Fálkinn - 27.04.1964, Qupperneq 28

hinir dönsku valdsmenn í land-
inu, voru langt frá því vel þokk-
aðir, og jafnframt að þeir áttu
hatrama andstæðinga, er höfðu
verið í þjónustu þeirra. Var
því kjörið fyrir Jörund, að fá
mann til starfa í her sinn, sem
var vel kunnugur öllum hnút-
um landsstjórnarinnar. Slíkur
maður varð brátt á lausum kili,
vei menntaður og fær 1 danskri
tungu, en það var einmitt nauð-
synlegt fyrir kónginn að fá slík-
an mann til forustu hersins.
Jón hét maður og var Gunn-
arsson frá Skildinganesi. Hann
var stúdent að menntun og hafði
Verið í þjónustu Trampe greifa
Og ísleifs Einarsonar á Brekku.
Hann var óánægður með vist
sína hjá hvorutveggja og hat-
aði báða. Hann hlaut viður-
nefnið greifi af þjónustu sinni
hjá greifanum. Gísli Konráðs-
son segir svo: hann var „snar-
vitr ok vel at sér, en hviklyndr
heldr ok fjörmikill." Espólín
segir um hann: „hann hafdi
verit sveinn greifans ok hans
umboðsmanns, ísleifs assessors,
ok var þeim illviljadr, ok get-
íd til at hann mundi ekki af
spara illri medalgaungu." Af
þessu má ráða, að Jón greifi hafi
lítt latt til stórræðanna. Hann
varð yfirmaður lifsvarðarins
eða hersins. Savingnac hinn
enski fékk það hlutverk hjá
Jörundi að kenna dátunum
vopnaburð og æfa þá til her-
mennskunnar. Þessir voru og
dátar Jörundar:
1. Samson Samsonarson norð-
an úr Víðidal í Húnaþingi.
Hann var skáld gott, ljós á
hár og bláeygur, 26 ára að aldri.
Hann var talinn mestur maður
að vallarsýn í liðinu, herða-
breiður og föngulegur, kallað-
ur kvennamaður mikill. Hann
hafði hlaupizt frá fjölskyldu
sinni. Hann var sundurgerðar-
maður mikill, en snauður mjög.
Eftir 1820 komst hann í barn-
eignarmál og varð þras af.
2. Jónas Jónsson úr Ávík í
Strandasýslu. Hann hafði hilm-
að yfir kindastuld með konu
sinni og fóru þau bæði í tukt-
húsið. Var hún uppfrá þvi köll-
uð Sesselja tukta. Hún yar 11
árum eldri en hann og honum
í flestu ofjarl. Þau voru bæði
náðuð eftir valdatöku Friðriks
VI. Jónas var Ijóshærður, með-
almaður á hæð og samanrekinn.
Sesselja tukta fékk afarslæman
vitnisburð, meðan hún var í
„Múrnum". Síra Brynjólfur
Sigurðsson dómkirkjuprestur
kallar hana ákind. Jónas og
Samson gengu næst Jóni greifa
P'ramhald á bls. 31.
Þeir skrifa um
kvikmyndir
■ dagblöðin
HÖGIMI EGILSSOIM
Hér verða af og til í nokkr-
um næstu blöðum kynntir
þeir menn, sem skrifa um
kvikmyndir í dagblöðin og
rætt við þá um það efni.
Högni Egilson er fæddur
í Súgandafirði árið 1930.
Hann nam í kennaraskólan-
um og hefur frá lokaprófi
kennt. Fyrst við skóla ísaks
Jónsonar og nú síðast við
æfingadeildir kennaraskól-
ans.
Blaðamaður við Alþýðu-
blaðið varð hann 1961 og
hefur verið þar meira og
minna viðloðandi upp frá
því.
Ljóðabókina, í þögninni, sendi hann frá sér 1962
(Helgafell).
Um mitt ár 1961 hóf hann að skrifa um kvikmynd-
ir í Alþýðublaðið og hefur gert síðan.
Hefurðu lengi haft áhuga á kvikmyndum, Höggni?
Frá því ég fyrst man eftir mér. Ég naut þess ung-
lingur að fara í kvikmyndahús og gleypti hrátt, það,
sem fyrir mig var borið, eins og þorri allra unglinga,
hér sem annars staðar.
Og svo?
Fór mér að skiljast listrænt gildi kvikmyndarinn-
ar, vald hennar yfir fólki og áhrif hennar á almenn-
ing.
Þú muat hafa flutt erindi í útvarpið síðast liðinn
vetixr um þetta efni?
Jú, reyndar. Ég hafði í kennslustarfi mínu fylgzt
allnáið með kvikmyndahúsasókn barna. Hafði hlust-
að á þau segja frá reynslu sinni og hvatt þau til að
tala um þá hluti. Áhrifin af kvikmyndahúsaferðun-
um voru augljós, þó mismikil væru. í þessum hópi
barna voru meira að segja börn, sem voru haldin
hreinni maníu gagnvart kvikmyndum. Þessi einka-
rannsókn mín og svo kynni mín af kvikmyndum gegn-
um blaðamennsku mína og á annan hátt, varð til þess
að ég flutti þetta erindi. Mætti ég kannski geta þess
um leið, að ég hef nú safnað að mér efni í mörg slík
erindi. Þróun mála hér á landi ræður svo því, hvort
efnið fer fyrir almenning. .
Þú varst að skammast út í kvikmyndaeftirlitið?
Það efni var mjög mistúlkað og reynt var áð rang-
færa það á ýmsan hátt. Hitt er svo annað mál, að okk-
ur skortir hér á landi það, sem kalla mætti jákvæð
kvikmyndagagnrýni.
Það sem hér þarf að gera, er að vinna að auknum
skilningi fólks á eðli kvikmyndarinnar. Það þarf að
þroska smekk fólks. Við, eins og aðrar þjóðir, sem
búa við múgsefjun stjörnudýrkunnar og sölumennsku
Framhald á bls. 31.
Einhvern næstu daga
mun Tónabíó taka til
sýningar bandarísku
myndina Svona er lífið
(Facts of Life), þar sem
þau Bob Hope og Lucille
Ball fara með aðalhlut-
verkin.
Við skulum aðeins í
upphafi víkja lítillega að
efnisþræðinum.
Kitty Weaver (Lucille
Ball) maður hennar
Jakck, Larry Gilbert og
hans kona Mary (Rut
Hussey) eru ásamt öðr-
um hjónum meðlimir í
klúbb nokkrum. Þessi
hjón hafa haft þá venju
um nokkur undanfarin
ár að fara einu sinni á ári
í ferðalag saman. En þetta
árið geta hvorki Jack eða
Mary farið .með, svo þau
Kitty og Larry verða að
fara saman ásamt Mason
hjónunum. Og það er
auðvitað ekki að því að
spyrja, aff þau yerða ást-
fangin hvort af- öðru. og
þar með hefst ævintýrið.
Við skulum ekki rekja
þennan efnisþráð lengra
því það mun aðeins spilla
fyrir, auk þess, sem mynd-
in verður með íslenzkum
texta og ætti því öllum
28
falmnn