Vikan - 11.07.1940, Qupperneq 10

10
VIKAN, nr. 28, 1940-
fi
Matseðillinn.
Svissnesk hvítölssúpa.
Irskt lambamauk (Irish Stew).
Súpan. Kaupið 2 potta af hvítöli, setjið yfir
eldinn og haldið við suðupunkt. Sjóðið sér í litlu
vatni (4 kíló af hvitum toppasykri eða kandís,
þar til sykurinn er soðinn það niður, að hann að-
eins hnígur. Kælið síðan lítið eitt og hrærið sam-
an við ölið, sem aðeins má sjóða. Kryddið með
kanel, sítrónuberki og jafnvel steyttu múskati
(salt og pipar er á borðum). Virðist yður súpan
of þunn, þá hrærið út 3 matskeiðar af hveiti í
Vz—1 bolla af kaldri mjólk, síið þetta niður í
pottinn og látið malla í 10 minútur.
Bæta má súpu þessa með tveimur hrærðum
eg-gjum eða glasi af sherry.
Lambamaukið. Hæg suða í 2 kl.st. Smáskorið
dilkakjöt l\í kg. 8 jarðepli, 4 rófur, 4 laukar og
einn líter af vatni. Setjið upp pottinn og raðið
ofantöldum matvælum þannig, að kjötið verði á
milli jarðarávaxtanna og þeir á milli kjötsins.
Jarðarávextimir séu allir skornir í sneiðar. Setjið
síðan upp á eld með köldu vatni (1 líter), sem
um er talað að ofan. Lokið nú vel yfir og látið
malla, þar til jarðarávextimir em nálega graut-
soðnir og meiri hlutinn af hinum þunna vatns-
vökva er horfinn.
Enga sósu þarf með þessum rétti, þar sem jarð-
arávextimir hafa skilið eftir sterkju þá, sem
vanalega útheimtist á steiktum mat með sérstök-
um sósum.
Bezt er að búa þennan rétt til í bakaraofni í
þar til gerðum eldföstum leirílátum. Síðan er
hann tekinn úr ofninum, settur á disk og heitum,
grænum baunum bætt ofan á, til bragðbætis.
Húsráð.
Bömum er illa við laxeroliu. Meðal, sem er jafn-
gott, má fá með því að pækla rúsínur í sítrónu-
safa í einn til tvo sólarhringa, og gefa bömunum
eina matskeið af því fyrir morgunverð.
Sviðablettir undan straujámi hverfa, ef þeir
em nuddaðir undir eins með grófu salti. Þó er
þetta ekki einhlítt við silki og önnur þunn efni.
Ef feiti hefir helzt á borð eða gólfið í eldhús-
inu, er gott að strá vikurdufti yfir blettinn, og
láta það liggja nokkra klukkutíma. Ef bletturinn
er svo þveginn úr heitu sódavatni, hverfur hann
algerlega.
Gluggatjöld úr cretonni (bómullarefni) haldast
lengur hrein og verða áferðarfallegri, qf þeim er
dýft í mjög veika upplausn af línsterkju.
Þegar silfurtau verður svart, er gott að setja
það um stund í soð af kartöflum. Verður það þá
sem nýtt.
Með hráum kartöflum má ná ávaxta- og sým-
blettum af áhöldum úr stáli.
Veik formalínupplausn er góð til heimilisnotk-
unar við alls konar sótthreinsun. Blandið einni
matskeið af formalin í hvem pela af vatni, hristið
vel saman og geymið á flösku. Þessi blanda er
óeitmð, lyktarlaus og bragðlaus, og setur enga
bletti. Sér í lagi er hún gagnleg í búri og eldhúsi,
þar sem ekki er hægt að nota karbolvatn lyktar-
innar vegna.
Flonel hleypur ekki, ef það er þvegið úr volgu
vatni og borax.
Saltvatn er betra en sódi til þess að hreinsa
pönnur og potta, sem hafa bmnnið að innan. Látið
ílátið standa með saltvatni í nokkrar klukku-
stundir; þá má hæglega nudda brenndu skán-
ina úr.
Meinlætamenn.
Hinn frægi sænski landkönnuður Sven
Hedin segir frá því, að „Lamaarnir“ í
Tíbet (munkar eða prestar) dvelji mikinn
hluta æfi sinnar í algerðu myrkri. Þeir fara
heiman að frá sér til einhvers klausturs
og segjast þar vilja ganga inn í myrkrið.
Þeir þurfa ekki að segja til nafns síns.
Þeim er fylgt í klefa, sem síðan er múrað-
ur aftur og þar eru þeir til æfiloka, í
myrkrinu. Loft og mat fá þeir gegnum
langar og mjóar rennur. Matnum er skotið
inn á skóflu, sem er fest á langa stöng.
Ef maturinn er ekki hreyfður einhvern
daginn, vita menn, að „laminn“ er veikur.
Sé ekki maturinn hreyfður í tvo daga, þá
er klefinn opnaður og hinn dauði borinn út
og brenndur. Öskunni er blandað saman
við leir og geymd í tumi. Og þar með hefir
bæzt við einn helgur maður í Tíbet. Dæmi
eru til þess, að menn hafa búið við þessi
skilyrði í 69 ár.
FERÐ YFIR SPRENGISAND.
Framh. af bls. 7.
um að Galtalæk var áliðið dags, höfðum
við þá verið 11 daga í óbyggðum og vor-
um glaðir yfir ferðalokunum. Geymi ég
margar ánægjulegar endurminningar um
f jöllin og ferðir yfir þau. — En þetta varð
í síðasta sinn, er ég leit augum þessar
slóðir.
*
Nú skiptist liðið, skyldi Jón verða eftir
á Galtalæk, og passa þar féð í 2 daga, áður
það yrði rekið suður að Odda. Kindur mín-
ar, sem voru 5 hrútar, átti að skilja eftir
á tilteknum stað í Holtunum, og ætlaði ég
að sækja þá þangað. Er við höfðum þáð
góðgerðir á Galtalæk, héldum við Þórður
áfram heimleiðis, er það 7 klukkustunda
hörð reið. Kláramir gjörðust nú heimfúsir
og létu ekki fyrir brjósti brenna, þó að
hart væri farið. — Þegar við komum fram
á þjóðveginn, var komið svartamyrkur.
Skiptust nú leiðir, fór annar austur, en
hinn vestur. Báðir áttu drjúga bæjarleið
heim af veginum.
Ég treysti vel hestum mínum að rata,
þó að leiðin lægi yfir holt og mýrar, og
komst ég heilu og höldnu heim. En hestar
Þórðar vom víst ekki eins skynsamir, því
að hann hitti ekki bæinn, og lá úti um
nóttina.
Heimkoma mín var ánægjuleg, heyskap-
urinn hafði gengið vel, enda nú komin
sláttulok. Var ég þá búinn að vera í ferða-
laginu í 18 daga.
1 síðasta blaði misprentaðist I grein þessari séra
Magnús Gislason fyrir séra Magnús Grímsson.
Dauður — en þó lifandi!
Mark Twain var einn af þeim ekki fáu
frægu mönnum, sem orðið hafa fyrir því
að lesa sína eigin dánarfregn í blöðunum.
Orðsending hans til blaðsins þótti fyndin.
Þar sagði hann meðal annars, að fregn
þessi væri „mjög orðum aukin“. Enn ver
fór þó fyrir enskum hermanni í heims-
styrjöldinni 1914—18: Hann hafði særzt
nokkrum sinnum og var að lokum tekinn
til fanga af Þjóðverjum. Heima í Englandi
var tilkynnt, að hann væri dáinn. Þegar
hann að lokum komst heim, varð hann
að borga fyrir dánarauglýsingu og minn-
ingarathöfn.