hlið málsins. Tökum sem dæmi,
að nú á dögum hafa ýmsar konur reynt
að blekkja menn með því að ganga með
fölsk brjóst. Faðirinn mælir eftirfar-
andi varnaðarorð við son sinn, „til eru
konur, sem stoppa upp sinn flata barm
til þess að gabba unnusta sína.“
Nú skilst ef til vill betur það ráð,
sem annar faðir gefur dóttur sinni.
Hann varar hana við því, „að láta nokk-
urn mann fara höndum um brjóst
hennar.“
Ef til vill var þetta vani hjá ungum
mönnum til þess að fullvissa sig um,
að þeir væru ekki að kaupa köttinn í
sekknum. — Ennfremur er mönnum
ráðlagt að athuga vel, „hvort stúlkan,
sem þeir eru að manga við, sé hrein á
hálsinum og bak við eyrun og hverfa
snarlega frá henni, uppgötvi þeir að
ekki sé allt með felldu í þeim efnum.“
Annars hafa formælendur langra
trúlofana haft í huga þá kosti sem
fylgja þessum trúlofunum, „á þeim
tíma er hægt að laga ýmsa galla og
móta hugarfar þeirrar heittelskuðu. —
„Eitt ár þolinmæði og þrautseigju, þús-
und hugsanir og getgátur, vonir, ótti,
óskir ....“
Þarna má nú segja að flestir var-
naglar séu slegnir eftir öllum kúnstar-
innar reglum. Því verður ekki neitað
að á vorum tímum hefur þessu vissu-
lega farið mikið aftur, bæði mun skorta
kunnáttu og tíma.
Eisenhower fyrrverandi Bandaríkja-
forseti bað konu einnar í síma og er
vissulega minni „stemning“ yfir slíku
en mansögn eða eldheitu ástarbréfi, en
hingað til hefur tæknin þó hvorki
Framh. á bls. 32.
FÁLKINN 29