Vikan - 13.08.1981, Blaðsíða 6

um landráð og finnskt herlið gekk á land
á Álandseyjum. Spennan milli
Finnlands og Svíþjóðar jókst hröðum
skrefum og þetta alvarlega ástand var
gert að umræðuefni í júní 1920 hjá hinu
nýstofnaða Þjóðabandalagi sem var
undanfari Sameinuðu þjóðanna.
Litið var á deiluna sem milliríkja-
vandamál og því sendi Þjóðabandalagið
sérstaka rannsóknarnefnd til Álands-
eyja. Sú nefnd mælti ekki með
aðskilnaði eyjanna frá finnska ríkinu en
taldi Álendinga mynda sérstakan hóp
innan þess. Þá mælti nefndin með hlut-
leysi Álandseyja og að þær yrðu áfram
her- og vopnalaust svæði. Svíar og
Finnar gengu að þessum niðurstöðum
og 6. apríl 1922 var lýst yfir ævarandi
hlutleysi Álandseyja. Sovétríkin hafa
aldrei. gert tilkall til aðstöðu á eyjunum
hvorki í síðari heimsstyrjöldinni né
síðar.
Þótt Álandseyjar tilheyri Finnlandi,
þar sem langflestir landsmenn tala
finnsku og kunna ekki sænsku, er
sœnska tungumál Álendinga. Margir
þeirra búa á „meginlandi” Álandseyja
og þeir stunda landbúnað, sjósókn og
þjónustustörf (einkum viðferðamenn).
Bújarðir Álendinga eru yfirleitt
fremur litlar en jarðnýting mikil, auk
útbreiddrar vélvæðingar. Helstu
uppskerutegundir eru hveiti, hafrar,
bygg, kartöflur, rófur, agúrkur og
laukur — og auðvitað grænt gras.
Eplarækt er einnig talsverð.
Skipaútgerð hefur lengi verið einn af
höfuðatvinnuvegum Álendinga og
munu þeir eiga stóran hluta af
verslunarskipastól Finnlands. Því er
ekki að undra þótt William Waldemar
Nordlund, sem verið hefur ræðismaður
íslands á Álandseyjum frá því árið 1964,
hafi verið forstjóri skipatryggingafyrir-
tækis allt þar til hann settist í helgan
stein á síðasta ári.
Álendingar hafa varðveitt sögu sína
vel með því að endurbyggja gamlar
byggingar og búgarða og með mjög vel
skipulögðum minja- og sögusöfnum.
Þeir sem á annað borð ferðast til
Svíþjóðar eða Finnlands ættu endilega
að koma við á Álandseyjum. Þar er
margt að sjá og njóta og ferðamátinn
getur verið margvíslegur — til dæmis
sjást þar margir hjólreiðamenn á ferli
með tjald í farangrinum.
Sökum þess hve margir ferðamenn
sækja til Álandseyja sigla þangað (og
áfram til Finnlands) stórar ferjur sem
eru í raun skemmtiferðaskip. Um borð
geta menn margt aðhafst, til dæmis
dólað í sólstól uppi á dekki eða dansað í
takt við lifandi tónlist á einum af
mörgum veitingastöðum. Flestir bregða
sér í ódýra fríhafnarverslunina um borð.
Siglingin milli Stokkhólms og
Mariehamn tekur 5 klukkustundir, en
fargjaldið kostar aðeins 60 t
krónur íslenskar. t i
Eflaust fyrirfinnast fleiri góðir matsölustaflir á Álandseyjum, en að þeim
ólöstuðum vill greinarhöfundur leyfa sér að hœla Bistro Erica sérstaklega.
Þar fást úrvals fisk- og kjötréttir unnir úr fyrsta flokks hráefni af bráð-
góflum matreiðslumönnum.
Ekki sést mikið af Bomarsund-
virkinu nú á dögum, eins og
myndin til vinstri sýnir. Rússar
byggðu það í því skyni að eignast
þar mefl framvarflarstöfl á Eystra-
salti. Bresku og frönsku herirnir
réðust gegn þvi i Krimskaga-
striðinu á síðustu öld og sýnir
teikningin hérfyrir neflan þegar
þeir gera árás gegn þvi i ágúst árið
1854.
6 Vikan 33. tbl.