Vikan - 24.10.1940, Blaðsíða 15

VIKAN, nr. 43, 1940
15
III11111III ■ IIIIHMMIIIIIIIIII111111111111IIHIIIIIIIIHIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIII IMI|['{,
Leifur heppni.
Ég lagði i mikla frægðarför,
er fleyi mínu ég renndi úr vör
frá feðra minna fósturjörð.
Minn vilji þráði þrautir fá,
og þenja segl og nýtt að sjá
og sjálfur stýra og standa vörð.
Við þlið mér voru valdar hetjur,
í volkinu sá ég hvað einn getur.
Reyndust allir röskir menn.
Ég þakka öllum þessum mönnum,
þrautsegju í mestu önnum.
Sé ég þeirra þrautir enn.
Þegar seglin þönd í vindi
þeyttu knerri fram í skyndi
góðan sólskins-sumardag,
þá gaman var í stafni að standa,
stýra knerri milli landa,
kveða góðan gleðibrag.
I-egar við svo Vínland sáum,
víðlent, stórt, með fjöllum háum
gall frá okkur gleðióp.
Auðugt land, með öll þau gæði,
ilm af trjám með jurtafæði.
Alvaldur það undur skóp.
Vinland gefðu þinum þegnum
þrótt og vizku aldir gegnum,
bræðralag og ljúfa lund.
Þegar Vínland augað eygði,
inn að landi knörrinn beygði.
Æfi minnar æðsta stund.
Einar Markan.
Svör við spurningum á bls. 2:
1. Frjósamt og þéttbýlt hérað á Spáni.
2. Öm.
3. Itali (1254—1323), er fyrstur Evrópumanna
kannaði Austur-Asíu.
4. Pálmi Hannesson.
5. 1 Mesópótamíu (nú Iraq, á báðum bökkum
Tigrisfljótsins).
6. Valþjófur, sonur Örlygs hins gamla frá
Esjubergi nam Kjós alla og bjó að Meðalfelli.
7. Eitt stærsta fljótið i Kína („gula fljótið“).
8. Sænsk.
9. Arabískt ríki við fljótin Tigris og Eufrat.
10. í Hollandi.
Heimur versnandi fer.
Karl nokkur, sem þótti málrófsmaður
mikill, gerði oft og tíðum samanburð á
nútíðinni og hinum „góðu, gömlu dögum“.
Þótti honum þar ólíku saman að jafna og
virtist stórkostleg afturför hafa átt sér
stað á öllum sviðum.
Eitt sinn, er rætt var um matvendni,
segir karl:
„Fyr má nú vera bölvuð ekki sen mat-
vendnin r unga fólkinu. Nú fussa menn og
-sveia við allra bezta mat, en áður fyrr, á
mínum ungdómsárum, drapst fólkið úr hor
og hungri — og þótti gott.“
61. krossgáta
Vikunnar.
Lárétt:
1. Fyrirferðarmikill. — 5. Manns-
nafn. — 9. Samsull. — 13. llátið. —
15. Bás. — 16. Rosi. — 17. Tveir eins.
— 18. Fley. — 21. Skammstöfun. —
23. Óræktað land. — 24. Verkfæri. —
26. Húsdýr. — 30. Sveija. — 32. Lítils-
virðing. — 34. Óþrif. — 36. Kven-
mannsnafn, þolf. — 38. Fóma. — 40.
Skjálfta. — 43. Gerðu kalt. - 45.
Með reitum. — 47. Blástur. — 49.
Forsetning. — 50. Virði. — 51. Tölu-
orð, þolf. — 52. Á fæti. — 53. Ósigur.
:— 55. Skotvopn. — 58. Guð. — 59.
Þrep. — 61. Heiðurinn. — 63. Látið.
— 64. Von. — 66. Björg. — 68. Sleip-
ur. — 71. Spendýr. — 73. Snæða. —
75. Smjörlíki. — 77. Tónn. — 79.
Kennd. — 82. = 49. lárétt. — 83.
Árás. — 85. Þrir eins. — 86. Magn-
aða. — 88. Svall. — 89. Skyldmenni.
— 90. Athugar.
Lóðrétt:
1. Frásögnin. — 2. = 51. lárétt. — 3. Mynni.
— 4. Steintegund.—.6. Grátur. — 7. Þvínæst. —
8. Allt nema það. — 9. Meiðsli. — 10. Agnir. —
11. Gremju. — 12. Gera hlykkjótt. — 14. Lærði.
— 16. Litur. — 19. Blóm. — 20. Frístund. — 22.
Drykkja. — 25. Húsdýr. — 27. Tónn. — 28. Svik.
— 29. Fomafn. — 30. Sár. — 31. Einkennisbók-
stafir. — 33. Skrifað. — 34. Hljómlistarverk. —
35. Á fæti, þolf. — 36. I kirkjunum. — 37. Af-
gjald. — 39. Ávarpsorð. — 41. Mannsnafn. — 42.
_______________________________
Ríki. — 44. Ana. — 46. Hól. — 48. Beina. — 54.
Kirkjulegur skáldskapur (gamalt orð) þolf. — 56.
Óþrif. — 57. Rennsli. — 58. Umbúðarefni. — 60.
Fomafn. — 62. Spil. — 63. Öngvit. — 65. Sjó. —
67. Tveir eins. — 68. Ættarnafn. — 69. Eldfæri.
— 70. Lítil. — 72. Flokkar. — 73. Bókstafur. —
74. Ekki þessa. — 75. Fugl. — 76. Flýti. — 78.
Straumur. — 79. Tjón. — 80. Grjótlendi. — 81.
= 51. lárétt. — 82. Æði. — 84. Skammstöfun. —
87. Bókstafur.
SKAK.
Evansbragð.
Hvítt: E. Rojahn. Svart: J. R. Capablanca.
(Noregur). (Cuba).
1. e2—e4, e7—e5. 2. Rgl—f3, Rb8—c6.
3. Bfl—c4, Bf8—c5. 4. b2—b4. Hið svo-
nefnda Evansbragð. Fyrr á tímum þótti
þessi byrjun mjög glæsileg og sigursæl, en
hefir nú að mestu verið lögð niður, þar sem
sýnt þykir að gildi hennar fer þverrandi.
Kaldur og ákveðinn velur Rojan samt
þessa byrjun gegn gamla heimsmeistaran-
um. Hann veit sem er að bezta vörnin er
að sækja. 4. —,,— Bc5—b6. Capa virðist
nokkuð stórlátur að þiggja ekki fórnina. 4.
—,,— Bxb4. 5. c3, B—a5. 6. 0—0, d6. 7.
d4, B—b6! Laskers-afbrigðið, er betra og
þykir gott. 5. a2—a4, a7—a6. 6. c2—c3.
Dr. Tartakower mælir með 6. b—b2 og
notar þann leik eingöngu í stöðunni. 6.
—Rg8—f6. 7. Ddl—b3, 0—0. 8. d2—
d3, d7—d6. 9. Bcl—g5, Dd8—e7. 10. Rbl
—d2, a6—a5. 11. b4—b5, Rc6—d8. 12.
0—0, Rd8—e6. 13. Bg5—e3, Re6—c5. 14.
Db3—c2, Bc8—e6. 15. h2—h3, Rc5—d7.
16. Hfl—el, Bb6 X e3. 17. f2 X e3, Be6 + c4.
18. Rd2 X c4, c7—c6. 19. d3—d4, Rf6 x e4.
20. Rc4Xe5. Betra en 20. -—,,— Dxe4,
vegna d5! 20. —,,— Re4—f6. 21. Re5—
d3, c6xb5. 22. a4xb5, Hf8—c8. 23. c3—
c4, b7—b6. 24. Hal—cl, Ha8—a7. 25.
Dc2—b3, Ha7—c7. 26. d4—d5! Rd7—c5.
27. Rd3Xc5, Hc7xc5. 28. Rf3—d4, De7
—e4. 29. Rd4—c6, Hc8—e8. 30. Rc6—d4,
Lausn á 60. krossgátu Vikunnar.
Lárétt:
1. Fólksflutningar. — 13. Krofi. — 14. Notar.
— 15. Nf. — 17. Arf. — 19. Tem. — 20. S.F. —
21. Grani. — 23. Ala. — 25. Munum. — 27. Siði.
— 28. Flóki. — 30. Riða. — 31. Æða. — 32. Má.
33. Ná. — 35. Tug. — 36. La. — 37. Nýr. — 38.
Nár. — 40. MN. — 41. Ha. — 42. Úr. — 44. Loft-
vamirnar. —■ 46. La. — 47. Ið. — 49. J.K.
— 51. Rós. — 54. Már. — 56. Dl. — 57. Öra. —
59. Ló. — 60. Ös. — 61. Lóa. — 62. Róna. — 64.
Lappi. — 67. Einn. — 68. Ginnt. — 70. Spá. —-
71.Ungun. — 72. Úr. — 73. Naa. — 75. Ung.
— 76. Mi. — 77. Hafri. — 79. Aldur. — 81. Fram-
leiðslumagn.
Lóðrétt:
1. Fengsæll. — 2. L.K. — 3. Krani. — 4. Sori.
— 5. F.F.F. — 6. Li. — 7. Tn. — 8. Not. — 9.
Item. — 10. Namur. — 11. Gr. — 12. Rafmagns.
— 16. Friða. — 18. Blóðmörskepps. — 20. Suðum.
— 22. Aða. — 23. Al. — 24. Ak. — 26. Nit. —
28. Fár. — 29. Inn. — 32. Mý. — 34. Á.Á. — 37.
Nafar. — 39. Rúnir. — 41. Hol. — 43. Roð. —
45. Björgúlf. — 48. Glanninn. — 50. Króir. — 52.
Ól. — 53. Sól. — 54. Mói. — 55. Ás. — 58. Ann.
— 61. Sig. —63. Ánnam. — 65. As. — 66. Pá. —
67. Engum. — 69. Tafl. — 71. Undu. — 74. Are.
— 75. Ull. — 77. Ha. — 78. I.I. — 79. As. —
80. Ra.
Rf6—d7. 31. Hcl—c3, He8—e5. 32. Hel—-
fl, He5—g5. 33. Db3—c2, De4 x c2. Capa
hefir að undanförnu haft aðeins betra tafl.
Svo virðist sem ekki hafi verið rétt af
honum að skipta upp drottningunum, því
að þar með er sókninni lokið og Rojahn
gefst tækifæri til að jafna stöðumuninn.
34. Hc3 x c2, Rd7—e5. 35. Rd4—b3! Hc5
—c7. Auðvitað ekki 35. —,,— H x c5 vegna
36. H X c5, R x c5. 37. H—cl og vinnur.
36. Hfl—dl, Kg8—f8. 37. Rb3—d2, Hg5
—g6. 38. Hc2—c3, Hg6—h6. 39. Hdl—fl,
Kf8—e7. 40. Hfl—f4, Hh6—f6. Jafntefli.
. ÓIL Valdimarsson.