Fálkinn - 25.10.1965, Qupperneq 17

Tunglskin á Mývatni. Bláfjall til vinstri Sellanda-
fjall t. h. Dyngjufjöll sjást í fjarska. (Málverk
eftir Jóhannes.)
um bil ómögulegt að sjá þær. Eggin ungast mis-
jafnlega út og þar af leiðandi komast fáir ungar
á legg. Þeir eldri stækka fljótt og troða hina undir.
— Hvað eiga þær annars mörg egg?
— Það þori ég ekki að fullyrða um, en það
er mjög breytilegt.
— En hvaða fuglstegund hér við vatnið á flest
egg?
— Ætli það sé ekki húsöndin, eða toppöndin.
Annars er ekki gott að fullyrða hvort sama öndin
á öll eggin í hreiðrinu.
— En hvað hefur þú séð flest egg í einu hreiðri?
— Ég hef séð 47 egg flest í hreiðri, en þau egg
áttu fjórar andartegundir, fjórar óskyldar tegundir.
— Er þá eitthvað um það, að endur verpi í
annarra hreiður?
— Já, það er talsvert um það, sérstaklega í vot-
viðra tíð. Einu sinni fundum við þrjú stór hreiður
með stuttu millibili. Þau mynduðu þríhyrning og
voru um það bil tveir metrar milli hreiðranna. í
einu voru 47 egg, 40 í öðru og 36 egg voru í því
þriðja. En það hafði verið slæmt samkomulag
í þessu búi, sum eggin höfðu endurnar brotið og
velt öðrum úr hreiðrinu.
— Er algengt að sjá endur með unga af óskyldri
tegund?
— Það er nú fremur fágætt, þó er til að tvær
ungategundir séu með einni og sömu öndinni. Og
stundum stela þær ungunum hver frá annarri, a. m.
k. sumar tegundir. Ef hætta er á ferðum, t. d.
ránfuglar, skeður það oft að endurnar slá saman
og halda ungunum í einum hnapp og sveima í
kringum hann. Svo þegar hættan er liðin hjá, kem-
ur það gjarnan fyrir, að önnur öndin tekur alla
ungana en rekur hina öndina burtu, þá er félags-
skapurinn sem sagt búinn.
— Og verja þær ungana?
— Já mikil ósköp, og þó svartbakurinn komi,
hika þær ekki við að ráðast á móti honum.
— Ræðst hann þá ekki á öndina? _ (
— Ekki hef ég orðið sjónarvottur að því. Svart-
bakurinn liopar og sérstaklega ef endurnar eru
fleiri. Eitt sumar hélt andahópur til á vík einni,
sem heitir Stóravík. Ungarnir voru eitthvað á
annað hundrað en endurnar ellefu eða tólf, margar
tegundir í einni breiðu. Þarna var bezta samkomu-
lag, þær önnuðust allan hópinn í sameiningu og
seinast sá ég hópinn þegar ungarnir voru að verða
fleygir.
— Ég sá álftir í hrönnum hérna vesturfrá?
— Já, það eru geldfuglar. Þeir halda sig þarna
vegna þess hve ætið er mikið á botninum, það
er gróður á botninum, en þær leggjast ekki á gras-
lendið.
— Hvar verpa álftirnar helzt?
— Mest við tjarnir fram til heiða, til dæmis
verpa þær mikið við Sandvatn sem er hér vestur
á heiðinni og einnig nokkuð við tjarnir í skóginum,
en þó er lítið um það. Á heiðinni sem er milli
Bárðardals og Mývatns er mér óhætt að segja að
séu álftir við hverja tjörn, en sjaldan nema ein
hjón við hverja. Álftirnar eru grimmar og eilíft
stríð á milli þeirra.
— Svo við vikjum aftur að Slútnesi, það er í
eigu ykkar hér á Grímsstöðum?
— Jú, Grímsstaðir eiga það. Það er friðlýst
varpland og þess vegna viljum við ekki að farið
sé í það nema héðan. Þeir sem fara í það annars
staðar frá, gera það yfirleitt í leyfisleysi. Margir
útlendingar sem hér eru á ferðinni, þykjast jafnvel
vera fuglafræðingar eða eitthvað slíkt, spyrja aldrei
um leyfi þegar þeir fara hér um. Þetta er allt
friðlýst varpland hér norðvestan við vatnið, svo
og allir hólmarnir í vatninu. Þessir útlendingar
tjalda hvar sem þeim sýnist og maður veit ekkert
hvað þeir gera af sér og flestir eru þeir mállausir,
eða svo gott sem.
— Og hvenær er Slútnes fegurst?
— Slútnes er fegurst á þremur árstíðum. Á
vorin um mánaðarmótin maí—júní, þegar bakk-
arnir eru gulir af hófsóleyjum, sem umlykja eyj-
una eins og gyllt belti. Svo þegar aðrar jurtir eru
í blóma, fyrstu vikurnar í júlí, en þá myndar
blómastóðið samfelldar breiður og stundum er
reyniviðurinn í blóma líka, en venjulega er hann
aðeins seinni til og þá er blómastóðið að sjá
héðan að heiman, eins og ull sé breidd yfir runn-
ana, alveg hvít. Og þriðji tíminn er á haustin,
þegar haustlitirnir koma í skóginn, og máske er
það allra glæsilegast.
Brandugla, (uppstoppuð), fannst í grennd við
Grímsstaði.
FÁLKINN