Vikan

Tölublað

Vikan - 03.05.1973, Blaðsíða 10

Vikan - 03.05.1973, Blaðsíða 10
Gaddafi ósamt Assad, forseta Sýrlands. Súdans. í flugvélinni var for- ingi súdönsku kommúnistanna, el-Núr ofursti. Líbísku orrustu- flugvélarnar neyddu flugvél hans til lendingar á flugvellin- um við Trípólis. Gaddafi fram- seldi hann síðan Númeiri, sem lét taka hann af lífi. Allt aðra afstöðu tók Gadd- afi gagnvart Hassan öðrum Marokkókonungi, þegar til- raunir voru gerðar til að drepa þann höfðingja eða velta hon- um frá völdum. Þá hvatti út- varpið í Trípólis uppreisnar- menn til dáða, og sömuleiðis hefur það oftar en einu sinni hvatt jórdanska liðsforingja til að drepa Hússein konung sinn. Þetta og margt fleira hefur orðið til þess, að Múhammar el-Gaddafi er í áliti sem ein- hver viðsjárverðasti ríkisleið- togi heims. Tímaritið Jeune Afrique hefur kallað hann „óútreiknanlegan", en sjálfur er hann á öðru máli. Hann sagði fyrir skömmu í viðtali: ,.Ég segi alltaf hreint út hvað mér býr í brjósti. Líki mér vel við einhvern, segi ég hon um það. Líki mér illa við ein- hvern. segi ég honum það líka“. Sér til ráðuneytis um það o? annað hefur hann Kóraninn, hina helgu bók múhameðskra. Þegar blaðamaður nokkur spurði hann um pólitísk mark- mið hans, tók hann kóran sér í hönd og mælti: „Hér finnið þér svör við öllum spurning- um“. Með Kóraninn sér til leið- sagnar hefur Gaddafi bannað í ríki sínu áfengi, bari, strípi- sýningar, stuttpils, þröngar buxur og bikini. Hann breytti refsilöggjöfinni líka til sam- ræmis við Kóraninn. í fimmtu súu hans stendur skrifað: „Ger- ist maður eða kona sek um þjófnað, þá höggvist af þeim hönd í refsingarskyni fyrir brotið“. Gaddafi skipaði svo fyrir að framvegis skyldi refsa þjófum í Líbíu á þennan hátt, þó með tilliti til breyttra tíma. A tímum Múhameðs gamla hafði verið siður að hand- höggva þjófinn á markaðstorg- inu, svo að sem flestir mættu lærdóm af draga og skemmt- an hafa, en Gaddafi mælti svo fyrir að skurðlæknar landsins skyldu gegna böðulshlutverk- inu og aflima þjófinn á skurð- stofum, þar sem tækni nútím- ans við þess konar verk yrði við komið. Sagt er að þessi til- skipun hafi haft þau áhrif að þjófnaðir hafi með öllu lagzt niður í Líbíu, að minnsta kosti kváðu skurðlæknarnir engan þjóf hafa handhöggvið ennþá. Gaddafi hefur þó ekki ein- ungis hug á því að gera Islam gildandi á tuttugustu öldinni, heldur vill hann og samtengja múhameðska hreintrúarstefnu og arabíska þjóðernishyggju. Hann er sannfærður um, að heimsvalda- og nýlendustefna Kristinna Evrópumanna hafi lítið gott leitt af sér fyrir land hans. Meðal annars hafði ný- lendutíminn í för með sér, að siðferðið, sem boð Kóransins höfðu í árhundruð mótað, drabbaðist niður. Nú segist Gaddafi stefna að „einingu allra Araba“ frá Atlantshafi til Persaflóa. En ýmsar hindranir eru á veginum að því markmiði, og sú stærsta er að dómi Gaddafa ísrael. Þetta Gyðingaríki á arabískri jörð er „fleinn í holdi Araba“, eins og hann orðar það. Og þann flein vill hann út draga, með góðu eða illu. Segja má að skapsmunir og lífsferill Gaddafa sé í nokkru samræmi við fæðingarstund hans. Fæðingarstaður hans var tiald úr úlfaldahúð, sem for- eldrar hans höfðu reist í jaðri tríjólianísku eyðimerkurinnar. Fæðingarárið var 1942, sem eins og sumir kannski muna var fremur ónæðissamt fyrir Líbíumenn. Grátur hins nv- fædda barns heyrðist naumast fvrir drunum og dynkjum, sem stöfuðu frá orrustu, sem brezk- ir op þýzkir skriðdrekar háðu skammt frá tialdbúðum bedú- ínanna. Frændi Múammars hins unga kostaði hann í skóla, sem starfræktur var í einni vin- inni. Kennararnir þar voru Egvptar. og hetja æsku Gadd- afa varð Nasser Egyptalands- forseti, vegna ótrauðrar bar- áttu <*egn Bretum, Frökkum og ísraelsmönnum. Frá skólanum í vininni fór Gaddafi í háskólann í Bengasi. þar sem hann nam sögu. Þar fékk hann mikinn fróðleik um þær hrellingar, sem þjóð hans hafði mátt þola af hálfu ítala, sem byrjað höfðu á því að leggja undir sig Líbíu árið 1911. Þá heyrði Líbía enn til soldánsdæmi Tyrkja. Tyrkir urðu ítölum lítill þröskuldur í vegi, mest vegna þess að þeir höfðu ærið að vinna annars staðar, en Líbíumenn sjálfir voru hins vegar ófúsir til að samþykkja þessi húsbænda- skipti umhugsunarlaust. Tókst ítölum, þrátt fyrir ofurefli liðs og tækni, ekki að beygja þá að fullu í duftið fyrr en 1931. Var þó engin fúlmennska spöruð af hálfu nýlenduveldisins til að buga þessa þvermóðskufullu bedúina. Eignir þeirra voru gerðar upptækar, þeir sjálfir hnepptir í þrældóm eða drepn- ir tugþúsundum saman, án til- lits til aldurs eða kynferðis. Daninn Holmboe, sem þarna var á ferð 1930, sagði að um þær mundir hefðu Italir drep- ið þar um ellefu þúsund manns árlega. Að háskólanámi loknu gekk Gaddafi í herinn. f herskólan- um í Bengasi stofnaði hann leynifélag, sem hann kallaði „Frjálsa liðsforingja". Takmark þeirra var að steypa hinum aft- urhaldssama konungi. í félagi þessu voru aðeins tólf menn. Þeim gramdist einkum hvernig farið var með olíuauðinn, en 1959 höfðu miklar olíulindir fundizt í landinu. En almenn- ingur í landinu græddi ekkert Framhald á bls. 43. 10 VIKAN 18.TBL.

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.