Vikan - 01.02.1940, Blaðsíða 8

8
VIKAN, nr. 5, 1940
— Við erum þá bara komin alla leið.
— Já, alla leið, sagði hann og horfði
á ljósin í borginni. Það var þvarg á upp-
fyllingunni, fólk og bílar. Eftir andartak
óku hjónin suður í bæ, í bíl. Eftir stundar-
kom voru þau stödd í íbúðinni, sem beið
þeirra. Nýir tímar fara í hönd. En brátt
var þetta heimili orðin fremur hversdags-
leg nýjung. Jón vann alla daga. Ingunn
kynntist nágrönnum sínum fremur seint,
og oft fannst henni hún vera mjög ein-
mana í borg þúsunda; það var einkenni-
legt. En þannig getur þetta samt verið.
Oft kom það fyrir, að Jón þurfti út eftir
kvöldmat og var þá stundum úti fram eftir
nóttu. Hún háttaði þá og lá vakandi og
hlustaði á glaum og háreisti frá hinum
íbúðunum. Stundum bárust að eyrum
hennar gleðilæti og grátur barnanna. Það
voru sumir svo ríkir, ríkir af hamingju,
að eiga börn. — Og eitt kvöldið, þegar
hún lá vakandi og hlustaði á þetta venju-
lega, að lítið barn í næstu íbúð kallar:
— Mamma, mamma mín, komdu! Þá var
sem eitthvað leystist úr læðingi í vitund
hennar, eitthvað, sem hún hefir alltaf átt,
en aldrei þekkt. Afleiðing þessarar leys-
ingar verður sú, að lítil tár komu vagg-
andi innan úr augnakrókunum og trítluðu
eftir kinnunum ofan á koddann. Samfara
þessu var innileg þrá, ósegjanlegur unaður
og dálítill svíðandi sársauki. Mamma,
mamma mín, komdu! Einhver talaði í hálf-
önugum móðurtón, svo varð þögn.
Tárin voru hætt að streyma, og nú var
sem engill svefnsins færi mjúkum höndum
um sál hennar. Hún færði höfuðið lítið eitt
til á koddanum og sofnaði. Fáum mínút-
um síðar kom Jón heim. Hann fór hljóð-
lega, því auðvitað vildi hann ekki raska ró
konunnar sinnar. Hann virti hana fyrir
sér, þessa góðlegu konu, sem svaf þama
svefni hinn réttlátu. Það var eitthvað fag-
urt og heillandi yfir svip hennar, eitthvað
nærri því óvenjulegt, göfgi og friður sat
þar að völdum. En hvaða blettur var
þetta á koddanum. — Tár! Hafði hún
grátið ?
Það var engu líkara en honum hlýnaði
snögglega vinstra megin innanbrjósts, og
svo breiddist þessi ylur um líkama hans.
Gamlar kenndir bærast sem snöggvast,
löngun til þess að faðma þessa konu. Hann
fór hljóðlega upp í rúmið, lá vakandi um
stund og yfir hann færðist notaleg værð,
fyrirboði svefnsins. Konan hans hreyfði
sig lítilsháttar til í rúminu og greinileg orð
rufu kyrrðina í herberginu:
— Elskan mín! Mamma kemur. Og um
leið smeigði Jón hendinni yfir höfuð henni
og undir hnakkann og herðablaðið og
þrýsti henni með mjúku taki að hlið sér.
Svo breiddi svefninn ómynnisblæju sína
yfir þetta hjónarúm.
Næsti dagur hófst með venjulegu starfi.
En það var eins og eitthvað hefði lítils-
háttar breytzt í þessari íbúð, jæja þessu
heimili. Eitthvað viðfeldið og hlýlegt hefir
læðst þangað inn. Þegar Jón kom heim um
hádegið, var maturinn til, hjónin settust
að snæðingi, og brátt var þessu venjulega
borðhaldi lokið. Ingunn fór að taka sam-
an á borðinu og raulaði með mjúkri rödd.
— Og hvað var það, sem hún var að
fara með? Jón hlustaði.
— Þetta var nærri því óvenjulegt. Nú
heyrði hann niðurlag þess, sem hún var
að raula:
— Svipir eru á sveimi, þú sefur elsku
barn. — Svipuð tilfinning og kvöldið
áður gerði vart við sig. Það var sem ein-
kennilegu ljósi væri brugðið yfir alla
skynjun hans. Nú skildi hann konuna sína.
Hurðin fram í ganginn lokaðist, og hann
var einn í 'stofunni. Eftir dálitla stund kom
honum í hug dagblaðið, er hann hafði keypt
áðan. Hann leit yfir fyrstu síðuna, sem var
þétt sett auglýsingum og þessháttar. —
Hvað var nú þetta? Það var næstum því,
að hann færi að stafa: Gefins barn. A. v. á.
Gat þetta verið? Já, það var hárrétt lésið,
og það gat áreiðanlega ekki verið um
prentvillu að ræða. Jón var allt í einu
staðinn á fætur úr legubekknum og far-
inn að ganga um gólf. — Þetta var sann-
arlega óvenjulegt. En það var þó ekki nema
rétt eftir — ja — eftir hverjum, — eftir
þeim, sem stunda þá atvinnu, sem einna
minnst er fjallað um. Ojæja, þær máttu
nú auðvitað eiga sín börn, eða þá bær-
inn eða ríkið. Skeð gat, að þetta væri nú
heiðvirð stúlka eða því sem næst, heilsu-
lítil og fátæk. En hvernig sem nú á þessu
stóð, var þetta eiginlega bara mjög merki-
legt að gefa barnið sitt. Og Jón tekur síð-
ustu orðin upp aftur í hug sér, og það er
næstum því, að tungan og raddböndin
hjálpi til. Og hver mundi nú vilja eignast
þetta blessað barn? Jón nam skyndilega
staðar. Endurminningin frá kvöldinu áð-
ur kom með einhverjum undra krafti inn í
hugskot hans. Bletturinn í koddanum, og
svo þetta, já, þetta, sem hún Ingunn sagði.
Hann fleygði blaðinu frá sér og gekk fram
að dyrunum. A. v. á. En í sömu andránni
sneri hann við, þreif blaðið og stakk því
í vasann innan á jakkanum. Síðan skund-
aði hann fram, og um leið og hann fór út,
kallaði hann inn í eldhúsið til Ingunnar:
— Vertu sæl, góða mín, það eru þau
ósköp, sem maður hefir að gera, að ég má
til að fara svona fljótt. Og þegar hún leit
fram í forstofuna, var hann horfinn út.
— Já, það er svona þetta blessað annríki.
Nokkru seinna hafði Jón fengið þær upp-
lýsingar, sem harrn þurfti með. Þetta var
ekki löng leið, sem hann þurfti að fara. Það
var réttast að ganga, það var líka mjög
sennilegt, að talsvarðan tíma þyrfti til þess
að athuga þetta mál, og það var heldur
ekki víst, að hann kæmi til baka með þetta,
— já — með þetta, sem hann var að hugsa
um að sækja. Og þá gat hann gengið aft-
ur heim, en hringt í bíl, ef þess þyrfti
með. Hvað eftir annað var hann að því
kominn að snúa við, hætta við allt saman.
Víst var það nú eðlilegra að Ingunn færi.
En nú vissi hún ekkert. Blaðið var í vasa
hans, og ef nokkuð átti úr þessu að verða,
varð það að gerast án hennar vitundar.
Þetta átti að koma eins og sending af
himnum. Jóni fannst þetta öðru hvoru
hin mesta fjarstæða, en þrátt fyrir það,
nálgaðist hann þó áfangastaðinn. Það var
engu líkara en hann væri knúinn áfram
af ókunnu afli, sem ekki þýddi að streyt-
ast á móti. Að lokum stóð hann á ákvörð-
unarstaðnum.
Honum var vísað inn í rúmgóða stofu
með stórum gluggum. Aðeins þrjár mann-
verur voru þar: Há og tíuleg, miðaldra
kona, sem leit helzt út fyrir að fást við
hjúkrun eða líknarstarfsemi, lítið svein-
barn í dálitlum vagni og kvenmaður, sem
sat við borð, studdi hönd undir kinn og
horfði út um gluggann. Jón fór að öllu
gætilega. Það var eins og hann byggist við
að valda stórfeldri truflun, ef hann talaði
mjög hátt. Hann var næstum því vand-
ræðalegur, en loks spurði hann: — Er það
ekki héma, sem — sem verið var. — Allt
í einu þagnar hann alveg. Kvenmaðurinn
við borðið tekur snöggt viðbragð, eins og
hún hafi verið vakin af draumlausum
svefni. Nú stendur hún andspænis Jóni
Steinssyni, — stúlkan, sem ætlar að
gefa barnið sitt. Alger þögn ríkir nokkur
augnablik. Ógurlegur hugsanaflaumur
brauzt fram í huga Jóns. Gat þetta verið?
Sjö ára gamlar endurminningar ryðja öllu
öðru úr vegi. Þau horfðust í augu. Að
lokum var það mjúk og lág kvenrödd, sem
rauf þögnina. Aðeins tvö orð: — Jón
Steinsson. — Ásta. Eitthvað yndislegt og
heillandi greip Jón sem snöggvast. Eitt-
hvað sérstaklega aðlaðandi hvíldi um
stund yfir svip þessarar konu, sem ætlaði
að gefa barnið sitt. — Allt í einu breyttist
svipur hennar. Það var sem skuggi liðins
tíma legðist yfir svip hennar. — Svo þú
hefir komið samkvæmt þessari auglýs-
ingu? Nú var raddblærinn allt annar en
hann var fyrir sjö árum, allt annar en í
hinum tveim síðustu orðum hennar.
— Ég kom, — já — til þess að grensl-
ast eftir — ég vissi ekki, gat ekki ímynd-
að mér, að það værir þú. Hamingjan góða,
stamar hann.
— Þú ákallar hamingjuna, Jón. Hefir
þú ekki fundið hana? Áttu ekki eins mikið
af hamingju og þú þarf t með ?
Jón vissi varla, hverju hann átti að
svara, þessi maður, sem svo að segja,
hafði þó reynt allt mögulegt. Eitthvað
óstjórnlegt brauzt um í sál hans. I svip-
inn fannst honum, að hann vildi helzt losna
við allar endurminningar frá síðustu árum,
vildi helzt geta troðið fótum allt frá þeim
tíma, allt annað en það, sem tilheyrði þess-
ari veiklulegu konu, sem stóð fyrir framan
hann. Hin konan, sem inni var, var nú
komin fram að dyrum og gekk hljóðlega
út.
— Ég á enga hamingju, sagði Jón lágt
og hljómlaust. — Ég hefi aldrei fundið
hana, síðan við — aldrei fundið hana síð-
ustu 7 árin; og nú var röddin orðin styrk
og hljómmikil. — Ég stal henni, — stal
henni frá okkur báðum og seldi hana fyrir
Frarnh. á bls. 16.