Fálkinn - 25.10.1965, Síða 10

ER það tilfellið að við íslendingar
umgöngumst hluti með meiri böð-
ulshætti en títt er um aðrar þjóðir? Eða
kemur ódámseðlið bara betur fram í
fámenninu?
Raunar virðist á leiðinni mikil breyt-
ing í þessu efni, og er það vel, og þó
höfum við enn ekki tamið okkur þá
hætti í umgengni við hluti sem einir
sæma menningarþjóð, en það viljum
við víst vera.
Fyrir nokkru blasti það við fólki sem
leið átti um strætisvagnatorgið við
Kalkofnsveg að þurrkaðir höfðu verið
út tveir stafir af áletrun framan á rusla-
fötu. Þar átti að standa: „Hrein torg,
fögur borg“, en þar stóð nú: „Hrein
org, fögur org“, sérstök tegund af smá-
borgaralegri fyndni.
Eitt sinn sást tíðum í strætisvögn-
um að búið var að afbaka ritaðar til-
kynningar til farþega, og virtist þar
koma fram svipað sálarástand og lýsir
sér í þeim sið sem ekki er aldauða á
íslandi enn að skrifa skammaryrði og
klám á kamra og aðra svipaða staði.
Stundum var ritlistin ekki látin nægja,
heldur var sóðaskapurinn ristur á vegg-
ina.
Önnur tómstundaiðja af svipuðum
toga spunnin var það forðum að mölva
niður götuljós og kúlur á símastaurum
með grjótkasti.
Eitthvað af þessu eru hrekkir og
prakkaraskapur, hálfpartinn ósjálfráð-
ar tiltektir unglinga sem ekki vita hvar
þeir eiga að hafa hendurnar. Slíkt held-
ur áfram að koma fyrir rétt eins og
það mun að líkindum halda áfram að
bera við að börn reyni að skjóta hatt-
ana af virðulegum borgurum með snjó-
kasti í fyrstu snjóum að vetrinum.
Eitthvað af þessu er hálfósjálfráð
tjáning kynlegra sálarlífseiginda, á borð
við að rista nafn sitt í börk á trjám
(eða mynd af sundurskotnu hjarta ef
menn eru mjög rómantískir) klóra setn-
ingar í berg ellegar setja orðsendingu
í flösku og fleygja í sjóinn.
En hér kemur fleira til: skortur á
menningarlegri umgengni við hluti.
Hvað er menningarleg umgengni við
hluti?
Það að hlutur er friðhelgur ef hann
hefur hlutverki að gegna og á að fá
að vera í friði, — en ef hann er gagns-
laus, ljótur eða fyrir einhverju öðru
á skilyrðislaust að taka hann snyrti-
lega á brott.
Skortur á menningarlegri umgengni
við hluti er það líka þegar niðurnídd
hlið og mölvaðar hliðgrindur sjást við
bæi meðfram þjóðvegum, þegar ryðg-
aðar og ónýtar landbúnaðarvélar eða
kerrur standa á hólum eins og beina-
grindur, og þegar gömul bæjarhús
eru látin fúna niður við hliðina á hvít-
máluðum steinsteypuhúsum tuttugustu
aldarinnar.
Skortur á menningarlegri umgengni
við hluti er það líka þegar stolið er
matvælum úr sæluhúsum og skipbrots-
mannaskýlum og útbúnaður þeirra er
fordjarfaður af mönnum er leið eiga
þar um, — því að ég neita algerlega
að trúa því að þar séu alltaf á ferðinni
þjófar og skemmdarverkamenn sem
ættu að vera geymdir bakvið lás og
slá eða hafðir til athugunar á geð-
veikrahælum.
Sæluhúsin og skipbrotsmannaskýlin
eru kapítuli út af fyrir sig. Það mundi
enginn setja út á það þótt svangur veg-
farandi er kemur á eyðistað taki það
sem hann þarf af matföngum noti
tæki skálans eða hafi á brott með sér
teppi ef honum er kalt. Um allt slíkt
er hægt að tala við ráðamenn þegar
til byggða er komið, og ætti raunar að
kallast sæmileg framkoma aðeins að
þakka með einhverju móti fyrir greið-
ann að ferðalokum. En þegar öllu er
umturnað, hlutir skemmdir og þeim
stolið fer manni að finnast sem upp sé
komið í mannfólkinu eitthvað af þeirri
geðvonzku er stundum grípur nautpen-
ing — einkum bolakálfa — er þeir
ryðja um koll heyjum og öðru því sem
er uppistandandi á túnum og engjum.
Þjóð sem er hirðusöm um dauða hluti
og lætur þá njóta tilhlýðilegrar virðing-
ar er hirðusöm um fleira, og sú hirðu-
semi kemur alveg eins fram í því að
fjarlægja það sem ónýtt er eins og að
eira hinu sem er gagnlegt.

i stjörnurnar
Kæri Astró.
Mig langar til að biðja þig að segja mér eitthvað um
framtíðina. Ég er fædd kl. 6.15 að morgni í Reykjavík. Fyrir
mánuði síðan hætti ég að vera með strák sem ég var búin
að vera með í heilt ár. Ég veit að hann er hrifinn af mér enn-
þá og vill að okkar samband byrji aftur. En ég veit ekkert
hvað ég á að gera, því ég sé hálfvegis eftir öllu saman.
Þennan mánuð er ég búin að vera með öðrum strák. Á ég að
hætta að vera með honum og taka hinn í sátt aftur? Mig lang-
ar til að vita hvort ég giftist seint eða snemma. Hvort ég
eignast mörg börn? Hvernig verður hjónabandið? Hvernig
verður heilsufarið? Á ég eftir að ferðast eitthvað utanlands?
Viltu að lokum segja mér hvaða störf hæfa mér bezt?
Með fyrirfram þakklæti.
Steinunn J.
Svar til Steinunnar:
Þig dauðlangar að taka
strákinn í sátt aftur, en þér
finnst þú þurfa að brjóta nokk-
uð mikið odd af oflæti þínu til
merkinu og ert mjög sterk í
því merki og hefur sjálfsagt
til að bera öll helztu einkenni
þess merkis. Þú vilt að hann
komi og biðji um sátt, því þú
vilt helzt aldrei þurfa að biðja
þess. Þú ert fædd í Ljóns-aðra. Fyrir stúlku með þína
10
skapgerð er bezt að giftast
manni sem vill koma sér áfram
í heiminum, hefur góða stöðu
og hefur áhuga á að skapa sér,
og þá um leið þér, góðan sess
í þjóðfélaginu, og þú munt ekki
liggja á liði þínu við að styðja
hann á allan hátt til þess,
en þú munt vilja fá hrós
fyrir það sem þú gerir bæði
frá honum og öðrum. Pilturinn
sem þú hættir við er mjög ólík-
ur þér að skapgerð og er það
kannski einmitt vegna þess,
sem þið sækist hvort eftir
öðru. Hann hefur þó sinn metn-
að, en er að þínum dómi alltof
rólegur, en ég hugsa að hann
komist áfram þótt hægt fari.
Yfirstandandi ár og þar til í
maí 1966 er nokkuð erfitt varð-
andi samband þitt við annað
fólk og þá sérstaklega hitt
kynið og var það eðlileg afleið-
ing þessarar afstöðu að upp
úr slitnaði milli þín og vinar
þíns. Þetta er á margan hátt
erfitt tímabil fyrir þig nema
hvað atvinnu snertir. Það sem
helzt mundi tefja fyrir giftingu
hjá þér er það hvað þú átt
erfitt með að biðja aðra og að
þú hefur nokkra minnimáttar
kennd sem þó er ástæðulaus.
Það er hið mikla stolt þitt og
skap sem getur gert þér erfitt
fyrir. Þú ert kannski ekki eins
stolt og þú sýnist það er kann-
ski bara skelin sem aðrir fá
að sjá. Gott tímabil varðandi
ástamálin verður á árunum
1967 og ’68. Allt það sem börn-
um og ungu fólki viðkemur
verður þér ávallt hugfólgið,
jafnvel þó þú munir ekki eign-
ast mörg börn sjálf. Þú skilur
börn mjög vel og veizt hvern-
ig á að leiðbeina þeim. Þú ert
áreiðanlega listræn í þér og
ættir að geta bæði teiknað og
leikið og það væri persónulega
mikill sigur fyrir þig að kom-
ast á leiksvið. Annars er það
margt sem þú getur gert, en
þú verður kannski aldrei föst
í starfi. Þú hefur mikla ábyrð-
artilfinningu og ættir að geta
orðið mjög vel hæf til að
stjórna öðrum og skipuleggja
fyrir aðra. Þér munu leiðast
hússtörf, svo þú ættir að læra
eitthvað, sem þú gætir að ein-
hverju leyti unnið við eftir
giftingu og eftir að þú hefur
alið þín börn upp, því þá vilt
þú fá þitt starfssvið.
FALKINN