Vikan - 05.06.1969, Blaðsíða 44

/Cb\algjörlega
\T4T/ SJÁLFVIRK
10 ÞVOTTAKERFI:
1. Suðuþvottur, mjöf óhrelnn (meS
forþvottl).
2. Suðuþvottur, venjulecur (án for-
þvotts).
3. Mlslltur þvottur (suðuþollnn)
(bómull, léreft).
4. Gerfiefni — Nylon. Dlolen. o. þ. h.
(in þeytivlndu).
5. Mlslitur þvottur (þolir ekkl suðu)
(án þeytlvldnu).
6. Mlslitur þvottur (ekkl lltfastur).
7. Vlðkvæmur þvottur (Acetate, Per-
(án þeytlvlndu).
8. Ullarefnl (ksldþvottur).
9. Skolun.
10. Þeytlvinds.
VBSTURCOTU II
SÍMI 19294
ur þó á faetur og innan stundar
ná þau klárnum, sem hafði
skammt farið. Nú er degi tekið
að halla og rökkrið að færast yf-
ir.. Hríðin var svo svört að eng-
in kennileiti urðu greind eftir að
myrkt var orðið og því vindstað-
an ein til að átta sig eftir. Þegar
pilturinn hefur athugað sig
þarna stundarkorn finnst honum
að hann muni vera kominn eitt-
hvað afvega, en þá gat verið í
voða stefnt, því niður Brekku-
dal er illfært nema austan meg-
in. Þetta leit því ekki efnilega
út, alltaf herti veðrið og færðin
versnaði. Pilturinn tekur það nú
til ráðs að teyma hestinn og
fara að öllu sem varlegast.
Gamla konan þrammar í braut-
ina á eftir og fylgd:st hann vel
með ferðum hennar. Þannig
gengur þetta góða stund þótt
hægt miði.
En ekki líður á löngu þar til
hann er þess fullviss að þau séu
komin vestur fyrir ána, til þess
segir hallinn á landinu. Nú eru
góð ráð dýr. Ógerlegt er að snúa
við og óvíst hvað v':ð tekur ef
áfram er haldið. Það taldi þó
pilturinn skárri kostinn og er
því haldið áfram en mjög hægt.
Allt í einu steypist hann fram
af snjóhengju og missir um leið
takið á taumnum. Ekki varð
hann fyrir neinum meiðslum og
bröltir upp aftur. Þar stendur
hesturinn en gömlu konuna sér
hann hvergi. Stormurinn og
hríðin er svo hörð að hann nær
varia andanum. Eftir að hafa
svipazt þarna um og þreifað fyr-
ir sér dálitla stund, finnur hann
hana í brautinni þar skammt frá
og liggur hún með öllu hreyf-
ingarlaus sem dauð væri. Þegar
hann ætlar að reisa hana á fæt-
ur, segist hún ekki standa upp
og ekki fara lengra. Þarna voru
því ekki góðir kostir fyrir hendi.
Pilturinn segir henni að þetta
komi ekki til mála, hún verði að
reyna að staulast áfram, því við
hana geti hann ekki skilið á
þessum stað í stórhríð og nátt-
myrkri. Hún kveður sig það engu
skipta, segist alls ekki fara
lengra. Pilturinn hugsar sig um
andartak, en segir svo: „Jæja,
ef þú ert staðráðin í þessu, þá
gerir þú mig að manndrápara,
því það er eins gott fyrir þig að
ég sálgi þér eins og þú króknir
hér útaf.“. Þegar gamla konan
heyrir þetta fer hún dálítið að
brölta og getur pilturinn stutt
hana á fætur. Hann vill nú fá
hana til að næra sig dálítið á
mjólk, en hún tekur því víðs
fjarri og svo hafði jafnan verið
um daginn, en aftur á móti greip
hún oft snjó til að slökkva þorst-
ann. Eftir að kerla er staðin
upp var hún hreint ekki svo aum
sem hún hafði látið í veðri vaka,
enda þótt mikið væri af henni
dregið.- Þessi kona var á sínum
tíma ein með allra duglegustu
kvenmönnum og voru þó margar
á þeim árum engir aukvisar. En
nú var hún orðin nokkuð roskin
og því farin að gefa sig hvað
orku snerti.
Pilturinn fær hana nú til að
ganga í brautina á eftir hestin-
um, halda í taglið á honum og
létta sér þannig gönguna. Stund-
um missti hún þó takið þegar
mishæðir voru. Erfiðast var að
komast yfir svonefnt Prestsgil
vestan árinnar, en það lánaðist
þó með margskonar töfum og
snúningum. Þegar komið var
niður á ána, batnaði færðin og
þegar kom niður á svonefnt
Neðrakast var aftur komið á
rétta leið austan megin árinnar.
En þá fer gamla konan að hafa
orð á því aftur, að hún komist
ekki lengra og er nú augljóst að
svo mjög er af henni dregið að
hún hefur ekki lengur uppi-
stöðumátt. En nú voru þau kom-
in niður á móts við Gilsfjarðar-
brekku, þar var þá bóndi Jón
Theódórsson. Hann var alltaf
vanur að hafa opna vök á ánni
og járnkarl hjá. Þetta vissi pilt-
urinn, býr hann nú um gömlu
konuna, skilur hestinn eftir og
hleypur niður að ánni því sjálf-
ur var hann nær aðframkominn
af þorsta. En þegar hann kemur
að vökinni sér hann glóra í ljós-
ið heim á bænum. Hann hraðar
sér þangað og gerir vart við sig,
eru þá um það b'l vökulok og
fólk að ganga til náða.
Eftir að hafa fengið að drekka
fer hann ásamt Jóni bónda að
vitja konunnar og finna þeir
hana sofandi. Flytja þeir hana
til bæíar þar sem henni er veitt-
ur allur sá beini, sem tök voru
á. Þarna lá hún rúmföst nokkurn
tíma en náði sér þó að fullu eft:r
allt vosið. Sýnir það bezt hve
roiklu þreki hún hefur búið yfir.
Þegar þess er gætt hve allur
búnaður fólks var annar og
ófullkomnari á þeim tíma, sem
þessi ferð var farin, en nú er,
þá má kalla að þarna hafi verið
um mikla þrekraun að ræða. Og
óvist hvernig ráðizt hefði, ef ung-
ur maður og harðskeyttur hefði
ekki troðið brautina og óbugaður
gengið. *
^r^trustu demantar
heims
Framhald af bls. 16
Mohammeð geymdi ævinlega
demantinn innan í túrbaninum
sínum.
Nadir hefði auðvitað sem hæg-
ast getað drepið mógúlinn og
tekið demantinn. En hann kaus
að fara öðru vísi að. Hann setti
á svið virðulega athöfn, þar sem
Mohammeð var aftur settur inn
í embætti sitt gegn loforði um
gagnkvæma vináttu. Þegar at-
höfnin stóð sem hæst, stakk
Nadir upp á því við Mohammeð,
að sem tákn um bindandi samn-
ing þeirra skyldu þeir skipta á
túrbönum. Mohammeð gat ekki
skorazt undan þessu, án þess að
eiga á hættu að móðga sigurveg-
arann. Hann hafði engin tök á
að koma demantinum undan. Án
þess að svipbrigði sæjust á and-
lit’ hans rétti hann Nadir túr-
baninn með hinum dýrmæta
demanti í.
Sagan segir, að Nadir hafi
þegar í stað brugðið sér í tjald
sitt og rakið upp túrbaninn. Þeg-
ar hann fékk augum litið hinn
eftirsóknarverða stein, hrópaði
hann upp yfir sig: „Koh-i-nor“,
sem á persnesku þýðir „ljósa-
fjall“. Síðan hefur steinninn ver-
ið kallaður þessu nafni.
Illvirki og óhamingja fylgdi
Koh-i-nor-demantinum næstu
aldirnar. Nadir var myrtur og
steinninn féll í hendur syni hans,
Rukh, sem var settur frá völd-
um. Rukh var pyntaður til dauða,
en engu síður neitaði hann að
láta uppi, hvar hann hefði falið
demantinn Hinum örlaga-
ríka steini var bjargað af Ahmed
shah, forföður Duranti Afghan-
ættarinnar. Þegar Rukh lézt
erfði Ahmed demantinn, og þeg-
ar hann lézt gekk hann í arf til
sonar hans, Timbur. Að honum
látnum fékk elzti sonur hans
hann, Zeman.
En Zeman var einnig vikið frá
völdum. Við völdum af honum
tók Shuja, bróðir hans, og eign-
aðist þar með Koh-i-nor-demant-
inn. En stjórnartíð hans var
ámóta skammvinn og bróður
hans.
Shuja varð að fara í útlegð
ásamt bróður sínum, Zeman. Þeir
flýðu til Ranjit Singh og höfðu
Koh-i-nor-demantinn með sér.
Ranjit Singh sló eign sinni á
steininn, en lofaði í staðinn að
ábyrgjast öryggi þeirra bræðra.
í mörg ár bar hann steininn
jafnan á sér, en lét síðan greipa
hann í armband, sem hann gekk
með hvern einasta dag. Eftir
dauða hans 1793 var demantur-
inn varðveittur í skartgripa-
skríni hans í heila öld.
1849, þegar brezka he'msveld-
ið viðurkenndi ríki Ranjits,
komst steinninn í eigu hins
brezka austur-indverska félags.
1850 var hann færður Viktoríu
Englandsdrottningu að giöf í til-
efni af hátíðahöldum vegna þess,
að 250 ár voru liðin frá því að
Indlandssáttmálinn var undir-
ritaður.
Demanturinn, sem uppruna-
lega var skorinn og slípaður af
indverskum handverksmanni,
sem sýnilega hefur haft hin
frumstæðustu áhöld, var 186
karöt að þyngd. Fjórar skorur
höfðu verið slípaðar í hann, svo
að hann passaði í armband
Ranjit Singhs. Þrátt fyrir hina
gífurlegu frægð þessa steins, olli
hann nokkrum vonbrigðum, er
hann komst í eigu brezku kon-
ungsættarinnar. Mönnum þótti
skorta talsvert á, að hann væri
eins stórkostlegur á að líta og af
var látið. Viktoría drottning
ákvað þess vegna að láta slípa
hann upp á nýtt.
Frægasti demantaslípari þeirra
tíma, sem var Hollendingur, var
kallaður á fund drottningar til
viðræðna um verkið. Hann fékk
vinnuaðstöðu á einkaverkstæði
44 VIKAN 23- tbl-