Stúdentablaðið - 01.04.1999, Side 28

é>_8
StLúentiaaiaðfó
ísland í stj örnuliðið ?
65% stúdenta eru fylgjandi umsókn um
aðild að Evrópusambandinu sam-
kvæmt skoðanakönnun sem Stúdenta-
blaðið framkvæmdi vikuna 9,- 16. apríl sl.
en 35% andvígir ef miðað er við |>á sein af-
stöðu tóku. Í skoðanakönnun blaðsins var
spurt „Ert |>ú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) að-
ild Islands uð Evrópusambandinu?“. I
heildirta voru 44% stúdenta hlynnt utnsókn
um uöild íslands að ESB, 24% stúdenta
vorti andvíg og 32% óákveðin. Pegar kermir
>að kosningahegðun og vilja fyrir umsókn
uni aðild ketnur í Ijós að þeir sem kjósa Sálf-
stæðisflokkinn taka afgerandi afstöðu með
aðild á ineðan þeir sem styðja Vinstri hreyf-
ingti- gfca-nt framboð eru frekar á móti að-
ild. Pá er nær hehningur þeirra sent eru
óákveðnir þegar kemur að kosningunum í
vor hlynntir aðild að Evrópusambandinu.
I'iinmhiindriið nianna lilviljunarúrtak var
tekið úr nemcndaskrá og svarhlutfallið var
76%. Vikmörk könnunarinnar voru 1-3%.
Margir virðast eiga erfitt með að gera upp
hug sinn í Evrópumálum enda liefur lítið
farið l'yrir timræðum um aðild Islands að
Evrópusambandinu (ESB) og þetta helsta
baráttuinál Alþýðuflokksins viröist hafa
horfið með honum. Petta kemur mörgmn
Kosningahegðun og aðild að ESB
60
50
40
410
n
Framsóknar-
flokkinn

spánskt fyrir sjónir enda ætti staða Islands í
Evrópu að vera eitt helsta hagsmunaniál
þjóðarinnar hvernig scm menn tclja henni
hest borgið. Mörgum spurningum þarf að
svara og umræða að fara fram áður eti
ákvöröun er
gerumst aðilar að sambandinu? I Iver er
stefna stjórnniálaflokkanna í Evrópumálum
á næsta kjörtímabili ? I Ivað segja stjórn-
málafræðingamir og stjórnmálamennirnir ?
tekin.
Hvernig vegn-
ar litlu ríkjun-
um innan ESB
og livaö verður
mögulega um
fiskveiðistjórn-
ina ef við

'V Hlynnt(ur)
■ Andvi(ur)
Veit ekki
Samfylkinguna Vinstrí hreyfingin
grænt framboð
Annað
Ætla ekki að kjósa/ Óákveðinn
skila auðu
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) aðild
íslands að ESB
Hlynnt(ur)
44%
Andvíg(ur)
24%
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) aðitd að ESB
35%
Hlynnt(ur)
■ Andvf(ur)
65%
Ekki verra að vera lítið ríki í ESB
Smœrrí ríkjum tekst vel að vinna að hags-
munurn sínurn innan Evrópusarnbandsins,
er sú niðurstaða sem Baldur Pórliallsson,
^stundakennari í stjórnmálafrœði við Ilá-
skóla Islarids kemst að í doktorsritgerð sinni,
„Altrif s/rtœrri ríkja á ákvarðanir innan
landbúnaðarstefnu og uppbyggirigarstefnu
ESIrí, setrt lianrt er að Ijúka við húskólann í
Essex á Ertglandi Baldur segir litlu ríkirt
hafa talsverð áhrif á stefnurnarþó ramtninn
utan utn þœr sé smíðaður afstærri ríkjunum.
Rannsóknin riær yfir tímabilið 1987 lil
1994 og er aðildarríkjtim ESB skipt níður í
smærri og sta-rri ríki. Smærri ríki ESB erti
samkvæmt skilgreiningu Luxemborg, Dan-
mörk, írland, Belgía, Holland, Porlúgal og
Grikkland. Pau stærri eru Pýskaland, Bret-
lanrl, Frakkland, Italía og Spánn. „ Pað eru
^slærri ríkin og framkvæmdastjómin sem
hafa hvað rriest áhrif á mótun hverrar stefnu
fyrir sig og mynda rammann utan um þær.
Hins vegar tekst smærri ríkjurn mjög vel aö
vinna iniian þessara rarnma og vinna aö sín-
um hagsnninum.
Hagsmunir smærri ríkja eru ekki upp-
hyggðir á sarna hátt og hagsmunir sta;rri
ríkja. Litlu ríkin hafa oft einungis einn eða
tvo tnálaflokka setn skipta vemlegu rnáli
innan hverrar stefnu á meðan stærri ríkin
hafa jafnvel tugi inálaflokka setn þau þurfa
að einbeita sér að. I landbúnaðarstefnunni
eru til dæritis yfir 20 rnálallokkar en írar
einbeita sér í raiin aðeins að tveimur þeirra.
En það eru þeir sern ná yfir helstu fram-
ueiðsluafurðir þeirra nautakjöt og mjólkur-
afurðir. Innan uppbyggingarstefnunnar
leggja írar svo allt kapp á að ná sínii fram
innan eins af sex markmið-
um hennar. Allt Irland fell-
ur undir „Markrnið eitt“
innan uppbyggingarstefn-
urmar, serrt miðar að því að
veita aðstoð þeim svæðum
sem hafa verið undir 70% af
meðalhagvexti ESB, og
leggja Irar því allt kapp á að
ná sínu fram innan þessa
0. 1
markmiðs.
Forsvarsmönnum þeirra
smáríkja sem ég hef skoðað
finnst þeir ná sínu fram. Ríkin l'órna því
hins vegar að liafa áhrif á gang allra mála
innan Evrópusambandsins. Pau geta ein-
faldlega ekki tekið virkan þátt í öllutn
*
ákvörðunum vegnar smæðar stjórnsýslunn-
ar.“
Lílil ríki hafa áhrif
„Smærri ríkin eru mjög ósveigjanleg í samn-
ingaviðræðum þegar verið er að fjalla um
helstu hagsmunamál þeirra. I ESB er skiln-
ingur á þessu. Ef Danir hefðu ekki áhrif á
ákveðna rnálaflokka innan landbúnaðar-
stefnunnar hefðu þeir lítið upj> tir aðild sinni
þar sem útflutningur á landbúnaðarafurð-
um skiptir þá verulegu rnáli. Pað cr auð-
veldara að kaujra skilning smáríkis en stóru
ríkjanna í mörgum inálaflokkum. Fulltrúar
í framkvæmdastjórninni segja auðveldara
að vinna með litlu ríkjunuin. I Ijá þeim eru
fa;rri starfsmenn sem vinna með breiðari
svið. Þar er það jafnvel
sami starfsmaðurinn sem
rnótar stefnuna í ráðuneyt-
inu og semur fyrír hönd
ríkisins við ESB, fer heim
og hrindir stefnunni í fram-
kvæmd. Hjá stærri ríkjun-
um eru einbættisinennimir
sérhæfðari. Framkvæmda-
stjórnin gerir sér greirt fyrir
því hvað minni ríkin ætla
sér því hagsrnunir þeirra
em í flestum tilvikum ljósir
fyrirfrarn.
I lagsmunir stærri ríkja eru olt ekki eins
ljósir. Pess vegnu byrjar framkvæmdastjóm-
in oft ó því að tryggja sér stuðning lítilla
ríkja við eitlhvcrt ákveðið mál sem hún vill
koma fram. Pví eru oft góð tengsl rnilli full-
trúa litlu ríkjanna og frainkvæmdastjórnar-
innar sem auðveldar litln ríkjunum að koma
sínurn málum á framfæri og gefur þeim
möguleika á að hafa áhrif á mörgum stigum
iriálsiiis. Paö þarf ekki að vera verra að vera
lítið ríki í ESB.“
Davíð og Golíat
„Lúxemborg heldur sinni sérstöðu í banka-
rnálum og skattamálum. Pað er tekið fullt
tillit tekið lil þeirra sérstöðu og á henni er
skilningur iimaii ESB. Stærri ríki Irafa auð-
vitað meiri vigt en framkvæmdastjómin
myndi aldrei setja fram tillögu sem gengi
gegn grundvallarhagsmunum lítils ríkis.
Tæknilega gæti meirihlut-
inn gengið gegn hagsmun-
um ríkis en það er ekki gert
því það væri ekki Evrópu-
sambandinu í hag, t.d. settu
Portúgalar aðild ESB að
GATT samningunum í upp-
nám þegar þeir sáu fram á
að vefnaðariðnaður jieirra
myndi fá samkeppni sem
hann réði ekki við vegna úr-
eltra verksrniðja. Portúgalar
hótuðu að beita neitunar-
valdi allt þar lil sarnþykkt var að Iryggja
þeiin fjármagn lil að endurnýja og gera
verksmiðjttr þeirra samkeppnishæfar.
Fyrsl EES svo ESB
„Eg tel að við þurfum að kynna okkur ESB
betur áður en við ákveðum að sækja um að-
ild. Pað er ekkert fengið með því að ana af
stað. Stjórnkerfi ríkja þurfa að vera undir
|>að búin að takast á við verkefnið. Stjórn-
sýsla írlands var til dæntis ekki undir |>að
búin að takast á við aðild og það tók hana
tíu ár að nó tökum ó aðild að sambandinu.
EES ríkin virðast hins vegar eiga auðveldara
með að aðlagast. Finnum hefur tekist betur
ii|>[> en Svítnn en það kom verulega á óvart
að Finnar skyldu skij>a sér í flokk ríkja sem
vilja mestan samruna. Við þiirfinn að leggja
í rannsóknir, athuganir og kannanir á hvað
Evrópusambandsáðild þýðir l’yrir Island.
Fyrst þurfum við liins vegar að skoða livað
EES samningurinn felur í sér og hvernig ís-
lenskutn stjórnvöldum og fyrirtækjiim hefur
tekist að hrinda löggjöf honum tengdum í
framkvæmd.“
Stjórnmálamenn og kjósendur ekki
samstíga
„Maður sjiyr sig livers vegna stjórnmálaelít-
an á Islandi er sú eina í Evrópu sem slefnir
ekki að aðild. Fyrir Jrví eru margar ástæður
og veröugt viðfangsefni að skoða |>að. I öðr-
um ríkjiun hefur elítan verið ólm í aðild á
meðan ahnenningur er tregari til. Idér er
máluin öfugt farið. Ég lield að þjóðemis-
hyggja og landbúnaðarmál spili stærra lilut-
vi;rk í þróun Evrópusambandsumræðunnar
hér á landi en stjómmálamenn vilja vera
láta. í sjálfu sér cr sjávarútvegsstefnan inik-
ilva;g en þessi rómantíska sýn á [ijóöríkið
hefur mikið að segja. Við |>etla bætist síðan
að helmingur þingmanna er af landsbyggð-
inni og það ér nieiri and-
staða við Evrópusambands-
aðild á landsbyggðinni en á
höfuðborgarsvæðinu. Hins
vegar ber að líta á það að
við gerðumst ekki aðilar að
EFTA fyrr en tíu árurn eftir
stofnun og að við höfum
ekki verið á sarna reiki í
Evrópumálum og aðrar
þjóðir. En það er mjög at-
hyglisvert að formaður
Framsóknarflokksins er að
opna á Evrópusambandsumræðuna á ineð-
an Samfylkingin lokar á ltana á næsta kjör-
tímabili.“
„En það er mjög athyglis-
vert að formaður Framsókn-
arflokksins er að opna á
Evrópusambandsumræðuna
á meðan Samfylkingin lok-
ar á hana á næsta kjör-
tímabili"
„Því eru oft góð tengsl
milli fulltrúa litlu ríkjanna
og framkvæmdarstjórnarínn-
ar sem auðveldar litlu ríkj-
unum að koma sínum mál-
um á framfærí og gefur
þeim möguleika á að hafa
áhríf á mörgum stigum
málsins"