Vikan - 10.03.1966, Síða 36

e*OT¥rer'
All« til Ijósmyndunar
FILMUR: Pan F, 18 din., FP-3, 22 din., HP-3, 27 din.,
HPS, 30 din.
FILMUFRAMKALLARAR: ID-2, ID-11, ID-19, Autophen,
Microphen, P.Q. Universal.
FRAMKALLARI OG FIXER: Monophen.
FIXERAR: Hypam hraðfixer, IF-2.
ÖNNUR EFNI: Wetting Agent, Hypam Hardener.
STÆKKUNARPAPPÍR: Bromide, Plastika, Multigrade.
PAPPÍRSFRAMKALLARAR: ID-20. P.Q. Universal.
FIXERAR: IF-2, Hypam hraðfixer.
Einkaumboð á fslandi:
HAUKAR H.F.
Garðastræti 6. — Sími 16485. — Pósthólf 1006.
sex ár. ÞaS er allt og sumt. Ég
var alltaf að bíða eftir tækifærun-
um til að syngja einsöng. Ó, hvað
mig langaði til að syngja Carmen!
Það var minn draumur. Ég æfði
mig að syngja og dansa og mér
fannst ég geta gert þetta betur en
sjálf primadonnan, en ég fékk aldr-
ei tækifærið. Drottinn minn, ég
gleymi öllu. Hún náði í sykur og
rjóma. — Þér skuluð ekki vera leið-
ur fyrir mína hönd, herra Schneider.
Nú skuluð þér heyra mitt ævintýri.
Núna, þegar ég er orðin amma,
syng ég Carmen. Einu sinni á ári á
elliheimilinu. Ég syng fyrir gamla
fólkið á árshátíðinni. Ég syng allt
mögulegt, aríur, sígaunasöngva, 4g
syng þangað til ég er orðin hás.
Hún skellihló. — Einu sinni á ári
eru þau fangar mínir, en stundum
stinga þau af, en eingöngu með því
að taka af sér heyrnartækin. En
það klappa allir og hrópa: Bravó,
bravól Hún hellti meira kaffi í boll-
ann hans og skar eina sneið í við-
bót af kökunni. — Kannske þér vilj-
ið koma með mér á hátíðina í næsta
mánuði?
— Ó, ég veit ekki, frú Karp. Ég
hefi hugsað mér að fara í ferða-
lag, langt ferðalag, til Bermuda,
Hawaii, eða eitthvað út í heiminn.
Ég þarf að flýta mér af stað, svo
það verði ekki um seinan.
Hún hrærði I kaffibollanum, beið
rólega eftir því að kaffið kólnaði.
Augu hennar dökknuðu og urðu
hálf lífvana. Það var eins og var-
kárni breiddi blæju yfir þau bæði.
— Það skuluð þér gera, herra
Schneider, og gæfan fylgi yður. Þér
verðið hrifinn af Bermuda, ég hefi
komið tvisvar þangað. Ég fer
kannske þangað næsta ár, og hver
veit nema þér sláist með í förina.
Frá dagstofunni heyrðist ómurinn
af hljómlistinni. Þögnin breikkaði
bilið milli þeirra. Hann leitaði í
grjóthörðum hug sínum að einhverju
til að segja við hana, jafnvel setj-
ast hjá henni og segja eitthvað sem
gæti yljað henni, eitthvað sem færði
birtu í augu hennar aftur. Hvers-
vegna var þetta svo erfitt?
— Hvernig væri að lofa mér að
heyra eitt lag? Hvað segið þér um
það að lofa mér að taka minn-
ingu með mér?
Hann bjóst við því að hún neitaði
þessu, eða þá að hún I hæsta lagi
raulaði eitthvað með hljómplötunni.
En hún reis á fætur, gekk út á
mitt eldhúsgólfið, reigði höfuðið aft-
ur á bak, og — söngur Dalílu flóði
frá vörum hennar, svolítið titrandi,
en ennþá dásamlega hljómþíður.
Og hann brosti í fyrsta sinn (
tvær vikur, andvarpaði, lokaði aug-
unum og lét það eftir sér að líða
aftur í tímann tíu ár, — tuttugu
að gamalkunnum óljósum krossgöt-
um . . .
★
STRESS
Framhald af bls. 21.
lengja það, að upp úr þessum fyrstu
rannsóknum dr. Selye spratt kenn-
ing hans um stress — um samskonar
eða svipuð viðbrögð líkamans við
ólíkustu áverkum, hvort sem þeir
stöfuðu af slysum, svo sem bruna,
bakteríum eða geðrænum orsökum.
Þessi viðbrögð lýsa sér með þeim
breytingum á berki nýrnahettna,
lymfuvef og magaslímhúð, sem
þegar hafa verið nefndar. Dr. Selye
kallar þessi sameiginlegu einkenni
Allsherjar aðhæfingar viðbrögð eða
General Adaption Syndrom, skamm-
stafað G.A.S.
Kenningar sínar um stress setti
dr. Selye fyrst fram 1936, þá tæp-
lega þrítugur, og hlutu þær lít-
inn byr í fyrstu, en nú er hann
heiðursdoktor við marga háskóla,
rannsóknastofa hans hefur á að
skipa yfir 50 manna starfsliði og
dýrarannsóknir hans eru reknar f
svo stórum stfl, að til þeirra þarf
400 rottur á hverri viku, auk ann-
arra tilraunadýra. Skulu þær nú út-
skýrðar nokkru nánar.
Allsherjar viðbrögð Ifkamans
falla eftir tímaröð í þrjú stig. Fyrst
er útboðsstigið, þegar Ifkaminn her-
væðist gegn skaðlegum áhrifum á-
verkans, sem getur verið af ólfk-
um orsökum, eins og þegar er sagt.
Næst er andspyrnustigið, þegar
líkaminn beinir varnarkröftum sín-
um gegn skaðvaldinum, og ef þeir
hrökkva ekki til, tekur við örmögn-
unarstigið, varnarmátturinn bilar og
dýrið deyr.
Varnaraðgerðum Ifkamans er
stjórnað á kemiskan hátt af hormón-
um og koma þar fyrst til greina
tvær tegundir innrennsliskirtla,
heiladingullinn (hypophysis cerebri)
og nýrnahetturnar (gll. suprarena-
les). Heiladingullinn rækir starf
leyniþjónustunnar. Ef hættu ber að
dyrum, gefur hann frá sér inn f
blóðið hormón, sem aðvara nýrna-
hetturnar, en þær spýta þá adren-
alfni og öðrum efnum inn í blóðið
og hervæðing líkamans hefst. En að
öllu þarf að fara með gát, þótt gát-
in fari stundum út um þúfur, og
þvf berst einnig frá nýrnahettun-
um efni, sem tilkynna honum, að
hervæðingin sé hafin og draga úr
starfsemi hans. Slfk gagnverkun
(feed-back mechanism) miðar að
jafnvægi og samræmi milli þessara
tveggja tegunda innklrtla.
Hér hefur verið lýst allsherjar
viðbrögðum Ifkamans, t.d. við inn-
rás sýkla f næmum og bráðum
sjúkdómum, en stundum er hætt-
an mjög staðbundin, t.d. við smá-
ígerðir, og girðir þá Ifkaminn hættu-
svæðið af, jafnframt þvf sem hann
sendir hvftu bióðfrumurnar á vett-
O0 VIKAN 10. tbl.