Vikan - 06.09.1962, Page 34

Skáld eSa skýjaglópar.
Framhald af bls. 23.
tízkubúð með öllu tilheyrandi. Og
ungar hispursmeyjar fara þar nett-
um íingrum um glys og glingur, sem
skáld og spekingar öttu hestum sín-
um íorðum. Er það satt að segja
næsta grátlegur endi á góðri sögu.
Eftir að Laugavegur 11 leið undir
lok eða geispaði golunni, svo að not-
uð séu alþýðlegri orð, tóku hinir
ungu iðkendur listarinnar að leggja
leið sína í Mokkakafii við Skóla-
vörðustíg, skemmtilegan stað og
einkar vel samboðinn ungum ofur-
mennum og snillingum. Og þar get-
ur þu, lesandi góður, séð þá og heyrt,
þar sem þeir sitja niðursokknir í rök-
ræður og glíma við þær gátur til-
verunnar, sem enginn okkar, — og
enginn þeirra heldur, — hefur fund-
ið lausn á.
Um ungu skáldin ganga hinar
herfilegustu sögur, sumar lognar en
aðrar sannar. Menn segja, að þau
séu flest eiturlyfjaneytendur, kyn-
viilingar og annað þaðan af verra.
Menn tala einnig um æðisgengin
„partý“ iistamannanna, næturgölt-
ur, slark og aðra óþverraiðju. Og
hvers konar úrkynjun og aumingja-
skapur er nefndur í þessu sambandi.
Um meginið af þessum sögum er
óhætt að fullyrða, að þær eru upp-
spuni frá rótum, runnar undan rifj-
um óhlutvandra aðila. Sannleikur-
inn er nefnilega sá, að flestir þess-
arra ungu manna eru í raun réttri
ekkert frábrugðnir sínum jafnöldr-
um að öðru leyti en því, að áhuga-
mál þeirra eru talsvert önnur. Flest-
ir eru menn þessir ljúfir í viðmóti,
og hinir beztu félagar og að engu
leyti „abnormalir".
Sígilt dæmi um góðan og grand-
varan ungling, sem kemur utan af
landsbyggðinni og gerist skáld í
Reykjavík, er ungur maður af
Norðurlandi, Ari Jósefsson að nafni.
Engum dytti í hug að brigzla Ara
um neinn alvarlegan ósóma, enda
er maðurinn afbragðsvel látinn. Ari
tók stúdentspróf utanskóla við
Menntaskólann í Reykjavík vorið
1961 og stundaði nám í norrænum
fræðum við Háskóla íslands síðast-
liðinn vetur. Hann er enginn iðju-
leysingi, en hefur fengizt við ýmis-
legt, allt frá næturvörzlu til blaða-
mennsku. Ari er tiltölulega reglu-
samur, og er góður fulltrúi þeirra
utanbæjarmanna, er gei zt hal'a reyk-
vísk skáld.
Jóhann Hjálmarsson heitir einn
þessara ungu manna. Sjómannsson-
ur úr Reykjavík, fór ungur að
hjálpa sér sjálfur, gekk í Gagnfræða-
skóla Austurbæjar og vakti þá þeg-
ar athygli fyrir áhuga á öllu, er
skáldskap snerti. Gamlir skólabræð-
ur lians minnast hans ennþá sem
sérstak.ega viðfelldins unglings,
þöguls og fáskiptins, en einstaklega
fasts fyrir, þegar út í þá sálma var
farið. Jóhann er skartmaður nokkur
og skeggjaður vel. Hann hefur við
margt sýslað, stundað almenna
verkamannavinnu, numið prentiðn
og síðast en ekki sízt afgreitt í bóka-
verzlun, þar sem hann kunni mæta
vel við sig. Jóhann er geysivíðförull
og gætir þess mjög í ljóðum hans,
sem mörg hafa á sér heimsborgara-
legt snið.
Dagur Sigurðarson er ungur stú-
dent og frægur fyrir skemmtilega
sérvizku. Hann vann sér það til á-
gætis að mæta á duggarapeysu einn
manna, þegar skólasystkin hans
komu prúðbúin í Hátíðasal Mennta-
skólans í Reykjavík að taka móti
stúdentsskírteinum sínum og vakti
það frumlega tiltæki að vonum hina
mestu athygli. Dagur er yfirleitt vel
látinn og sagður bezti strákur, en
dálítið stóryrtur á stundum. Hann
er stirðnaður í hettunni og yrkir enn
í anda Rauðra penna.
Jónas Svafár er maður nefndur.
Hann er bæði skáld og myndasmið-
ur. Jónas hefur löngum stundað ó-
brotna verkamannavinnu á milli
þess, sem hann yrkir afar sérkenni-
leg ljóð og teiknar furðulegar mynd-
ir, sem seldar eru í húsgagnaverzl-
uninni að Njálsgötu 44.
Jónas bindur bagga sína öðrum
hnútum en samferðamennirnir, býr
í tjaldi á meðan aðrir sofa í húsum
inni og leigir herbergi í húshjöllum,
sem venjulegir menn flýja vegna
draugagangs.
Þorsteinn frá Iiamri er einn úr
hópnum. Hann er Borgfirðingur að
uppruna og elskur mjög að átthög-
um sínum. Þorsteinn gekk í Kenn-
araskólann, en stundaði verka-
mannavinnu á sumrum og var vel
iátinn ai vinnufélögum sinum. Þor-
steinn neindi iyrstu bók sína 1 svört-
um kuiii, og þótti mörgum vel til
fundiö, þar sem höfundur gekk
sjáifur í kolsvörtum kufli svo ár-
um skipti og þótti allskuggalegur á
götum úti, þar sem hann þramm-
aði undir siútandi hettu, hvernig
sem viðraði. Hann er hagmæltur vel
á gamla og góða vísu.
Þorsteinn hefur nú tekið upp borg-
aralega liinaöarhíetti, er kvæntur
fjölskyldumaður í Kópavogi og kvað
gera það dágott. Þess má geta, að
Þorsteinn er kvongaður listakonunni
og fyrirsætunni Ástu Sigurðardótt-
ur.
Þá er komið að Jóni frá Pálm-
holti. Hann er Norðlendingur og
framandi á mölinni í Reykjavík. Jón
saknar æskustöðvanna ákaft, svo
sem marka má af kvæðum hans, og
hefur ekki enn náð að festa rætur
hér. Jón er mjög vel kynntur og
leitar á engan að fyrra bragði. Jón
varð kunnur alþjóð vegna aðildar
sinnar að „kaffimálinu“ fræga, er
mestum blaðaskrifum olli á sínum
tíma. Var það þannig vaxið, að fram-
takssamur sjoppueigandi tók sig til
og vísaði skaidinu á dyr vegna þaul-
setu yfir tómum kaffibollum. Þess-
ar sakir bar Jón af sér, reit harð-
skeyttar blaðagreinar um málið og
taidi slíkt illt atlæti ungum lista-
rnonnum.
Kvæði Jóns eru sérkennileg eins
og maðurinn sjálfur, en margt er
þar haglega unnið.
Ug þetta er þá sannleikurinn um
hin ungu skáld, er sitja á kaffihús-
um borgarinnar. Er hann ekki
hroðalegri en þetta? mun nú marg-
ur spyrja. Því miður. Þetta eru ó-
sköp prúðir piltar, ofur mannlegir
að allri gerð og gætu ef til vill ver-
ið vinnufélagar þínir eða skólabræð-
ur fyrir fáum árum, lesandi góður.
Það er áreiðanlega fjarska erfitt
að vera skáld á íslandi. Sá, sem
hyggst ná góðum árangri, verður
helzt að gefa sig allan að viðfangs-
efninu og skeyta ekki öðru. Og
margir eru kallaðir, en fáir útvald-
ir. Þess vegna verður ávallt nokk-
uð um menn, sem ganga iðjulaus-
ir undir þvi yfirskini, að þeir séu
að íást við skáldskap og listir en
koma naumast nálægt nokkru slíku.
Það er ástæðulaust að nefna
nöfn, en það er alkunna, hverjir
setja svartan blett á hóp hinna ungu
skálda. Þar eru nokkrir menn, sem
virðast til einskis nýtir, iðjulaus-
ir aumingjar, er koma óoi'ði á heild-
ina, og eru kunnir að alls kyns ó-
sóma, sem saklausir eru svo bendl-
aðir við. Væri þarflegt, að hinir
ungu listamenn tækju þessa náunga
í karphúsið og kæmu fyrir þá vit-
inu.
Eitt yngri skáldanna, Stefán Hörð-
ur Grimsson, lét einu sinni hafa
það eftir sér á prenti, að Reykvík-
ingar litu niður á skáld og teldu
skáldskap ómerkilegan. Væri það
sannarlega ijótt til afspurnar ef
satt væri, en sennilega er hér all-
mjög orðum aukið. Reykvíkingar
eru yfirleitt athafnamenn og flestir
ef til vill ekki ýkja skáldhneigðir,
en Jireint ekki vondir við sín skáld
eða fordómafullir gagnvart skáld-
skap. Hitt er svo annað mál, að ungu
skáldin, formbyltingarmennirnir í
innlendum bókmenntum, hafa átt
fremur örðugan aðgang að hjörtum
íólksins og koma þar margar ástæð-
ur til.
fslendingar eru yfirleitt tortryggn-
ir á það, sem erlent er og raskar
þjóðlegri hefð í stóru eða smáu, og
þess hafa ungu skáldin sennilega ó-
maklega goldið. Þetta er þó að breyt-
ast með auknum tengslum við um-
heiminn og það, sem nýtt er í dag
mun ekki lengur nýtt eftir tuttugu
ár.
Öll menningarlönd eiga sína ungu
skáldakynslóð. Og eins og að líkum
lætur er það ærið mislit hjörð og
misjöfn að gæðum. Mokkaskáldin ís-
lenzku fylla þann flokk, og þegar
öllu er á botninn hvolft munum við
fslendingar sízt bera þar skarðan
hlut frá borði.
34 VIKAN