Fréttablaðið - 08.10.2009, Síða 22

22 8. október 2009 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
GÓÐ HÚSRÁÐ
TUNGUNA ÚT VIÐ
LAUKSKURÐINN
■ Brynja Brynjarsdóttir ferðamála-
frömuður kann ráð við sviða í augum.
„Maður tárast auðvitað svo oft þegar
maður er að skera lauk og ég er búin
að prófa ýmis-
legt til að losna
við það. En leið-
in til að sleppa
við að tárast er
sú að stinga út
úr sér tungunni
á meðan maður
sker. Þá dregur
tungan að sér
gufuna úr laukn-
um sem annars fer í augun, vegna
þess að hún sækir í blautt yfirborð.
Þetta er alveg snilldarbragð til að
losna við tárin með lauknum.“
„Það er yfirleitt röð hjá okkur um
tvöleytið,“ segir Sigmundur Bjarki
Garðarsson hjá Sláturmarkaði
Hagkaupa. Markaðurinn er opnað-
ur klukkan tvö á daginn og þá eru
ævinlega viðskiptavinir mættir til-
búnir í slátrið. Að sögn Sigmund-
ar byrjaði sláturtíðin rólega þegar
markaðurinn var opnaður í sept-
ember en undanfarið hefur fjör
færst í leikinn. Markaðurinn verð-
ur opinn út október og því nægur
tími til þess að kaupa slátur. „Við
ákváðum að lengja afgreiðslutím-
ann í ár, það verður opið í sex vikur
í stað fjögurra til fimm.“ Ástæð-
an er vinsældir sláturgerðar sem
jukust allverulega í hrunmánuðin-
um mikla í fyrra. „Það var algjört
sölumet í fyrra,“ segir Sigmundur
sem segir ómögulegt að spá fyrir
um það hvort sölumet verði aftur
slegið í ár.
En hvað kost-
ar slátrið? Sam-
k væmt upp -
lýsingum
Sigmundar kosta
3 frosin slátur
3.178 krónur og
eru vambirnar
þá ósaumaðar, 3
slátur með saum-
uðum vömb -
um kosta 4.998
krónur. 5 slátur kosta síðan 4.789
og þau er einungis hægt að kaupa
með ósaumuðum vömbum.
Ekki er hægt að segja til um
nákvæman keppafjölda sem úr hrá-
efninu fæst en það fást um það bil
17 til 18 vambir úr þremur slátrum
og um þrjátíu úr fimm slátrum. Þá
má ekki gleyma sviðakjömmunum,
þeir eru eins og gefur að skilja sex
þegar tekin eru þrjú slátur en tíu
þegar tekin eru fimm slátur.
Það er kannski ekki hægt að
reikna nákvæmlega verðið á hverja
máltíð enda matarskammtar mis-
stórir. Margrét Sigfúsdóttir, skóla-
stjóri Hússtjórnarskólans, segir
keppinn máltíð fyrir um það bil tvo.
Ef reiknað er með því að þrjú slátur
gefi 18 keppi, eða 36 matarskammta
og sex kjamma sem eru sex matar-
skammtar (miðað við kjamma á
mann) þá eru alls 42 matarskammt-
ar í þriggja slátra kaupum – matar-
skammturinn er því á bilinu 76 til
119 krónur, eftir því hvort keypt-
ar eru saumaðar eða ósaumaðar
vambir.
Sjötíu skammtar fást með sömu
reikningsaðferð úr fimm slátra
skammti og þar kostar skammtur-
inn því um 68 krónur. Í þetta dæmis
vantar reyndar verðið á mjölinu
sem notað er en sá kostnaður er
óverulegur.
En hversu flókið er að taka slát-
ur? Margrét segir að það eigi ekki
að vaxa neinum í augum. Hún segir
ágætt að fylgja hefðbundnum leið-
beiningum um slátur, sjá neðar á
síðunni.
Margrét bendir fólki á að bland-
an eigi að vera þunn þegar hún fer í
keppina, segir fólk oft telja hana of
þunna og bæti þá í mjöli, en lendi
svo í ógöngum með allt of þykka
blöndu fyrir vikið. Margrét segir
svo mikilvægt að frysta keppina
strax, setja hvern og einn í poka
og leggja flatan í frystinn. „Ég set
alltaf bökunarplötur milli laga á
keppunum til þess að þjappa þeim
vandlega sama og fjarlægi þær svo
þegar keppirnir eru frosnir.“ segir
hún. sigridur@frettabladid.is
Máltíð sem kostar innan
við hundrað krónur
Það er sláturtíð og Íslendingar standa í röðum eftir að kaupa slátur. Slátur-
markaðurinn í Hagkaup lengdi opnunartíma til að bregðast við aukinni eftir-
spurn. Það er ekkert mál að taka slátur segir Margrétar Sigfúsdóttir.
GÓÐ KAUP Að taka slátur er hagkvæmt og ekki mikið mál að sögn Margrétar Sigfús-
dóttur, sem mælir með því að fjölskyldan sameinist við sláturgerð. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
MARGRÉT
SIGFÚSDÓTTIR
Allar líkamsræktarstöðvar nema Hreyfing hafa nú gert
bragarbót á verðmerkingum á söluvörum og veitingum.
Neytendastofa sótti 21 stöð heim um mánaðamótin 31. ágúst til
2. september og gerði athugasemd vegna skorts á verðmerking-
um hjá þrettán stöðvum. Hinn 24. til 25. september fóru fulltrúar
Neytendastofu aftur á þær stöðvar og könnuðu hvort farið hefði
verið eftir tilmælum Neytendastofu um úrbætur. Svo reyndist vera
í öllum tilfellum nema hjá Hreyfingu en þar reyndust veitingar að
mestu vera óverðmerktar. Tekin verður í framhaldinu ákvörðun
um hvort beita skuli sektarákvæðum fyrir að virða að vettugi
tilmæli og ábendingar Neytendastofu um úrbætur á verð-
merkingum.
■ Líkamsræktarstöðvar bæta verðmerkingar á söluvarningi
Hreyfing hunsaði tilmæli Neytendastofu
BLÓÐMÖR OG LIFRARPYLSA
Blóðmör
1 l blóð
2 dl vatn
1 msk. salt
300 g haframjöl
500 g rúgmjöl
500 g mör, smátt skorinn
Blóð og vatn er síað saman gegnum
fíngert sigti. Hrærið salti saman
við þar til það leysist upp. Hrærið
haframjöli saman við með sleif og
svo rúgmjölinu en blandan á að
vera örlítið þynnri en lifrarpylsu-
hræran. Að lokum fer smátt skorinn
mörinn saman við. Saxað grænkál
og fjallagrös eru oft notuð í blóðmör
og þykja góð með en þá þarf aðeins
minna af mjöli. Hálffyllið keppina og
saumið fyrir.
Lifrarpylsa
3-4 msk. sykur
1 lifur
100 g nýru
½ l mjólk eða kjötsoð
½ msk. salt
100 g hafragrjón
100 g hveiti
250 g rúgmjöl
400 g mör, smátt skorinn
Hakkið lifur og nýru. Saltinu er
blandað saman við mjólk, salt
og sykur. Blandið kjöthakkinu og
mjöli smám saman út í vökvann
og mörnum skal blanda saman við
síðast. Það á bæði við blóðmör og
lifrarpylsu að strjúka þarf vætuna vel
af keppunum þegar þeir eru teknir
úr saltvatninu. Ekki setja of mikið af
hrærunni í hvern kepp, gott er að
miða við að helmingsfylla. Saumið
fyrir gatið, strjúkið keppinn og jafnið
þannig innihaldið (og passið að ekki
myndist loftbólur).
Þá keppi sem á að geyma og
ekki sjóða strax í matinn má setja í
frystikistuna. Slátur geymist í 6 til 8
mánuði í frysti.
Þá keppi sem á að hafa til matar
skal hins vegar sjóða strax. Setjið
ekki of marga keppi í pottinn, það er
betra að rúmt sé um þá. Þegar kepp-
irnir fljóta upp skal stinga í þá með
nál og hleypa loftinu út. Suðutími er
þrjár klukkustundir.
Heimild og nánari skýringar á
www.ss.is
Útgjöldin
> Kílóverð á sveppum í ágúst ár hvert.
2005 2006 2007 2008 2009
5
5
5
6
57
5
8
6
8
31
9
0
4
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
„Mín verstu kaup voru Land Rover Free-
lander-jeppi, sem ég átti fyrir nokkr-
um árum,“ segir Marinó Thorlacius,
ljósmyndari og eigandi ljósmynda-
stúdíósins Altars, eftir dágóða umhugs-
un. „Starfs míns vegna þurfti ég að ferð-
ast mikið um landið og í vetrarfærðinni
er betra að vera á einhverju jeppakyns.
Ég keypti hann notaðan á tvær milljónir.
Þetta reyndist hins vegar vera raunasaga
frá upphafi til enda; bílinn bilaði stanslaust
og ég var í eilífum vandræðum út af
honum, lenti til dæmis oftar en
einu sinni að sitja fastur
úti á landi út af einhverj-
um smábilunum. Ég
hef sjaldan verið jafn
feginn og þegar ég
losnaði óvænt við bílinn. Farið
hefur fé betra.
Bestu kaupin eru hins vegar
Nikon D70-myndavél sem ég
keypti fyrir nokkrum árum. Ég
hafði verið að dufla eitthvað
við ljósmyndun. Eftir að ég
eignaðist þessa myndavél fór ég
að fikra mig smám saman framar
á skaftið, þar til ég ákvað að hella
mér út í fagið. Ég á því alltaf
eftir að halda dálítið upp
á þessa myndavél; að
vissu leyti henni
að þakka að ég
er þar sem ég
er í dag.“
NEYTANDINN: MARINÓ THORLACIUS LJÓSMYNDARI
Síbilandi jeppi og myndavél
Yfirleitt er ódýrast að kaupa flugmiða langt fram í tímann, þá er mest úrvalið af
hagstæðum miðum. Að því er fram kemur á heimasíðu Neytendasamtakanna
www.ns.is hafa Íslendingar hins vegar nokkrar áhyggjur af því
að það sé ekki öruggt að flugfélögin verði enn starfandi næsta
sumar. Það hafi sýnt sig undanfarið að fyrirtæki sem talin eru
traust hafa orðið gjaldþrota. Því hafa samtökin tekið saman
punkta um réttindi neytanda fari flugfélag sem hann keypti
af á hausinn: Ef einungis er keyptur miði þá fást engar bætur.
Hafi hann verið greiddur með kreditkorti getur kortafyrirtækið
kannski afturkallað greiðslu. Hafi viðkomandi keypt
pakkaferð (alferð) þar sem hið gjaldþrota flugfélag sér
um flugið á fyrirtækið sem seldi ferðina að aðstoða
kaupanda. Verði ferðaskrifstofa gjaldþrota á tryggingar-
skylda vegna alferðar að bæta tapið, bæði fyrir flug sem
fellur niður og kostnaðar vegna heimferðar, sé fólk statt
í útlöndum. Neytendasamtökin gefa þeim sem eru farnir
að huga að ferðalögum næsta sumar það ráð að bóka
pakkaferð, hótel og flugmiða. Þá teljist ferðin vera alferð
og falli undir tryggingaskyldu fari eitthvað úrskeiðis.
■ Ferðalangar óttast gjaldþrot flugfélaga
Betra að bóka líka hótel
MIKILL
SPARNAÐUR
Þeir sem eru sólgnir í slátur ættu
hiklaust að verja tímanum í slátur-
gerð því afskaplega mikill verð-
munur er á heimatilbúnu slátri og
sláturkeppum keyptum úr búð.
Verðathugun í Bónus á Lauga-
vegi í gær leiddi í ljós að kílóverð á
lifrarpylsu er 908 krónur og blóð-
mör 728. Það þýðir að 400 gramma
keppur, sem er hefðbundin stærð,
kostar 363 krónur af lifrarpylsu
en 290 krónur af blóðmör. Miðað
við útreikningana á verði á slátri í
greininni hér til hliðar má því sjá að
þeir eru miklu dýrari en heimagerð-
ir sem kosta á bilinu 140 til 240
áður en mjölkostnaði er bætt við.
Íslendingar notuðu manna mest af matarlit í kreppunni á fjórða áratugnum að
því er fram kom í fyrirlestri Sólveigar Ólafsdóttur sagnfræðings um íslenskan
kreppukost sem haldinn var nú í vikunni. Þá voru hér starfræktar nokkrar verk-
smiðjur sem framleiddu matarlit, pylsur voru eldrauðar, Valstómatsósa eldrauð
og litríkar kökur voru vinsæll veislukostur. Sólveig sagði
ómögulegt að fullyrða hvers vegna liturinn var svo
mikið notaður en kannski hafi fólk verið að lífga upp á
matinn eftir að ávextir urðu sjaldséð sjón. Ást
Íslendinga á matarlit hélt áfram í áratugi
en um 1960 tóku efasemdir um hollustu
matarlits tóku að kvikna. Þó að matarlit
beri að nota í hófi er því ekki að neita að
það er hægt að lífga allhressilega upp á
kökur til að mynda með því að setja matarlit í
kremið eins og meðfylgjandi mynd sýnir.
■ Íslendingar notuðu matarlit meira en aðrar þjóðir
Litríkur matur í kreppunni
Bleika slaufan er styrkur
gegn krabbameini
ömmur - mömmur - dætur - vinkonur - frænkur …
fyrir allar systur
H
:N
m
ar
ka
ðs
sa
m
sk
ip
ti
/ S
ÍA