Vikan - 25.09.1980, Blaðsíða 45

Helena Slomova, Sasha frœndi og
Rúdi Weiss í herfylki föðurlandsvina
gyðinga.
Verndari minn, hetja, átrúnaðargoð.
Greindasti maður sem ég hef nokkru
sinni kynnst. Ég er gjörsamlega miður
min, óhuggandi.
Fyrir sex dögum hentu tékkneskir
hryðjuverkamenn sprengju undir bil
hans þar sem hann ók um Prag.
Ég bauðst strax til að fljúga þangað til
að vera við rúmstokk hans en Himmler
taldi mig af því. Það verður að halda
skrifstofunni gangandi. Mæna Heyd-
richs klofnaði og hann dó við ofboðs-
legar kvalir. Þær sögur eru á kreiki að á
banabeði sínum hafi hann lýst yfir djúpu
samviskubiti vegna verka sinna.
Himmler beið ekki lengi með að refsa
hinum seku. Þegar i stað voru rúmlega
1300 manns teknir af lífi i Prag og Brno
til að hefna fyrir fallinn leiðtoga okkar.
Og þorp að nafni Lidice var þurrkað út,
íbúarnir þar annaðhvort skotnir eða
fangelsaðir. Goebbels (sem var aldrei
náinn vinur látins yfirmanns míns) lét
skjóta 152 gyðingafanga í Berlín. Hér
eftir verður áætlunin um gyðingaflutn-
ingana nefnd „Reinhardsframkvæmdin"
i minningu hans. •
Ég er búinn að vera svo miður mín
vegna þessa atburðar að ég hef ekki getað
skráð dagbók mína i marga daga. Það
hefur enginn verið nefndur sem eftir-
maður Heydrichs (hver gæti komið í
hans stað?) og ég, sem alltaf var öruggur
undir vernd Heydrichs fyrir óvinum
mínum í ýmsum stöðum innan hreyf-
ingarinnar. er nú tekinn að hafa
áhyggjur af framtíð minni.
Daginn sem ráðist var á Heydrich —
29. mai — lentum við Marta í leiðinda-
deilu. Andrúmsloftið er þvingað heima
fyrir. Hún er ástrík og elskuleg . .. en
henni hefur aldrei fundist ég vera nógu
metorðagjam. Og ég verð að játa að kyn
þörf mín og atlot við hana hafa farið
minnkandi. Ef til vill gæti sálfræðingur
skýrt það. En ég hef séð svo marga
nakta skrokka — ógeðslega, horaða,
skítuga, dauðadæmda gyðingaskrokka
— lifandi eitt andartakið, dauða það
næsta og alblóðuga, að á einhvern ann-
arlegan hátt veldur tilhugsunin ein um
líkama, sama hvern, mér viðbjóði.
Skiptir afstætt líf ef til vill meira máli I
hugum okkar og sál? Voru ekki þeir
dýrlingar og einsetumenn sem skeyttu
ekki um hold sitt nærri einhverjum
miklum sannleika?
Og þannig sat ég I rúminu mínu þetta
maíkvöld áður en ég fékk fréttirnar,
reykti og gat ekki sofnað, hugsaði um
likhrúgurnar og hvernig gyðingarnir
duttu hver á annan í Minsk, Zhitomir.
Babi Yar, hundruðum staða.
Marta vaknaði. „Eiríkur? Er eitthvað
að?”
„Nei, ástin mín. Fyrirgefðu ef reykur-
inn truflaði þig.”
„Þú sefur ekki vel. Ekki siðan þú fórst
siðast austur.”
„Það er ekkert að mér. Ég er bara
svolítið þreyttur. Það ert þú, elskan mín,
sem verður að halda heilsunni. Barn-
anna vegna."
„Mér líður prýðilega.” Hún hvíldi
höfuðið á bringu mér. Hönd hélt um
lendar mínar. Ég fann til viðbjóðs en ég
bærði ekki á mér.
„Þú mátt ekki leyna því. Marta, alveg
síðan daginn á læknastofunni — hvað.
það eru sjö ár siðan — hef ég vitað að þtF
ert veik. Þú hefur alltaf gert lítið úr veik-
indum þinum og ég dái þig fyrir það.
Þú ert hugrakkari en maðurinh þinn i
svarta einkennisbúningnum > og með
Lugerinn.”
„Hvernig geturðu sagt þetta? Eftir öll
hættulegu verkefnin þin? Allt það
mikilvæga sem þú hefur gert fyrir Heyd-
rich?”
Ég tók hönd hennar af mér, settist
fram á rúmstokkinn, kveikti mér í ann-
arri sigarettu. „Marta, ég er hræddur
um að við séum búnir að tapa stríðinu.
Kannski vorum við búnir að tapa því
daginn sem Ameríkanar komu í það.
Iðnaðurinn þeirra, herirnir, verða okkar
banabiti. Þeir búa Rússana vopnum og
Rússarnir sýna enga miskunn.”
„Nei. Ég trúi þvi ekki.”
„Ég hef heyrt til stóru kallanna. Þeir
eru þegar farnir að tala um samninga —
að leika vestrinu gegn Sovétríkjunum.
En þaðgengurekki."
„Við munum sigra."
„Ástin mín,” sagði ég, „þú skalt halda
það ef þér liður betur. En ég sé hvað er á
seyði.”
„Eirikur, þú mátt aldrei tala svona.”
Hún er gerð af hertu stáli.
„Hlustaðu á mig, Marta." Ég drap i
sígarettunni og sneri mér að henni. Svo
þagnaði ég.
Fyrir viku sá ég nokkra af mönnum
Nebe reka unga gyðingakonu inn í gas-
bílinn. Hún var Ijóshærð, björt yfirlit-
um, fallegri en konan min. Hún neitaði
að afklæðast. Þeir rifu utan af henni föt
in, spörkuðu í rassinn á henni eins og
hún væri dýr og ráku hana með gúmmi-
kylfum inn i dauðabilinn. í svip sá ég
andlit þessarar konu í stað konu minnar.
„Hlustaðu á mig,” hélt ég áfram.
„Einn góðan veðurdag segir fólk
kannski hrikalegar lygar um okkur.
Hvað við gerðum t Póllandi, í Rússlandi.
Eintómar lygasögur.”
„Ég mun ekki hlusta á þær."
„Þeir eiga eftir að neyða þig til að
hlusta. Þegar þar að kemur verður þú að
segja börnunum að ég hafi alltaf vertð
góður og dyggur þjónn Ríkisins. Að ég
geri ekki annað en hlýðnast skipunum
rétt eins og hermaður í orrustu ...
skipunum aðofan.”
„Ég leyfi engum að Ijúga um þig."
Nebe . . . Ohlendorf. . . Eich-
mann . . . Blobel. Andlit þeirra svifu
frammi fyrir mér. Sjálfsöruggir. Engar
39. tbl. Vikan 45