Vikan - 06.08.1953, Qupperneq 12
AÐ leit út fyrir,
að hersveitir Norð-
anmanna mundu reka
heri Sameinuðu Þjóð-
anna í sjóinn. Ekkert
virtist standa fyrir þeim, og landsvæðið, sem
herir S.Þ. réðu enn yfir viö Pusan í Suður-
Koreu, minnkaði dag frá degi. Þetta var sum-
arið 1950.
Þá bárust allt í einu fregnir af því, að
bandarískar hersveitir hefðu gengið á land við
Inchon, nærri 200 mílum fyrir norðan Pusan.
Þær komu Norðanmönnum í opna skjöldu,
sóttu hratt inn í landið og unnu hvern sigur-
inn á fætur öðrum. Nokkrum dögum síðar
voru herir Sameinuðu Þjóðanna allsstaðar í
sókn, en Norðanmenn komnir á flótta norður
fyrir 38. breiddarbauginn. Douglas MacArt-
hur, yfirmaður herafla S.Þ. í Koreu, hafði á
frábæran hátt unnið einn glæsilegasta sig-
urinn í sögu Bandaríkjahers.
Tveimur mánuðum síðar
hóf hann hraða sókn í áttina
að landamærum Manchuriu.
Hann hafði að engu fregnir
um, að hundruð þúsunda kín-
verskra hermanna biðu við
landamærin, leyfði engu að
tefja för sína inn í Norður-
Koreu.
Svo hófst kinverska gagn-
sóknin.
I þetta skipti voru það
Bandaríkjamenn og banda-
menn þeirra í S.Þ., sem voru
óviðbúnir. Sóknin snerist upp
í flótta, hersveitir þeirra
máttu hörfa hundruð mílna og allt suður fyrir
38. bauginn. Þetta var einn herfilegasti ósig-
urinn, sem um getur í sögu Bandaríkjahers.
Glæsiíegir sigrar og miklar ófarir hafa alla
tíð skipst á í lífi Douglas MacArthur. Mikill
styrr hefur líka staðið um persónu hans.
Skapgerð hans er undarlega flókin. Þetta er
hár maðúr, teinréttur og glæsilegur á velli,
óvenju unglegur og andlitið líkast myndunum
af rómverskum keisurum á fornum myntum.
Hugrakkur er hann óneitanlega og gáfaður,
og mikla hæfileika virðist hann hafa í þá átt
að vera í fylkingarbrjósti. Auk þess er hann
trúmaður. En hann er líka ótrúlega hörunds-
sár og stoltur og hégómagjarn. Það er eins
og hann sé alltaf að leika — og sé alveg ein-
staklega hrifinn af leik sínum.
Hann fæddist 26. janúar 1880, og var fað-
ir hans Arthur MacArthur hershöfðingi, fræg-
ur maður úr bandarísku borgarastyrjöldinni.
Hann útskrifaðist úr Herskóla Bandaríkjanna
1903 með hæstu einkunn í allri sögu skólans.
Liðsforingi var hann gerður þegar að skóla-
göngunni lokinni, og fór þá til Phiiippseyja í
stríðið gegn þeim innfæddu. Þar lenti hann í
mörgum orustum og var oft hætt kominn:
eitt sinn, er hann iaut yfir særðan mann, fór
kúla í gegnum hattinn hans. Ef MacArthur
hefði ekki beygt sig, hefði hann fengið kúluna
í höfuðið. •
Hann var ,,gestur“ á vígstöðvunum i stríð-
inu milli Rússa og Japana, og stjórnaði njósna-
flokkum í herför Bandaríkjamanna í Mexiko
og var forseti herforingjaráðs hins fræga
Regnbogaherfylkis 1 heimsstyrjöldinni fyrri.
Þá var hann orðinn höfuðsmaður, og í Frakk-
landi særðist hann tvisvar og fékk 13 heið-
ursmerki fyrir hetjulega framgöngu.
Að loknu stríðinu var MacArthur x þrjú ár
skólastjóri síns gamla herskóla, en 1930 varð
hann yfirmaður bandaríska herforingjai'áðs-
ins. Þegar uppgjafahermenn fóru í kröfu-
göngu til Washington 1932 og kröfðust stríðs-
bóta, sendi hann hermenn gegn þeim með
brugðna byssustingi og stökkti þeim á flótta
úr úr höfuðborginni. Þessi aðför var harðlega
gagnrýnd í Bandaríkj-
unum.
MacArthur fór til
Philippseyja 1935, sem
' hermálaráðunautur
stjórnarvaldanna þar. (Eisenhower forseti
var þá undirfoi'ingi í sveit hans — og hefur
síðan verið með þeim lítil vinátta.) 1941 var
MacArthur svo skipaður yfirmaður alls her-
afla Bandaríkjamanna í Asíulöndum.
Margt mátti finna að herstjórn hans í byrj-
un stríðsins. Japönum tókst að koma flug-
vélum hans að óvörum — á sjálfum flugvöll-
unum — mörgum klukkustundum eftir fyrstu
árás sína á Pearl Harbor. Bandaríska her-
foringjaráðið var auk þess allt annað en hrif-
ið af vörn hans á Philippseyjum 1942. Japanir
léku illa á hann í orustunum á Luzon, og ekki
tókst honum að halda Bataan eins lengi og
herforingjaráðið í Washington taldi mögu-
legt.
En honum fór að ganga bet-
ur eftir undanhaldið frá
Corregidor, er hann hafði sett
upp bækistöð í Ástralíu. Her-
ferðir hans á Nýju-Guineu,
Nýja-Bretlandi og loks á
Philippseyjum tókust með
miklum ágætum; honum tókst
hvað eftir annað að koma
óvinunum gjörsamlega á óvart.
Hann átti óneitanlega mikinn
þátt í hinum endanlega sigri
yfir Japönum, enda þótt her-
afli Chester W. Nimitz flota-
foringja kæmi meira við sögu
á sjálfum vígstöðvunum.
Margir þeirra manna, sem voi'u undir stjórn
MacArthur í stríðinu, hötuðu hann. Þeir höfðu
ógeð á hinni snúðugu og tilgerðarlegu fram-
komu hans og mestu skömm á þeirri lotn-
ingu, sem hann ætlaðist til, áð menn sýndu
hans háu persónu. Þeir hæddust líka í laumi
að hinum háfleygu ávörpum hans („Philipps-
eyingar! Ég er kominn — komið til mín!“),
og gerðu jafnvel um hann skopvísur á víg-
stöðvunum (einn lýsti því, hvernig hann tók
stjórnina af guði: „Jæja, góði, nú tek ég við.
Hér er kominn Mister Mac.“).
Á hinn bóginn er svo hins að geta, að
ýmsir af aðstoðarmönnum hans tignuðu hann
sem „hinn nýja Alexander miklá.“
Þann 6. september 1945 var MacArthur
skipaður hernámsstjóri bandamanna í Japan.
Eitt af verkefnum hans átti að vera að boða
þjóðinni lýðræðisstefnuna. Við þá trúboðs-
starfsemi beitti hann hreinum einræðisaðferð-
um (við boi'ð lá, að hann léti tilbiðja sig eins
og guð, og svo rækilega var hann yfir Japani
hafinn, að þau 514 ár, sem hann var þarna,
átti hann naumast viðræður við meir en tylft
þeii'ra). Hinsvegar segja flestir sem vit hafa
á, að hershöfðingjanum hafi tekist að koma
á furðumörgum umbótum. Hann bældi niður
hinn þjóðlegá hernaðaranda, endurbætti
skólakerfið, ýtti undir stórstígar framfarir í
heilbrigðismálum og kom fótum undir sæmi-
lega lýðræðislega (en mjög íhaldsama)
stjórn.
EGAR styrjöldin hófst í Suður-Koreu 24.
júní 1950, var MacArthur skipaður yfir-
maður hersveita Sameinuðu Þjóðanna. Þann
11. apríl 1951 svipti Truman foi'seti hann þessu
embætti, sem og öllum trúnaðarstörfum í
þágu Bandaríkjanna. Brottvikningin átti ekki
rætur sínar að rekja til herstjórnar hans
beinlínis, enda þótt hún væri einnig mjög um-
deild. Truman tók þetta skref með fullu sam-
þykki bandaríska herforingjaráðsins, er Mac-
Arthur hafði hvað eftir annað lýst yfir skoð-
unum (og heimtað framkvæmd þeirra) sem
Framhald á bls. llf.
ISOD
LONDUM
MACARTHUR
anna í Ravensbriick, — þess vítis sem nazistarn-
ir höfðu sérstaklega gert handa konum.
IIALLE . . .
Það var farið með Odette í fangelsið um kvöld-
ið og leitað á henni. Hún velti því fyrir sér, hve
margir SS-fingur mundu nú vera búnir að káfa
í hári hennar, og hve mörg SS-augu mundu vera
búin að skoða nakinn líkama hennar. Henni var
síðan skipað að fara upp á loft, og er hún hafði
klifið óteljandi stiga, var henni hrundið inn í
klefa á efstu hæð. Þetta var aflangur klefi undir
súð. Það var rökkur inni, og á gólfinu fínn sand-
ur, sem þyrlaðist upp. Þegar augu hennar fóru að
venjast rökkrinu sá hún að hún var síður en
svo ein í klefanum. Og það var skelfileg sjón
sem blasti við henni. 1 sandinum á gólfinu lá
hópur af Úkraníukonum, stynjandi, hóstandi,
grátsihdi. Hér hafði engu hreinlæti verið við
komið og lyktin af svita, tíðai'blóði og saur var
slík, að Odette lá við yfirliði. Konurnar voru
orðnar sljóar af þjáningum. Þær vissu aðeins,
að allur þessi sandur hafði verið settur þarna,
svo að þær gætu notað hann til að slökkva eld-
inn, ef eitthvað kæmi gegnum þakið, sem kveikti
í húsinu á dularfullan hátt.
Það var einn lítill þakgluggi á klefanum. Odette
reyndi að tala við eina konuna, en fékk ekkert
svar annað en óskiljanlegt muldur. Þá tók hún
undir handlegginn á konunni og leiddi hana þang-
að sem glugginn var. Hún benti upp í gluggann,
og reyndi síðan að gera konunni skiljanlegt, að
hún skyldi krjúpa á gólfinu. Loks skildi konan,
hvað hún var að fara, og kraup niður. Odette
tók af sér annan skóinn, steig síðan upp á bakið
á konunni, og braut gluggarúðuna með skóhæln-
um. Hún heyrði glerbrotin hrynja niður þakið,
og fara síðan í mask niðri á jafnsléttu. Hreint
og svalt kvöldloftið streymdi inn í klefann, og
Odette fyllti lungun af því. Hún steig niður á
gólfið aftur, og lagðist síðan út í horn. Það var
svo þröngt, að hún komst ekki hjá að liggja fast
upp við eina af þessum ógæfusömu, óhreinu kon-
um. Þetta var voðaleg nótt, og Odette varð
ósegjanlega fegin komu dagsins.
Þegar fata með súpu var sett inn í klefann,
þyrptust konurnar að henni, og sötruðu súpuna
upp úr lófum sínum. Odette stóð undir brotn-
um þakglugganum, og andaði djúpt að sér loft-
inu, og tók ekki þátt í þeirri viðureign sem átti
sér stað við fötuna. En þegar banhungraðar kon-
urnar höfðu þurausið fötuna, skreiddist hver í
sinn stað á gólfinu aftur. Odette lagðist út i
hornið sitt. Allan daginn lá hún í einhverskonar
móki, heyrði ekkert, sá ekkert. Kvöldið kom, og
brauði var fleygt inn í klefann. Og sami atgang-
urinn endurtók sig. Konurnar börðust um brauð-
ið. En Odette hreyfði sig ekki.
Einhverntíma um kvöldið voi'u dyrnar opnað-
ar, og rödd heyrðist hrópa:
„Frau Ghurchill. Ist Frau Churchill hier?“
Odette skjögraði á fætur. Hún staulaðist yfir
máttlausa líkamana á gólfinu, til dyranna. Það
stóð þiekvaxinn maður í þeim. Odette sagði veik-
um rómi:
„Ég er Madame Churchill."
„Sie sind Frau Churchill?“
„Oui, Monsieur."
„Einmitt það, já.“
Krepptur hnefi skall í andlit henni. Hún hras-
aði aftur á bak, og féll yfir eina konuna. Um
leið og hún skyrpti frá sér blóðinu, sem fossaði
úr vörum hennar, öskraði maðurinn í dyrunum:
„Þetta er fyrir hann Winston Churchill — með
kærri kveðju.“
Og hurðinni var skellt aftur.
Furstenburg. Þeir, sem eru á leiðinni til
Ravensbriick, fara hér úr lestinni.
Úkraníukonurnar lögðu af stað í hina þriggja
mílna löngu göngu frá járnbrautarstöðinni til
fangabúðanna, skjögrandi, stynjandi, grátandi.
Framhald á bls. 1J/.
12