Vikan - 09.11.1939, Blaðsíða 21

Nr. 45, 1939
VIK A N
21
Séra Arnór í Hvammi , Sjá forsíðumyndina.
\lí yndin, sem að þessu sinni birtist á for-
síðu VIKUNNAR, er af hinu ramm-
íslenzkasta og fyrirmannlegasta andliti,
sem getið hefir að líta í samtíð vorri, en
það er andlit síra Amórs Árnasonar frá
Hvammi á Skaga, sem lézt fyrir hálfu
öðru ári síðan, 78 ára gamall. Hann var
sonur Árna í Höfnum á Skaga.
Jón Kaldal, ljósmyndari, tók myndina,
og var hún ein af þeim myndum, er sýnd
var á norrænu ljósmyndasýningunni í
Kaupmannahöfn í sumar.
Síra Arnór var með stærstu mönnum á
vöxt, þótti einn hinn mesti persónuleiki
sinnar tíðar, og sveitahöfðingi hinn mesti.
Honum var oft líkt við fylkiskonungana
fornu, — sókn hans og sveit var ríki hans,
og sóknarbörnin voru þegnar hans, sem
fylgdu honum óskipt að málum sem ráð-
hollum og þróttmiklum foringja, er með
skapfestu, dugnaði og óeigingirni þótti
ráða beztum ráðum. Heimili hans var
annálað fyrir gestrisni og höfðingskap, og
þótti þar ganglúnum mönnum gott að
koma. Vegna þessara mannkosta sinna,
ásamt mikilli hreinskilni og einurð, varð
síra Arnór einn þeirra manna, er mikið
sópaði að, og nokkur styrr stóð um utan
héraðs, enda lét hann ógjarna hlut sinn
og varði skoðanir sínar af mikilli djörf-
HVAR ER KVENMAÐURINN?
Framh. af bls. 10.
sem var í belti Thrings. Aðra stundina var
Macy ofan á, en hina Thring. Andardrátt-
ur þeirra og blótsyrði komu í titrandi and-
köfum. Þeir spörkuðu, bitu og klóruðu.
Róna horfði á viðureignina, máttvana af
skelfingu. Loksins fékk Thring yfirhönd-
ina. Hann hélt annarri hendinni fyrir
kverkar Macy og hafði bæði hnén ofan á
brjóstinu, en með hinni hendinni var hann
að þreyfa eftir hnífnum. Á því augnabliki
ruku trúargrillur Rónu út í viður og vind.
Hún vissi aðeins, að hún elskaði Macy, og
að henni var alveg sama um eiginmann
sinn. Hún hljóp til hjálpar Macy. Thring
sá hana nálgast og reiddi henni höfuðhögg,
svo að henni lá við yfirliði. Hún féll ofan
á hann rétt um leið og hann dró hnífinn
úr slíðrum. Hnífurinn rakst í hálsinn á
henni. Blóðgusa spýttist í augu Thrings
og blindaði hann. Þetta var síðasta tæki-
færi Macy. Hann vissi það og greip það.
— Þegar Róna vaknaði til meðvitund-
ar aftur, var Thring dauður. Macy stóð
við hliðina á líkinu, með loftdæluna, sem
notuð var til þess að eyða hvítmaurum,
á milli fótanna. Hann hafði stungið slöng-
unni ofan í kokið á líkinu, og vann að því
af veikum mætti — en þó látlaust, — að
blása líkið út eins og loftbelg.
Warwick þagnaði. Þessi síðasta frásögn
hans hafði verið löng og látlaus, og ósjálf-
ung. Landsmálaskoðanir síra Arnórs
þóttu mjög stinga í stúf við þá málstaði,
sem þjóðin hefir skipað sér um í flokka
hina síðustu áratugi. Hann var nefnilega
hinn harðvítugasti sjálfstæðismaður og
ákveðinn stuðningsmaður sjálfstæðis-
flokksins, samfara því að vera brautryðj-
andi og einn trúasti liðsmaður samvinnu-
hreyfingarinnar í landinu. Báðum þessum
málstöðum reyndist hann jafn trúr til
dauðadags. En vegna þessarar afstöðu í
landsmálaskoðunum sínum, komst hann
aldrei í fylkingarbrjóst íslenzkra stjórn-
málamanna, þar sem hann virðist þó hafa
átt að standa, ef tekið er tillit til gáfna
hans og forvígismennsku.
Síra Arnór þótti frjálslyndur í trúmál-
um, en ræðumaður góður. Mikinn áhuga
hafði hann fyrir menntun og uppfræðslu
æskufólks og bjó hann sjálfur marga pilta
undir skóla. Hann stofnaði Sláturfélag
Skagfirðinga, og var stjórnarformaður
þess í röskan aldarfjórðung, eða meðan
hans naut við. Og er hann kom hingað
suður til Reykjavíkur til að sitja fundi
Sambandsins sem fulltrúi þess félags,
veittu Reykvíkingar honum svo mikla at-
hygli, að margir námu staðar við götu
hans og spurðu: Hver er maðurinn?
rátt .tók hann upp tómt glasið, eins og
hann ætlaði að drekka það í botn. Þetta
viðbragð hans vakti mig til sjálfs mín aft-
ur. Ég hringdi á þjóninn, — bjallan var
til allrar hamingju rétt ofan við höfuðið
á mér. Á meðan við biðum, hafði ég tíma
til að tala.
— Ég er búinn að heyra nóg, flýtti ég
mér að segja, — nóg til að endast mér
alla æfi. Mér hefir blátt áfram orðið flök-
urt. En það er eitt atriði, sem mig langar
til að vita um. Hvað varð um Macy. Lifði
hann?
Warwick kinkaði kolli.
— Það er einmitt enn eitt undarlegt við
þessa sögu. Hann er ennþá lifandi. Hann
var ákærður fyrir að hafa myrt Thring,
en það fundust ekki nægar sannanir gegn
honum, og éndirinn varð, að — ja, þú get-
ur ímyndað þér, hvernig hann varð.
— Geðveikrahæli
— æfilangt? spurði
ég.
Warwick kinkaði
aftur kolli. Rétt í
því kom þjónninn
að borðinu til okk-
ar.
— Tvo wisky og
sóda — tvöfalda,
sagði ég og kveikti
með skjálfandi
höndum í annarri
sígarettu.
„ÆVINTÝRI ERU AUÐGANDI FYRIR
HUGMYNDAFLUGIГ------------
Framh. af bls. 11.
— Og nú sitjið þér auðvitað í ein-
hverju kennaraembættinu ?
— O, sussu nei. Forlögin hafa hagað
því þannig til, eða réttara sagt fræðslu-
málastjórnin, að mér hefir verið komið
niður í farkennslu úti á landi.
— Og hafið þér þá aldrei fengið tæki-
færi til að sjá yður um í heiminum?
— Jú, aðeins. I fyrrasumar fékk ég
lítilsháttar styrk úr Sáttmálasjóði og
skrapp þá til Danmerkur. Þar sótti ég
kennaramótið í Askov og dvaldi þar nokk-
urn tíma. Einnig skrapp ég suður yfir
landamærin til Þýzkalands og kom til Sví-
þjóðar. Þessi utanför mín varð til þess að
æsa upp í mér ferðasult. Mig hefir lengi
dreymt um að fara víða. Ef til vill kemst
ég bráðum utan aftur.
— Hvað sáuð þér nú merkilegast í út-
landinu ?
— Skógana. Það er eitthvað heillandi
og dularfullt við þá eins og fjöllin hér
heima. Ég notaði tímann til að kynna mér
danskar barnabókmenntir og verður manni
þá strax ljóst, hvernig barnaævintýrin eru
bundin við skógana.
— Þér eruð ævintýraskáld ?
— Já, ég hefi mikinn áhuga á ævintýr-
um. Og einu sinni skrifaði ég ævintýri
fyrir börn: „Margt býr í fjöllunum“, sem
kom út 1937 og seldist upp á hálfum
mánuði. Þá var maður heppinn!
— Álítið þér ævintýri börnum holl?
— Já, það tel ég. Á vissu tímabili er
hugmyndaflug barna draumórakennt og
allt á reiki. Á því tímabili eru ævintýri
auðgandi fyrir hugmyndaflugið.
— Og um hvað er svo þessi nýja bók
yðar, „Höllin við hamrana"?
— Það er líka ævintýri, sem er prýtt
mörgum, ágætum teikningum eftir
Tryggva Magnússon.
Fyrir nokkru hitti ég drengsnáða, sem
vissi deili á mér. Sem snöggvast hætti
hann leik sínum, stakk upp í sig fingrin-
um, hallaði undir flatt og spurði: „Hvernig
er hægt að búa til sögur?“ Ég held, að
þetta sé bezta viðurkenningin, sem ég hefi
hlotið fyrir ritmennsku mína. Og við þetta
óx mér svo djörfung og áræði, að ég byrj-
aði að skrifa langa skáldsögu um sveita-
líf. Hún kemur einhvern tíma út.
Prentmyndastofan LEIFTUR
Hafnarstræti 17
Framleiðir fyrsta flokks
prentmyndir