Vikan - 07.07.1960, Blaðsíða 19

Hafsteinn.
— Og hvað prentið þið nú helzt
hérna?
— Stærsti viðskiptavinurinn er
Kaupfélag Árnesinga, einnig höfum
við prentað mikið fyrir kaupfélögin
á Hellu og Hvolsvelli, og svo er það
SuÖurland, sem kemur út hálfsmán-
aðarlega. Auk þess vinnum við ara-
grúa af öðrum smærri verkefnum fyr-
ir hina og þessa.
Við komupa við í Prentsmiðju
Suðurlands, er við skruppum austur
að Selfossi um daginn, og erum að
ræða við framkvæmdastjórann, Haf-
stein Pétursson.
— Ert þú héðan frá Selfossi,
Hafsteinn?
— Nei, ég fluttist hingað fyrir
nokkrum árum, er ég og annar prent-
ari úr Reykjavík settum þessa prent-
smiðju á stofn. En svo slitum við fé-
lagsskapnum, ■ og seldi hann þá sinn
hlut tveimur fagmönnum héðan úr
bænum. Rákum við svo fyrirtækið
þrir saman, þar til núna fyrir
skömmu, að það var gert að hluta-
félagi, þar sem hinir hluthafarnir eru
nokkrir stáerstu viðskiptavinirnir, m.
a. Kaupfélag;Árnesinga.
- Og þetti gengur vel hjá ykkur?
— ,Tá, alveg ljómandi. Við festum
fyrir nokkru kaup á nýrri rússneskri
setningarvél, ! sem virðist ætla að
reynast prýðilega. Annars er véla-
kosturinn enn af skornum skammti,
enda húsnæðið ekki of stórt, og við
verðum stundum að vinna mikla
aukavinnu til þess að geta skilað verk-
efnunum á tilsettum tíma.
— Ert þú setjari?
- Nei, ég er pressumaður, en ann-
ars vinn ég hérna nú orðið ekki nema
í ígripum. Það fer svo mikill tími i
alls konar snúninga og útréttingar i
sambandi við þetta allt saman.
— Þú ert kannski að byggja yfir
sjálfan þig?
— Nei. ekki er ég nú byrjaður á
Því. En ég hef haft augastað á lóðinni
nérna hinum megin \'ið götuna og hef
góðar vonir um að geta krækt í hana.
— Þú getur þá kannski stjórnað
fyrirtækinu út um eldhússgluggann
heima hjá þér í framtiðinni ?
— Ætli maður leggi ekki heldur
rör yfir götuna og gefi i gegnum það
„ordrur“ eins og Bör Börs.son! *
— Þessar skröksögur um drauga-
gang hér í húsinu — þær «ru tém
vitleysa get ég sagt ykkur.
r/7
— Ég keypti hann til þess að ná-
grannarnir séu ekki að stelast í
laugina, þegar ég er fjarverandi.
Rakari og
tónlistarmaður
á Selfossi
Hann heitir Ásgeir Sigurðsson og
hefur það að aðalstarfi að raka og
klippa Selfyssinga. Annars er Ásgeir
Reykvíkingur og lærði rakaraiðn i
hefuðstaðnuin, jafnhliða því sem hann
fékkst við að leika dansmúsik fyrir
samkomuhúsgesti, er halla tók degi.
Ásgeir var ungur, er hann fékk áhuga
á tónlist og fiktaði við ýmis hljóð-
færi, unz hann sneri sér eingöngu
að klaríneltinu. Han nam klarinett-
leik hjá Kristjáni Kristjánssyni og
Vilhjálmi Guðjónssyni í þrjá vetur í
rónlistarskólanum i Reykavik og lék
jafnframt i ýmsum danshljómsveit-
um liér i hæ og nágrenni. Ásgeir sagði
samt ekki skilið við iðnina, sem hann
hafði lært, — eins og oft vill nú
koma fyrir þá, sem út i músik-„brans-
ann“ fara, — heldur iét hann iðn
sína ávallt sitja í fyrirrúmi og héll
áfram að setja svip sinn á höfuð
samborgaraMia.
En svo kom að þvi, að hann vildi
verða sjálfs sín herra — eins og svo
margir aðrir — og valdi þann kost-
inn að yfirgefa höfuðborgina. Tók
hann saman föggur sinar, keypti sér
stól og skæri og hélt „í Austurveg“
ásamt fjölskyldu sinni. Staðnæmdist
hann á Selfossi, settist þar að og
hefur siðan rekið rakarastofu á
Tryggvágötu 5. Nýja rakarastofan
varð strax eftirsótt, og eignaðist Ás-
geir þegar fjöldann allan af föstum
„kúnnum“, enda vandvirkur og snjall
í sinni grein.
Og bráðlega fékk Ásgeir leiða á
þvi að leika á klarínett fyrir sjálf-
an sig og ákvað að reyna að láta
Arnesinga njóta góðs af músíkþekk-
ingu sinni. Frétti hann af nokkrum
strákum, sem áttu blásturshljóðfæri
og gátu eitthvað spilað, og fékk hann
Ein af fyrstu
æfingunum hjá
hiðrasveitinni
.. þetta er D,
fyrsti og þriðji
takki ...“
<1
<3
Hérna er
Lúðrasveit Sel-
foss að undir-
búa leik sinn
í Tryggvagarði
á þjóðhátíðar-
daginn 1958.
Ásgeir.
þá þá hugmynd að stofna lúðrasveit.
Safnaði hann saman þessum blásurum,
sem hann vissi þegar uin, og Iét þau boð úl
ganga, að tekið væri opnum örmum öllum
þeim, sem gætu komizt yfir nothæf hljóð-
færi og hefðu áhuga á að vera með í
fyrirtækinu. Og brátt fóru að tínast að
strákar, sem höfðu útvegað sér „horn“ og
óskuðu eftir sæti í hinni nýstofnuðu lúðra-
sveit. Voru þeir allir boðnir og velkomn-
ir, þótt spilageta sumra væri ekki á marga
fiska. En íir þvi var fljótlega bætt. Ásgeir
setti á stofn tónlistarskóla i smækkaðri
inynd og kenndi þessum áhugasömu piltum
að lesa nótur og blása í trompeta, klarin-
ett, básúnur og önnur hljóðfæri, sem
ómissandi þykja í hverri lúðrasveit. Og
vegna óþrjótandi áhuga og þolinmæði allra
aðila fór kennslan von bráðar að bera
árangur, og heillegur svipur komst á Iúðra-
sveitina. Æfingar voru tvisvar i viku, og
segja kunnugir, að undravert hafi verið,
hvað menn, sem áttu heima i nærsveitun-
um, lögðu á sig til þess að geta sótt hverja
æfingu. Og þeir komn, hvernig sem viðraði
og hvernig sem á stóð. Og það var einmitt
þessi ódrepandi áhugi og dugnaður ásamt
þolinmæði og ljúfmennsku stjórnandans,
sem skapaði lúðrasveitina og hefur eín-
kennt hana síðan. Nú nýtur I.úðrasveit Sel-
foss stykja frá ríki og hreppi og hefur
fengið viðurkenningar úr öllum áttum fyrir
ágætan leik. Og nú á sl. vetri voru keypt
ný hljóðfæri handa hverjum þátttakanda
lúðrasveitarinnar, og er |iað ekki lítið átak
af ekki eldri hljómsveit.
Auk þessarar einstiiku framtakssemi
vegna lúðrasveitarinnar er Asgeir einn af
fjórum kennurum við Tónlistarskóla Árnes-
sýshi, sem er á Selfossi. Kennir hann þar
klarínett- og saxófónleik. Loks hefur Ásgeir
leikið i hinni vinsælu hljómsveit Óskars
Guðmundssonar, sem oft liefur skemmt á
dansstöðunum umhverfis Selfoss
um helgar undanfarin ár.
Upphaflega átti Jietta að vera
viðtal, en þar sem Ásgeir er ekki
ræðinn á hluti, sem telja má hon-
um til hróss, tókum við þann kost-
inn að kynna þennan duglega rak-
ara og tónlistarmann á Sellossi á
liennan liátt.
Augnablik
Jú, auðvitað, þetta er Elín Arnolds-
dóttir. Það hafið þið auðvitað séð, um
leið og þið lituð á myndina. Jafnvel
þótt hún hylji 25% af andlitinu með
dökkum sólgleraugum eins og Greta
Garbo, — þá þekkið þið hana, alveg
eins og Greta Garbo þekkist, jafnvel
þótt hún taki ofan sólgleraugun, —
sem hún gerir þó mjög sjaldan.
Við hittum Elínu á Tryggvagötunni
á Selfossi. Hún var að fara niður á
símstöð, þar sem hún vinnur daginn
út og inn og segir „augnablik" með
þessum sérstöku áherzlum og rnálblæ,
sem aðeins þrautþjálfaðar landssíma-
stúlkur ná eftir margra ára starf. En
Elín hefur sennilega náð þessu fyrr,
af því að hún er leikkona og ein aðal-
stjarnan í Leikfélagi Selfoss.
En sem sagt, við hittum Elinu á
einum af Þessum þurrviðrisdögum,
þegar norðanþræsingurinn feykir
sandinum af Austurveginum framan
í alla Selfyssinga. Við sögðum
„augnablik" og reyndum að ná þessum
sérstaka lífsleiða raunatón með von-
leysislegu andvarpi á eftir, en það
tókst ekki betur en svo, að leikkonan
Elín Arnoldsdóttir brosti sínu aumk-
unarverðasta brosi. — Og þá varð
myndin til.
Stund milli
stríða
Það eru aðeins fá ár, síðan hann var
nemandi í Laugarvatnsskóla og vakti at-
hygli fyrir óvenjulegar námsgáfur. Síðar
kynnti hann sér tungutak erlendra þjóða
og var að því búnu ráðinn til þess að
kenna tungumál í þeim sama skóla, sem
hann hafði lært.
Hann heitir Teitur Benediktsson,
Rangæingur að ætt og uppruna, nánar
tiltekið frá Nefsholti i Holtum. Við hitt-
um hann að máli i Menntaskólanum á
Laugarvatni. Hann stóð annars í því að
prófa, en nú var smávegis hlé, og hann
kveikti sér í pípu og lét fara vel um sig
í ibúðinni í kjallara Menntaskólans. Fyrir
framan gluggann var rauðleitt moldar-
flag, þar sem gamla Laugarvatnsbænum
hafði nú endanlega verið jafnað út og
örfá reynitré stóðu nú ein eftir eins og
raunaleg endurminning. Lengra að líta
sá allt til Heklu og jöklanna, og við
horfðum austur þangað, hvernig regn-
skúrirnar liðu yfir landið á miðjum sauð-
burði og mér datt I hug, hversu þessi
náttúra væri fjarlæg latínunni og stærð-
fræðinni, sem ræður ríkjum innan þess-
ara veggja.
Nú var loksins lifnað í pípunni. Maður
vogar sér aldrei að ávarpa pípureykinga-
mann, fyrr en hann hefur pálmann í
höndunum gagnvart pípunni. Það er
aldrei að vita, hvort hefur betur, og ein
stutt og meinleysisleg athugasemd gæti
hæglega valdið þvi, að pipan gengi með
sigur af hólmi. En sem sagt, — þaö
snarkaði I pfpunni, og Teitur lét sig falla
aftur á bak I stólnum, og það slaknaði
á öllum andlitsdráttum eftir sigurinn.
— Þú ert gáfulegur með pipu, Teitur,
— vogaði ég mér að segja.
— Jæja.
Það er voðalegt orð þetta „jæja“. Mað-
ur veit aldrei, hvað tll bragðs á að taka
eftir svoleiðis orð. Það hefur svo loðna
merkingu. Það getur alltaf verið, að Það
sé verið að gera grln að manni með
þessu orði. Mér datt I hug að komast
frá þessu með plpuna og gáfurnar, þvi
að það var vísast, að Teitur gerði grín
að manni, án þess að maður hefði hug-
mynd um, og kannski vissi hann ekki
einu sinni af því sjálfur. En undirvit-
undin tæki eftir því, og svo dreymdi
mann það einhverja nóttina að þetta
hefði raunverulega verið grín. Mér kom
til hugar önnur leiö, af því að Teitur
hefur verið að undirvisa ungdóminn:
— Er þetta unga fólk, sem þú ert að
kenna, alveg eins hugsandi og við vorum
fyrir tiu árum eða meira?
— Nei, það er dálítið öðruvísi. Það
kann meira til vissra hluta, vlldi ég
segja.
— Hvað kann það, sem við kunnum
ekki á þéss reki?
— Ég get ekki sagt Það, vegna þeee
að ég kann það ekki sjálfur.
— Er það þroskaðra?
— Að minnsta kosti líkamlega.
— Hefur það áhuga á náminu?
Náttverður á Flúðum
ÞaO er taliO, aO fullorOinn maöur þurfi urn 3—1^000 hitaein-
ingar á dag til aö fá nægilega næringu. En manni veitir sann-
arlega ekki af 5000 einingum eftir langa og stranga ferO upp
í 8i>git, ekki sízt þegar farkosturinn er ekki upp á þaö bezta.
Og hvaö er þá betra en nýmjólk og nokkrar vel tilreiddar
brauösneiöar ? Myndin er tekin arnstur á FlúÖum, og er Baldur
Hóhngeirsson leikari aö seöja sárasta hunqriö, áöur en hann
klæöist náttfötum og býst gervi Cleves Nortons í léikritinu
Ástir i sóttkví, sem sýna átti þarna um kvöldiö. — Ég fas mér
alltaf mjólk og brauö, áöur en ég fer i háttinn, segir Báldur.
— Þaö er nefnilega þannig, aö ég þarf ekki aö klœöa mig
áöur en ég fer inn á sviöiö, heldur hátta!
Teitur
— Það færist meira og meira I vöxt, að menn lesi
það, sem þeir hafa áhuga á, en vanræki hitt. Sumir
eru búnir að ákveða, hvað þeir ætla að gera að
menntaskólanáminu loknu, og þeir miða lesturinn
við það.
— Mér finnst Það líka alveg rétt.
— Kerfið hefur vankanta. og nemendurnir sjá þa#
sjálfir.
— Finnst þér persönulegur kunningsskapur vi8
nemendur óæskilegur?
— Ekki endilega. Það er það að vísu í unglinga-
skólunum, en þar er svo mikill þroskamunur á nem-
anda og kennara, að tæplega getur orðið um persónu-
legan kunningsskap að ræða. í menntaskóla finnst
mér, að persónulegur kunningsskapur geti ekki skað-
að. Við höfum jafnvel skálað við nemendur á
dimmision.
— Þá ætti líka að vera hættulítið að skála, þegar
mannskapurinn er nð fara. Þú mundir ekki gera þa#
að öðrum kosti.
-— Nei, ég hugsa ekki.
— E?r mikið um vandræðabörn hérna, sem komið
er burt úr sollinum?
— Ég hef ekki orðið var við það. í menntaskól-
anum er mjög gott fólk, og Það er óþekkt íyrirbrigði,
að vandræði sé að halda uppi aga.
— Það er öðruvísi í héraðsskólanum — eða hvað?
— Það er alltaf erfiðara að eiga við unglinga á
því reki. Sérstaklega er 14—15 ára aldurinn erfiður
og sér í lagi vegna þess, að áhugann vantar. Krakkar
í barnaskóla hafa áhuga, og hann kemur aftur seinn*,
en þetta ákveðna timabil er mjög erfitt.
Ég kvaddi Teit við gamla skólann, og þar beið
hans hópur, sem hann átti að prófa í framburði á
•inhverju máli. Eftir nokkur ár mundi ef til vill
einhver úr þessum hópi vera orðinn kennari á Laug-
arvatni og finnast ungdómurinn hugsa öðruvísi en
hann gerði á þeim tíma, er Teitur frá Nefsholti var
að troða latínunni inn úr svellþykkri höfuðskelinni
á bólugröfnu gelgjuskeiðsfólki á þvi herrans ári 1960.
ff*.
— Þér verðið að afsaka — það var
ekki nema eitt í þetta akipti.
19